سایه «سیل سیاه» بر سر تفت/ بارندگی هایی که دست کم گرفته می شوند
به گزارش خبرنگار یزدرسا، «سیل سیاه» رخدادی است که دو بار در شهر تفت روی داده و به موجب آن خسارات فراوانی به این شهر وارد شده است.
اولین سیل سیاه در تیرماه سال 1335 یعنی 60 پیش رخداد و شدت سیل به حدی بود که آب از رودخانه شهر تفت که عمقی به حدود 5 متر دارد طغیان کرده و برخی شاهدان ارتفاع سیل را 6 متر می دانند.
این سیل که بخاطر حجم خسارات به سیل سیاه معروف شد به علت بارش 10 دقیقه ای باران در مناطق کوهستانی تفت مانند سانیج و آن هم در تیرماه رخ داد.
اما بارندگی های بی سابقه بهاری اوایل سالجاری باعث شد تا بعد از 15 سال خشکسالی پی در پی، مناطق ییلاقی تفت جان دوباره ای بگیرد و سیل بی سابقه ای در رودخانه خشکیده تفت جاری شود.
ششه های تقویمیِ بارندگیِ بهاری
قدیمی های تفت از «ششه های تقویمی» می گویند که از ششمین روز نوروز شروع می شود و بر اساس آن بارندگی های بهاری آغاز و هر شش روز یکبار تا پایان بهار تکرار می شود و اگر این ششه ها پر شد یعنی در همه این ششه ها بارندگی رخ داد، احتمال وقوع سیل در تابستان بسیار جدی و حتی قطعی خواهد بود.
دومین سیل سیاه تفت دقیقاً 30 سال بعد یعنی سال 1365 تکرار می شود؛ عظمت این حادثه به حدی بوده که برخی برای آن دوره بازگشت تعریف کرده و می گوید، هر 30 سال یکبار چنین سیلی تکرار می شود.
کارشناس ارشد آب و خاک در تعریف دوره بازگشت گفت: به برآورد احتمال روی دادن یک پدیده مانند زمین‌لرزه، سیل یا تغییرات دبی رودخانه دوره ی بازگشت گفته می‌شود؛ معمولاً محاسبه و برآورد دوره بازگشت بر پایه اندازه‌گیریهای آماری داده‌های تاریخی به منظور دست‌یابی به میانگین زمان تکرار پدیده در یک دوره زمانی است و برای تحلیل خطر بروز یک پدیده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اکبر شیریزدانی، در رابطه با سیل سیاه تفت اظهارداشت: روز گذشته در شهرستان تفت بارش بارانی را شاهد بودیم، که در تیرماه ۱۳۳۵، و نیز در سال ۱۳۶۵، یعنی با فاصله زمانی ۳۰ سال رخ داده است؛ گرچه با در نظر گرفتن دوره بازگشت ۳۰ ساله، چنین بارشی باید در سال ۱۳۹۵ رخ می داد، ولی بنا به نظر متخصصین خاک و آب و هیدرولوژیستها، به هر حال دوره بازگشت رخ خواهد داد، خواه ۳۰ سال بعد و خواه ۴۰ سال بعد باشد.
این محیط بان منطقه شیرکوه تصریح کرد : آنچه مهم است، این است که ارزیابی ها، برآوردها، محاسبات و برنامه ریزیها (مثلاً در ساخت پلها و سدها) با در نظر گرفتن همین دوره بازگشت باید انجام شود؛ روز گذشته در منطقه ده بالا و قسمتی از منطقه بادگز، در مدت زمان فقط ۲۰ دقیقه بارش فوق شدید باران، باعث جاری شدن حجم عظیم روان آب شد.
بارش های سیل آسای روز گذشته تفت
وی ادامه داد: به جرات میتوان گفت، اگر چنین بارشی در ارتفاعات منطقه دره گاهان و دره های آن رخ می داد، بی تردید، سیل حاصل از آن، برای شهر تفت و تفرجگاه دره گاهان و گردشگران آن منطقه، مشکلات عدیده ای ایجاد می کرد و حتی می توانست منجر به از دست دادن جان بسیاری از مردم گردشگر شود که خوشبختانه چنین نشد.
وی با بیان اینکه حجم عظیم آب به هیچکس مجال فرار نمی دهد، اذعان داشت: با توجه به موارد فوق و در نظر گرفتن دوره بازگشت سیل، تدابیر لازم برای جلوگیری از خسارات مالی و جانی، بویژه در مکانهای گردشگری انکار ناپذیر خواهد بود؛ امروزه در کشورهای پیشرفته با استفاده از مدلها و امکانات هشدار دهنده سیل، احتمال تلفات جانی در مناطق گردشگری و حاشیه رودخانه ها، به حداقل رسیده است.
شیریزدانی افزود: مردم همواره هشدارهای هواشناسی و مسئولن را جدی بگیرند؛ چه بسا در جایی زمین کاملاً خشک باشد و در نقطه بالا دست، بارش بسیار شدید باران در حال رخ دادن باشد دقیقاً مانند آنچه دیروز در واپسین ساعات اردیبهشت ۱۳۹۸، در منطقه شیرکوه رخ داد.
عدم آمادگی کامل برای مقابله با سیل
هرچند بارندگی های روز گذشته در ارتفاعات ییلاقی شهرستان تفت کوتاه بود اما شدت زیاد این بارش ها باعث شد تا خسارات مالی و زیرساختی قابل توجهی به برخی از مناطق تفت وارد شد؛ بارش 20 دقیقه ای باران در ده بالا باعث ریزش کوه و بسته شدن محور مواصلاتی روستاهای ده بالا و طزرجان شد.
به نظر می رسد بارندگی های بهاری و تابستانی در تفت دست کم گرفته شده است و آمادگی لازم برای مقابله با بحران های احتمالی مانند سیل وجود ندارد.
انتهای پیام/م*
