ایران از معدود کشورهایی است که سینمایش با توجه به ۴۰ جشنواره فیلم کوتاه و بلند در موضوعات مختلف، دارای بیماری تورم در زمینه برگزاری جشنواره‌های فیلم است؛ بیماری مسری‌ای که ویروس آن در چند سال گذشته با سرعتی سرسام‌آور در حال انتقال به نهادهای مختلف فرهنگی کشور است و هر روز بودجه‌های فرهنگی بیشتری صرف برگزاری جشنواره‌های بی‌ثمر فیلم با عناوین مختلف می‌شود. جشنواره‌هایی که روند رشد قارچ‌گونه آنها در شرایطی ادامه دارد که یکی از مشکلات اساسی سینمای ایران در همه این سال‌ها عدم تناسب زیرساخت‌های پخش با میزان تولید آثار است. حالا در این شرایط کرونایی که جشنواره‌های مرسوم و همیشگی سینمای ایران نیز به دلیل شیوع این بیماری یا برگزار نمی‌شوند یا قرار است به شکل محدود برگزار شوند، دفتر جشنواره‌ها و همکاری‌های بین‌الملل سازمان سینمایی مجوز برگزاری ۳ جشنواره جدید را صادر کرده است!

* راه‌اندازی ۳ جشنواره جدید در دوران کرونا!

روز گذشته روابط عمومی سازمان امور سینمایی و سمعی و بصری در خبری اعلام کرد دفتر جشنواره‌ها و همکاری‌های بین‌الملل سازمان سینمایی در پاسخ به درخواست برگزاری برای نخستین دوره جشنواره ملی فیلم کوتاه «صنعت بیمه»، از تاریخ ۳ تا ۶ آذر ۹۹ در شهر تهران و به دبیری امیر کرم‌یزدی با رعایت آیین‌نامه هیأت‌وزیران و اصلاحات بعدی آن درباره نظارت بر نمایش آثار دیداری و شنیداری موافقت کرد.

همچنین دفتر جشنواره‌ها و همکاری‌های بین‌الملل سازمان سینمایی در پاسخ به درخواست برگزاری نخستین دوره جشنواره ملی فیلم کوتاه «سابات» از تاریخ ۱۰ تا ۱۳ آبان ۹۹ در شهر یزد و به دبیری مجید جوادیان‌زاده با رعایت آیین‌نامه هیأت‌وزیران و اصلاحات بعدی آن درباره نظارت بر نمایش آثار دیداری و شنیداری موافقت کرد. دفتر جشنواره‌ها و همکاری‌های بین‌الملل سازمان سینمایی همچنین در پاسخ به درخواست برگزاری نخستین دوره جشنواره ملی فیلم کوتاه «سلفی۲۰» از تاریخ اول مهر تا ۵ آبان ۹۹ در فضای مجازی و به دبیری مریم دوستی با رعایت آیین‌نامه هیأت‌وزیران و اصلاحات بعدی آن درباره نظارت بر نمایش آثار دیداری و شنیداری موافقت کرد. این خبر در شرایطی اعلام شده که براساس خبرهای منتشر شده، تقریبا همه جشنواره‌های فیلم و مستند کشور در سال جاری به شکل مجازی برگزار می‌شوند و در عمل برگزاری همین جشنواره‌های سابقه‌دار هم در اصطلاح روی هواست.
 
* حکایت جیب خالی و پز عالی!

جشنواره‌های سینمایی به عنوان ویترین ارائه تولیدات سینمای ایران در سال‌های گذشته با رشدی قارچ‌گونه روبه‌رو شدند؛ اتفاقی که باعث به وجود آمدن بیش از ۴۰ جشنواره فیلم در کشور شده است که نام بسیاری از آنها را حتی هنرمندان و فعالان باسابقه این عرصه نیز نشنیده‌اند! این در حالی است که حکایت برگزاری این همه جشنواره در شرایطی که سینمای ایران با ضعف‌های شدیدی در زمینه مسائل زیرساختی همچون سالن‌های نمایش فیلم و تجهیزات حرفه‌ای و باکیفیت تولید فیلم روبه‌رو است، حکایت کسی است که با جیب خالی، پز عالی دارد! گویا که حتما هر سازمان و نهادی باید مجوز برگزاری یک جشنواره را از سازمان سینمایی بگیرد و در بیلان کاری خود بخشی را هم به برگزاری جشنواره فیلم اختصاص دهد! اصلا فایده برگزاری این جشنواره‌ها که برخی از آنها در نهایت ۲ یا ۳ دوره برگزار می‌شوند و با تغییرات مدیریتی برگزاری آنها لغو می‌شود، چیست؟
 
