به گزارش یزد رسا به نقل از ماهنامه قبیله هابیل، این روزها که مساله ازدیاد نسل و آینده نگری جمعیتی در بین عموم افراد جامعه مطرح است، گاه اتفاق اصلی و لازم قبل از فرزندآوری، یادمان می‌رود: ازدواج!

ازدواج همیشه یکی از مسائلی است که در سنین جوانی به عنوان دغدغه اصلی جوانان و البته خانواده‌های آنها تبدیل می‌شود. گاه این دغدغه با تدبیر و واقع‌بینی حل شده و گاه موانع و مشکلات بر تدبیر و اراده متقاضیان ازدواج غالب می‌شود. در چند سال اخیر، آنچه که از کارشناسان و مطلعین حوزه اجتماع و خانواده شنیده‌ایم، هشدار جدی درباره تاخیر ازدواج در بین جوانان و بالارفتن سن ازدواج آنها است و مشکلات مادی و غیرمادی فراوانی دخترها و پسرهای مجرد را از فکر ازدواج منصرف کرده است. شکی نیست که این وضعیت برای همه و البته برای طیف متدین و ارزشی جامعه یک دغدغه اجتماعی محسوب می‌شود و باید با ورود این طیف و با حمایت و کمک دولت و مسئولین، به نحوی برای ازدواج به موقع و موفق جوانان برنامه‌ریزی کرد.

این دغدغه سال‌ها پیش زمینه‌ساز تشکیل مجموعه‌ای به نام «شبکه فعالین ازدواج» شد که در چند استان محدود و البته در استان یزد کار خود را شروع کرد. این مجموعه با نام اختصاری «شفا» برای مردم شناخته شده است.

مرکز شفای یزد در خیابان آیت‌الله کاشانی، کوچه شهدای مکتب امام واقع شده و محل آمد و شد جوانان جویای همسر و یا زوجین در آستانه ازوداج است.

در حال حاضر حجت الاسلام والمسلمین رضا رؤیت مدیریت مرکز شفا در استان یزد را بر عهده دارد. وی در خصوص تاسیس این مرکز در یزد می‌گوید: «شفا در سال 88 بنا بر مصوبه شورای جوانان استان راه‌اندازی شد و مجموعه نهادهای دولتی در این شورا موظف شدند که حمایت‌هایی جهت تاسیس و راه اندازی آن داشته باشند. این مصوبه بر اساس طرح و برنامه‌ای بود که سازمان ملی جوانان وقت در حوزه ازدواج پیگیری می‌کرد. از جمله ویژگی‌های مراکز شفا این بود که باید مردمی، پویا و مستقل باشند و بتوانند از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های مردمی و خیّری استفاده کنند.»

شبکه فعالین ازدواج تا مدت‌ها فقط در شهر یزد فعال بود، اما حالا تعداد نمایندگی‌های این مرکز به 7 شعبه در سایر شهرستان‌ها افزایش یافته تا جوانان سایر نقاط استان نیز امکان استفاده از خدمات شفا را داشته باشند. البته 3 شهرستان دیگر نیز به زودی قرار است از فیض این مجموعه بهره‌مند شوند. جالب است بدانید که از زمان تاسیس شفا تاکنون، بیش از 6000 زوج یزدی از خدمات آن استفاده کرده‌اند.

حجت الاسلام رؤیت یک خبر خوش هم به ما می‌دهد و می‌گوید: «ما در حال طراحی شعبات نمایندگی شفا در محلات پرجمعیت شهر یزد مثل امامشهر و آزادشهر و صفاییه و... و البته تاسیس دفاتر در دانشگاه‌ها هستیم که با همت مسئولین کنونی، این دفتر در دانشگاه یزد در حال افتتاح است و برنامه‌هایش در حال عملیاتی شدن است که به مرور در سایر دانشگاه ها هم این دفاتر راه اندازی خواهد شد.»

از ایشان درباره آمار و ارقام مربوط به ازدواج جوانان یزدی می‌پرسم که معتقد است: « آمار ازدواج یک چیز مرسومی است که توسط ثبت احوال منتشر می‌شود. آخرین آمار منتشر شده مربوط به سال 92 است و البته آمار 6 ماهه اول سال 93 هم منتشر شده که متاسفانه آمار خیلی خوبی نیست. به نظر می‌رسد که با همت مسئولین و فعالین این عرصه، وضعیت ازدواج جوانان خیلی بیش از این می‌تواند بهبود یابد. چرا که جوانانی که در سن ازدواج قرار دارند، در استان ما زیاد هستند. البته نسبت سطح ازدواج ما با سایر استان‌ها خیلی شاخص‌ها نگران کننده نیست، اما به نسبت خودش و به نسبت «دارالعباده بودن» یزد زیبنده استان ما نیست.»

