به گزارش یزدرسا، پیشرفت کشورهای جهان اول در علوم مختلف،تلاش برای رشد در زمینه تکنولوژی و فناوری های فوق پیشرفته و آورده اقتصادی از این علوم برای این کشورها، تماما توجیه کننده بودجه ها و هزینه های تخصیص یافته به رشته های علوم پایه در جهانی، ملقب به جهان اول است.

دنیایی که انتشار مقاله در یک موضوع، تعیین کننده مسیر حرکت سایر کشورهاست بدون توجه به اینکه سایر کشورهای خارج از این جهان، کارگرهایی بی جیره و مواجب هستند که تنها دلخوشی شان، انتشار مقالاتشان در ژورنال های متعلق به آن جهان است.

انتخاب موضوع از یک دنیای پیشرفته، انتشار علم در آن زمینه، وظیفه سایر کشورهای خارج از آن دنیای « مدینه فاضله» است که خود این موضوع نیاز به یک مطلب جداگانه دارد، اما این پرسش همواره باید در اذهان عمومی باقی بماند که چرا در کشورهای خارج از جهان اول، تولید علم کمتر است؟ چرا جوایزی مهم همچون نوبل عمدتا متعلق به دانشمندان کشورهای جهان اول است؟

به طور خلاصه پاسخ تمام سوالات این چنینی یک جمله است و آن اینکه « ما تنها بازنشرکنندگان علم هستیم نه تولید کننده گان علم» و غم و حسرت موجود دراین جمله شاید دیگر به چشم کسی نیاید.

در کتاب های تاریخی همواره از ایرانیان به عنوان اشخاص مطرح در زمینه تولید علم نام برده شده به گونه ای که در علوم ستاره شناسی، پزشکی، ریاضی، فیزیک، شیمی و .... ایرانیان همواره حرفی برای گفتن در سایر جوامع داشتند اما با وجود پیشرفت های تکنولوژی و دسترسی و ارتباط راحت تر با جوامع علمی مختلف، ایران سالهاست که نقش کمرنگی در تولید علم و انتشار آن به سراسر جهان ایفا می کند و این کمرنگ بودن شاید به دلیل « لقمه آماده شده» جوامع پیشرفته است که باعث شده، زحمتی برای تولید علم، همانند نیاکانمان، به خود ندهیم و تنها افتخارمان این باشد که ایران، فرهنگی 2 هزار و 500 ساله دارد و زکریا رازی، ابوریحان بیرونی، خیام و .... روزی روزگاری در این خاک می زیستند.

« آماده خور شدن» در علم می تواند تا حدودی کم کار شدن ایرانیان را در زمینه تولید علم توجیه کند اما بهترین و بزرگترین عامل را می توان در ضرب المثل « پول بده سرسبیل شاه ناقاره بزن» پیدا کرد و نمیتوان منکر نقش مهم این چرک کف دست را در پیشبرد اهداف و امور نادیده گرفت.

*پروژه ای فاخر در یزد متوقف شد/ عدم تحقق وعده های مسئولان استان

حمید مطهری، عضو هيات علمي دانشکده فيزيک دانشگاه يزد در گفتگو با خبرنگار یزدرسا، با اشاره به اینکه شرکت فناور توسعه الماس فاطر متشکل از فيزيكدانان و مهندسين مستقر در دانشگاه يزد است، اظهار کرد: این شرکت  در 5 سال گذشته در زمینه رصد فناوري، و در دو سال گذشته در زمینه آزمايشگاهي و کسب فناوري هاي پايه اي هايپرلوپ به عنوان اولين شرکت فناور در اين حوزه رسما آغاز به کار کرده است.

مطهري با اشاره به مزاياي اين نوع حمل و نقل عنوان کرد: ايمني بالا (بدون يخ زدگي، بدون کاهش ديد و مشکلات غبار، بدون مشکلات ناشي از بارندگي و شرايط نامساعد جوي)، کاهش هزينه‌هاي مسافرت ناشي از كاهش مصرف انرژي و استفاده کامل از منابع الکتريکي به جاي سوختهاي فسيلي، کاهش شديد تخريب زيست محيطي در مقايسه با قطارهاي سريع السير يا احداث بزرگراهها، كمترين مصرف انرژي به دليل ماهيت و نوع روش حمل و نقل از جمله مزایای این روش است.

وی افزود: ايجاد ارزش افزوده دائمي اقتصادي، استراتژيك و فناوري به دليل تغييرات پيوسته فناوري‌هاي در گير و بهبود دائمي آنها، امکان رشد و توسعه دائمي، سودآوري مناسب و خدمات رساني، موتور محرک فناوري‌هاي متعدد ديگر (امکان کاهش دائمي هزينه ها، افزايش دايمي کارايي و کيفيت و توانمندي‌ها)، توسعه فناوري حمل و نقل سبز و ارزان قيمت آينده، اشتغال‌زايي بر پايه فناوري و دانش و همچنین تربيت نيروهاي تحصيلكرده و متخصص از دیگر مزایای این روش است که از اهمیت بسیاری برخوردار است.