* همپوشانی‌های بی‌فایده جشنواره‌های غیراصلی

نگاهی به فهرست بلندبالای جشنواره‌های فیلم در کشورمان نشان می‌دهد جز ۴ جشنواره فیلم فجر، کودک و نوجوان، سینما حقیقت و فیلم کوتاه تهران تقریبا هیچ کدام از جشنواره‌های سینمایی کشور تاثیر چندانی در ارتقای سینمای حرفه‌ای ایران نداشته و ندارند و در خوشبینانه‌ترین حالت برخی از جشنواره‌های موضوعی مثل جشنواره فیلم مقاومت و جشنواره عمار تا حدودی در حفظ پویایی فیلمسازی در حوزه موضوعات انقلابی موثر بودند و سایر جشنواره‌ها همین کارکرد کوچک را هم ندارند. واقعیت این است که اغلب جشنواره‌های سینمایی در کشور که با رویکرد موضوعی برگزار می‌شوند، در بخش‌های عمده‌ای از فعالیت خود با جشنواره‌های اصلی همپوشانی دارند و همین موازی‌کاری در فعالیت‌هاست که باعث می‌شود با وجود صرف هزینه‌های بسیار برای این جشنواره‌ها، نتیجه نهایی تاثیر چندانی در جریان اصلی سینمای ایران نداشته باشد و حتی تعطیلی برخی از این جشنواره‌ها هیچ بازتابی در فضای رسانه‌ای کشور نیز پیدا نکند.

مثلا در ارتباط با همین جشنواره‌های جدیدی که مجوز برگزاری اخذ کرده‌اند، می‌توان این سوال را مطرح کرد: به طور مثال جشنواره ملی فیلم کوتاه «صنعت بیمه» قرار است چه تاثیری در جریان فیلمسازی سینمای ایران داشته باشد یا به طور کلی چه تعداد اثر کوتاه می‌توان در ارتباط با مسائل مرتبط با «صنعت بیمه» ساخت؟ آیا بهتر نبود همین جشنواره در دل جشنواره‌ای مثل جشنواره فیلم‌های صنعتی برگزار می‌شد؟ نمونه مشابه همین سوال را می‌توان درباره بسیاری از جشنواره‌هایی که پیش از این برگزار می‌شده یا سایر جشنواره‌های پیش‌رو نیز مطرح کرد.
 
* لطفاً‌ پول‌های‌تان را دور نریزید!

سابقه سال‌ها برگزاری جشنواره‌های متعدد فیلم، مستند و فیلم کوتاه در کشور آن هم از سوی نهادهای دولتی و برخی مراکز خصوصی نشان داده خروجی این جشنواره‌ها در نهایت نه اعتباری برای مدیران آن مجموعه‌ها ایجاد کرده است و نه تاثیری در شرایط سینمای ایران داشته است؛ یک بازی ۲ سر باخت که به قول معروف نه خیر دنیا دارد و نه خیر آخرت. این تجربه‌های شکست خورده در شرایطی یکی پس از دیگری تکرار می‌شود که بسیاری از همین بودجه‌های اختصاص یافته به برگزاری جشنواره‌ها اگر در مسیر تولید آثار سینمایی قرار می‌گرفت یا بستری برای ایجاد زیرساخت‌های تازه برای سینما مثل یک سالن سینما یا خرید تجهیزات سینمایی می‌شد، هم می‌توانست از منظر فرهنگی و هنری باعث پویایی جریان تولید آثار سینمایی شود و هم از نظر اقتصادی نیز به صرفه‌تر و منطقی‌تر بود. در شرایطی که اغلب جشنواره‌ها اساسا هزینه‌بر هستند و بازگشت سرمایه چندانی ندارند، تمرکز بر تولید یا ایجاد زیرساخت‌های سینمایی می‌توانست ابزار کسب درآمد این نهادها نیز باشد و حداقل از منظر دو دو تا چهارتای اقتصادی نیز منطقی‌تر است.

البته پیشنهاد تغییر مسیر بودجه‌های فرهنگی اختصاص‌یافته به جشنواره‌ها به سمت تولید اثر و گسترش بسترهای پخش آثار سینمایی، موضوعی نیست که بتازگی و در این گزارش مطرح شده باشد. این پیشنهاد پیش از این نیز بارها مطرح شده بود اما مساله اینجاست که گویا شهوت راه‌اندازی یک جشنواره تازه و فرصت عکس گرفتن در کنار هنرمندان و ساخت بیلان کاری باعث شده تا بسیاری از مدیران و تصمیم‌گیرندگان نهادهای دولتی و گاهی خصوصی متمایل به انتخاب همان مسیر اول باشند؛ راهی که در نهایت نه فایده‌ای برای این سینمای رو به ورشکستگی دارد و نه در بلندمدت آبرو و اعتبار خاصی برای برگزارکنندگان آن ایجاد می‌کند. این در حالی است که صرف همین سرمایه برای ساخت یک یا چند اثر سینمایی و موفقیت همین آثار در جشنواره‌های خارجی معتبر یا جشنواره‌های داخلی اصلی به مراتب اعتبار بیشتری را برای این مدیران پدید خواهد آورد و از این منظر نیز که به موضوع نگاه کنیم، به منطقی بودن آن پی خواهیم برد.

منبع: وطن امروز