بله! متاسفانه آمار ازدواج حتی در دارالعباده یزد هم خوب نیست! چندی پیش، سید محمد طباطبایی، مدیر کل ثبت احوال استان یزد با اعلام آمار وقايع چهارگانه در استان يزد و مقايسه اين آمار در شش ماه نخست امسال با شش ماه نخست سال گذشته، اظهار داشت: آمار ثبت ازدواج استان در شش ماهه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 18 درصد کاهش و آمار طلاق نیمه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته سه درصد رشد داشته است.

متاسفانه امر مهم ازدواج در کشور مسئول و پاسخگویی ندارد، اما با این وضعیت آماری ازدواج در استان، می‌توان از شبکه فعالین ازدواج سوال کرد که نقش آنها در معادلات ازدواج در بین جوانان یزدی و در این مدت کوتاهی که آنها در این زمینه فعالیت کرده‌اند، چه بوده است؟

رؤیت در پاسخ می‌گوید: «ما در سه حوزه آموزش، مشاوره و خدمات ازدواج، فرهنگ‌سازی را دنبال می‌کنیم. اینکه نگاه‌ها نسبت به ازدواج به نگاه‌های واقع‌بینانه برسد و نگرش‌ها تصحیح شود. پس از تلاش برای صحیح شدن نگرش جوانان به ازدواج، شفا هم یک حمایت‌های اولیه‌ای را در راستای ازدواج جوانان خواهد داشت. سال 93 میزان استقبال از خدمات مرکز نسبت به سال گذشته 100 درصد افزایش داشته است! یعنی امسال ما دو برابر سال گذشته عضو داشتیم و این نشان می‌دهد که خدمات شفا در امر ازدواج موثر واقع شده است و مردم استقبال خوبی دارند. ان‌شااالله مسئولین هم همکاری کنند و بتوانیم این خدمات را گسترده‌تر کنیم.»

اما خدمات شفا برای زوج‌هایی که در اندیشه ازدواج هستند چیست و جوانان یزدی چه استفاده‌هایی می‌توانند از مرکز شفا داشته باشند؟

حجه الاسلام والمسلمین رؤیت درباره خدمات و تسهیلات ازدواج مرکز شفا هم توضیح مفصلی می‌دهد:«ما در سه بخش تسهیلات ازدواج، مشاوره و آموزش به اعضا خدمات ارائه می‌کنیم. درواقع خدمات شفا مختص اعضای شفا هست. یعنی زوج‌ها برا اینکه بتوانند از خدمات ازدواج ما بهره‌مند شوند، باید ابتدا به عضویت شفا در بیایند. البته مجردین هم می‌توانند عضو شوند و خدماتی برای آنها هم داریم.» از شرح مفصل خدمات شفا توسط حاج‌آقا رؤیت، می‌توان تیتروار موارد زیر را ذکر کرد:

·         تخفیف 30 تا 50 درصدی برای مراسم عروسی(تالار، شیرینی، گل فروشی، آتلیه و... با عضویت و دریافت معرفی‌نامه)

·         تسهیلات 3 میلیون تومانی برای مراسم عروسی بدون کارمزد

·         3 میلیون تومان وام قرض‌الحسنه با کارمزد 3 درصد برای خرید طلا و معرفی به مراکز عرضه کننده طلا با 10 درصد تخفیف نسبت به قیمت بازار

·         20 میلیون تومان تسهیلات خرید جهیزیه با کارمزد 1.5 درصد و معرفی به فروشگاه‌هایی که نازل‌ترین قیمت بازار را عرضه می‌کنند.

·         تور ماه عسل به عتبات عالیات و مشهد با قیمت پایین و با تخفیف و تقسیط

·         ارائه بهترین خدمات بیمه‌ای با تخفیف و تقسیط؛ از شخص ثالث تا بیمه تکمیل درمان

·         هدیه بسته فرهنگی به زوج‌های عقدکرده

·         مشاوره تلفنی رایگان ویژه اعضاء

·         عرضه محصولات فرهنگی حوزه ازدواج شامل کتاب و سی دی و... با 20 درصد تخفیف در فروشگاه شفا