عضو هيات علمي دانشکده فيزيک دانشگاه يزد و مديرعامل شرکت فناور توسعه الماس فاطر با تاکید بر اهمیت نقش هایپرلوپ در حمل و نقل، بیان کرد: با مطالعه تمامی امکان سنجی‌های موجود در زمینه هایپرلوپ در دنیا، به شناخت مناسبي از فناوری‌های به کار گرفته شده، دانش مورد نیاز، شرایط محیطی مورد نیاز هایپرلوپ، نقاط ضعف و قوت، برآورد هزینه ساخت قطعات و نمونه‌های آزمایشی اولیه در جهان رسيده‌ايم.

مطهری تصریح کرد:  اين شرکت فناور قصد دارد پس از اتمام مرحله امكان سنجي در چند ماه آينده، پیاده‌سازی یک مجموعه کامل و آزمايشي در ایران را بررسی و فعاليتهاي آزمايشگاهي و فناوري هاي بدست آمده را توسعه داده و به مراحل پيشرفته تر تا رسيدن به محصول تجاري پاد نيز دست يابد و سپس به مرحله يک هايپرلوپ تجاري کامل ورود کند.

وی اظهار کرد: در همين راستا مذاکرات فشرده اي در سطح استاني و ملي صورت گرفته است و توافقات خوبي در اين حوزه در سطح استان يزد براي استقرار يک پروژه کلان ملی در حوزه فناورانه و دانش بنيان پيشرفته و بروز بين المللي صورت گرفته است و همچنین اين پروژه در مرحله امكان سنجي بر محور پرتردد مهريز-يزد-اردکان تمرکز خواهد نمود و در مرحله فناوري و آزمايشگاهي با تمرکز بر دانش و فناوري هاي مورد نياز به طور دائمي در حال کسب دانش و ایجاد فناوري هاي مورد نياز است. 

عضو هيات علمي دانشکده فيزيک دانشگاه يزد با اشاره به نیاز کشور در توسعه و پیشرفت سیستم حمل و نقل کشوری، گفت: اين طرح بدون نياز به آب و مواد اوليه مصرفي، بدون تخريب زيست محيطي يا مصرف منابع طبيعي، قادر به ايجاد تحول اساسي در جذب نخبگان و دانش آموختگان، ايجاد ارزش افزوده و تبديل علم به ثروت براي کشور، تسريع حمل و نقل، استقرار طرح فاخر ملي در يزد و ارتقا سطح علمي كشور و استان می شود.

مطهری تصریح کرد: پژوهشگران و نخبگان اين شرکت علاوه بر دانش کامل خلاء مورد نياز و تجهيزات مورد نياز، اخيرا براي اولين بار در کشور به فناوري تعليق مورد نياز در هايپرلوپ نيز دست يافته اند.

این صحبت ها مربوط به خرداد سال جاری است و جهت اطلاع از روند پیشرفت این پروژه، خبرنگار یزدرسا پای سخنان امروز ایشان نشست و علیرغم تمام تلاش ها و زحمت های افراد فعال در این پروژه، متوجه شدیم که این پروژه فاخر متوقف شد.

علیرغم وعده وعیدهای مسئولان استان، متاسفانه اقدامی در این زمینه صورت نگرفت و این پروژه به علت عدم وجود سرمایه گزار و بودجه، در حال حاظر متوقف شده و این در حالی است که دانشگاه یزد همواره در تلاش است تا از علوم منتشر شده به صورت کاربردی استفاده کند اما عدم آگاهی بخش های دولتی و خصوصی نسبت به اهمیت پروژه های های-تک و سرمایه گزاری بلند مدت در این راستا،باعث شده همواره این بخش از علم، رها شده و مظلوم باقی بماند.

فناوری هایپرلوپ از جایگاه ویژه ای در دنیا برخوردار است به گونه ای که پس از معرفی فناوري اوليه هایپرلوپ در سال 2013 توسط ايلان ماسک، پیشرفت سریع دانش‌های مرتبط با موضوع در جهان آغاز شده و این امید به طرز چشمگیری ایجاد شده که در سالهاي آينده اين وسيله نقليه فوق سريع بر روي زمين با سرعتي بيش از هواپيما به حرکت در آيد و تمامي شهرهاي جهان را به هم متصل کند.

به نظر مي‌رسد همانند شبکه‌هاي برق، شبکه‌هاي ريلي متداول، شبکه‌هاي آزاد راهي يا مترو، در آينده نه چندان دور اين فناوري نيز در سراسر دنيا گسترش خواهد يافت و کشورها از منافع آنها بهره‌مند خواهند شد و اهمیت نقش هایپرلوپ را در سیستم حمل و نقل جوامع مختلف را می توان با افزایش مطالعات و درک کامل فناوری‌های درگیر متوجه شد.

 پیشرفت خیره کننده سایر کشورها در این زمینه نبايد ناديده گرفته شود چرا که جا ماندن از اين قطار سريع تغيير فناوري موجب مي شود تا در سال‌هاي آتي با هزينه‌هاي بسيار گزاف هم نتوانيم به پاي رقبا و صاحبان اين فناوري برسيم و از اکنون بايد به سرعت، کشور ما نيز در اين زمينه ورود نمايد. 

به عنوان مثال کشور هندوستان با شرکت ويرجين هایپرلوپ وان برای ساخت اولین مسیر هایپرلوپ واقعي صنعتي و قابل بهره‌برداری آسیا به طول 148 کیلومتر با هدف اتصال دو شهر بمبئی به پونه و جابه جایی سالانه 150 میلیون مسافر، قرارداد منعقد نموده است و قصد دارد تا قبل از کشور امارات متحده عربي اين طرح را به نتيجه برساند؛ چرا که امارات قصد اتصال دبي به ابوظبي تا سال 2025 را دارد که با فناوري هايپرلوپ ظرف 12 دقيقه اين مسير طي خواهد شد و بهره برداري كامل اين خط هايپرلوپ تا سال 2030 پيش بيني شده است و در زمینه توسعه این فناوری، امارات قصد هزينه حداکثر يک ميليارد دلار در ده سال آینده براي اين طرح و کسب درآمد سالانه يک ميليارد دلار از محل گردشگري هايپرلوپ را دارد.

و تمام موارد بالا بیانگر اهمیت به روز شدن در علم و استفاده کاربردی از آن است که متاسفانه روند به روزرسانی در علم در کشور و استان از سرعت پایینی برخوردار است.

*تلاش دانشگاه یزد برای استفاده کاربردی ازعلم/ حفظ نوابغ استان در کشور الزامی است

به رغم اهمیت این پروژه و نگاه ویژه دنیا به این فناوری، پروژه هایپرلوپ در یزد به علت کمبود منابع مالی متوقف شد، نه به علت کمبود علم و دانش در این حوزه! و این بسیار جای تامل دارد که فیزیکدانان و مهندسان فعال این پروژه بعد از توقف، در کجا هستند؟ آیا همچنان قصد دارند که در استان یزد و یا حتی کشور باقی بمانند؟ یا انتخاب دیگری در پیش گرفتند؟

تولید علم و استفاده از آن مانند ساخت آجر، سیمان و درنهایت ساخت خانه است؛ در حال حاظرشرکت های موجود در دانشگاه یزد مواد اولیه لازم برای استفاده ازعلم فیزیک در علوم پزشکی، رنگ، کاشی و سرامیک و ... را تا حدودی در اختیار دارند، در این راستا معصومه امیدی، سرپرست منابع انسانی شرکت نانو سنجش در گفتگو با خبرنگار یزدرسا گفت: شرکت نانوسنجش یاران محیط فعالیت خود را از سال ۱۳۹۷ با همکاری تعدادی از متخصصین جوان آغاز کرد.

وی افزود: هدف اصلی این سازمان طراحی و تولید مواد مورد نیاز صنعت شامل نانومواد و نانو کامپوزیت‌ها است که از جمله‌ این مواد می‌توان به پلیمرهای محافظ پرتو، لاک‌ها و پوشش‌های پلیمری، روان‌کننده‌های مایع و جامد حاوی نانوذرات، نانو مواد کربنی و نانو مواد سیلیکونی اشاره کرد همچنین این  شرکت مفتخر است که با دارا بودن استانداردهای بین‌المللی از قبیل ISO9001 و ISO13485 قادر به ارائه محصولات با بالاترین کیفیت در مقیاس صنعتی وآزمایشگاهی است.

فعالیت شرکت های فعالی همچون فاطر الماس و نانو سنجش در دانشگاه یزد بیانگر این است که اینگونه شرکت ها در استان در تلاش هستند تا کارایی علوم مختلف را به مسند ظهور برسانند اما برای تحقق این مهم، حمایت مسئولان استان و سرمایه گزاران نه فقط در قالب حرف بلکه در عمل نیاز است تا از آجرهای ساخته شده از علم، خانه ای ساخته و مکانی امن برای فرزندان استان و کشور در راستای حفظ نوابغ ایرانی فراهم شود.