اینها خدمات و تسهیلات مادی ازدواج بود. اما دومین حوزه خدماتی شفا، حوزه مشاوره برای اعضا و زوجین جوان است. رؤیت در این باره می‌گوید:« در حوزه مشاوره علاوه بر مشاوره تلفنی رایگان، خدمات مشاوره حضوری یا حضور مشاوران زبده و با 50 درصد تخفیف برای اعضای شفا را داریم. همچنین یک سامانه تلفنی به صورت آزمایشی راه‌اندازی شده که در حوزه ازدواج و تحکیم خانواده و مشاوره بالینی و مشاوره مدیریت جنسی و... با هزینه‌ای بسیار پایین به زوج‌های جوان مشاوره می‌دهد. این سامانه شاید یکی از بی‌نظیرترین سامانه‌های مشاوره‌ایی باشد که در سطح کشور فعالیت می‌کند. ما گروه‌های مرجع مشاوره را نیز تغذیه می‌کنیم و دوره‌های مختلفی را برای تقویت مشاوران برگزار می‌کنیم که دوره بررسی و روش‌های درمان اختلالات جنسی را با همکاری دانشگاه تهران اجرا کردیم. در آینده نزدیک نیز «کانون حفظ و صیانت از کیان خانواده» در حوزه مشاوره راه اندازی می‌شود که وظیفه‌اش رصد و پیگیری بنیان خانواده‌ی اعضای شفا است. یعنی چندماه یک‌بار مددکار ما تماس می‌گیرد و ارتباطات خانوادگی زوج را رصد می‌کند و اگر اختلالی بود آن را پیگیری کند و مساله را برطرف کند.»

اما مدیر شفای یزد تاثیرگذارترین حوزه خدماتی شفا را بخش «آموزش» می‌داند و می‌گوید:« آموزش‌های ما در قالب‌های مختلف تاکنون اجرا شده است. یک قالب برگزاری همایش‌های آموزشی با حضور اساتید مطرح و زبده کشوری مانند دکتر حبشی، دکتر دهکردی، دهنوی و... که با استقبال بسیار خوب زوج‌ها مواجه شد. قالب دیگر کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی است که با حضور اساتید کشوری و استانی برگزار می‌شود و مخصوص زوج‌های جوان است و موضوعاتی مثل مدیریت روابط جنسی، نحوه ارتباط با همسر و... در خلال آن طرح می‌شود. قالب دیگری هم اردوها و تورهای گردشگری است که تاکنون محدود بوده و از این به بعد بیشتر خواهد شد. این تورها مختص زوج‌های جوان و همچنین دخترها و پسرهای مجرد به صورت مجزا هست که یک روزه و دو روزه و بیرون شهری و درون استانی است. در این اردوها ضمن اینکه یک فضای مفرح و با نشاطی ایجاد می‌شود، آموزش‌های لازم نیز به مخاطبین داده می‌شود.»

خدمات شبکه فعالین ازدواج تا حدودی بهانه تاخیر در ازدواج را از جوانان مجرد می‌گیرد. اما درگیری ذهنی درباره آمار ازدواج استان همچنان پابرجاست. در واقع یک مساله‌ای که امروزه در حوزه ازدواج وجود دارد، عدم رغبت جوانان به ازدواج و بالا رفتن میانگین سن ازدواج در بین جامعه است. از آقای رؤیت می‌پرسم شفا در زمینه ترغیب جوانان به ازدواج و تشکیل خانواده هم برنامه‌ای دارد؟

پاسخ او این است که «این جزو برنامه‌ها و اهداف بلندمدت شفا هست، اما ما در حال ساماندهی کسانی هستیم که خود قصد ازدواج دارند، اما شرایط برایشان فراهم نیست. البته گام‌هایی هم در این زمینه برای شروع کار مخصوصاً در دانشگاه‌ها برداشته‌ایم. مرکز گردشگری ما هم که در آینده‌ای نزدیک راه‌اندازی شود، وظیفه‌اش این است که دختران و پسران جوان را از مدارس و پادگان‌ها و دانشگاه‌ها در حوزه فرهنگ‌سازی وارد می‌کند که ترغیب و تشویق به ازدواج در همین برنامه‌ها صورت می‌گیرد. هدف ما در فرهنگ‌سازی ترویج این تفکر است که ازدواج باید آگاهانه، به موقع و آسان باشد.»

یکی از آسیب‌های دیگر امر ازدواج، مراجعه جوانان به سایت‌های همسریابی در فضای مجازی است. شاید برای برخی از مردم، از مجموعه شفا هم چنین تلقی و برداشتی انجام شود.

اما مدیر شفا معتقد است:«فضای همسریابی در کشور ما در یک برهه‌ای به واسطه برخی اتفاقات ناگوار و ورود کسانی که صلاحیت و انگیزه لازم برای این کار مهم را نداشتند، دچار بحران‌ها و آسیب‌هایی شد. این مساله باعث شد که مسئولین و نهادهای ذی‌ربط دقت بیشتری داشه باشند و الحمدلله ظرف چند ماه گذشته وزارت ورزش و جوانان وارد عمل شد و بسیاری از این سایت‌ها را تعطیل کرد و سایت‌هایی هم باقی ماندند، واقعاً تخصص و انگیزه لازم این کار را داشتند. البته ما هم جزو برنامه‌های خودمان داریم که وارد فضای همسریابی شویم. چرا که به نظر ما یکی از علت‌های تاخیر در ازدواج، بحث همسریابی و همسان گزینی است و اینکه طرف، همسر مناسب خود را پیدا نمی‌کند. در این مساله باید برنامه‌ریزی خاصی شود که البته حساسیت و ظرافت‌های خود را هم دارد. مثل اینکه در این امر، خانواده از دختر یا پسر جدا نشوند، نارضایتی به وجود نیاید، اطلاعات وارد شده از بین نرود، در فضای حقیقی از ظرفیت‌های واسطه‌ها همچنان استفاده شود و... . اما تاکنون سامانه دقیقی برای این کار وجود نداشته است. ما به دنبال این هستیم که سامانه دقیقی را برای این کار طراحی و اجرا کنیم. البته معاونت جوانان وزارت ورزش و جوانان در این ماجرا وارد عمل شده و یک طرحی را در حال تدوین و آماده‌سازی دارد که در بررسی‌ها و ارتباطاتی که ما با آنها داشته‌ایم می‌توانیم با همکاری همدیگر این طرح را در یزد اجرا کنیم. امیدواریم در اوایل سال 94 این اتفاق در سطح یزد بیفتد و سامانه ما شروع به کار کند.»

سوال پایانی ما از حجه الاسلام والمسلمین رؤیت این است که شبکه فعالین ازدواج یزد در این مدت بدون های و هو و بدون سر و صدا کارش را انجام داده است. به صورتی که خیلی از مردم هنوز مجموعه شفا را نمی‌شناسند. آیا این خواسته شفا بوده یا اینکه اقدامی برای معرفی شفا انجام نشده است؟

رؤیت می‌گوید: «منابع مالی شفا محدود است. برنامه‌ها و خدمات شفا نیز منوط به این است که منابع مالی بیشتری داشته باشد. به همین خاطر است که بسنده می‌شود به کسانی که خودشان مجموعه را شناخته و مراجعه می‌کنند. اطلاع رسانی بیشتر بین خود مردم بوده و تعداد افرادی که به ما مراجعه می‌کنند، سال به سال بیشتر شده است. یک اتفاقی در سال 92 و 93 در شفا رخ داد و آن این بود که ما آماری گرفتیم از یک جامعه آماری 1000 نفری که بیشترین مدت عضویت در شفا را داشتند. از بین این 1000 نفر، 8 مورد طلاق بین زوجین اتفاق افتاده بود! در صورتی که در فضای مشابه بیرون، چیزی حدود 100 مورد طلاق در 1000 ازدواج است. این نشان دهنده تاثیر برنامه‌های شفا روی زوج‌ها است. این آمار موجب شد که مسئولین استان و حتی مسئولین کشور را به این نتیجه برسند که باید مشابه این مرکز در همه استان‌ها شکل بگیرد. کاری که در سال 88 به خاطر تغییر و تحولات در وزارتخانه و سازمان جوانان ناتمام مانده بود. لذا این اتفاق الان دارد در سطح ملی می‌افتد. در تهران و مشهد بنای شفا دارد گذاشته می‌شود و مجموعه شفا در استان یزد به سطحی رسیده که الان از استان‌های دیگر به اینجا می‌آیند و آموزش‌های لازم را می‌بینند و برای راه اندازی شفا در استان خود اقدام می‌کنند. سازمان‌ها و نهادها در هر سه قوه این مرکز را به عنوان یک الگوی موفق شناخته‌اند و در حال پیگیری برای ایجاد مراکز مشابه در سایر استان‌ها و شهرها هستند. علاوه بر اینکه مسئولین استان هم به این نتیجه رسیده‌اند که باید جامعه آماری مخاطبین خود را افزایش دهیم. لذا برنامه‌ریزی هایی شده تا توانمندی شفا در جذب مخاطب بیشتر از قبل شود و ما مدتی است تبلیغات خود را شروع کرده‌ایم و از طریق تبلیغات شهری و پیامکی و شبکه‌های اجتماعی مجموعه شفا را به جوان‌ها معرفی می‌کنیم. امیدواریم باعث شود که از اینجا به بعد کلیه زوج‌های جوان را تحت پوشش و حمایت خودمان قرار دهیم.»