طرح «خرید خدمات آموزشی» زائیده نگاه سرمایه داری به آموزش و پرورش است
علی خیراندیش مسئول بسیج دانشگاه فرهنگیان یزد در گفتگو با خبرنگار یزدرسا گفت: یکی از عرصه های برپایی عدالت اجتماعی توسعه عدالت در امر تربیت است، به نحوی که همه مردم بتوانند به طور برابر از امکانات تربیتی و آموزشی استفاده کنند. یعنی این ظرفیت همگانی برای همه افراد به عنوان یک حق موجود بوده و نوع دسترسی مردم نیز عادلانه باشد. به خصوص که در دنیای امروز عدم توسعه عدالت در عرصه تعلیم و تربیت ظلم به مردم جامعه محسوب می شد.
وی تاکید کرد: عدالت آموزشی یکی از ویژگی‌های مهم تعلیم و تربیت رسمی و عمومی در جمهوری اسلامی و یکی از ویژگی‌های خاص آن است.
مراتب عدالت آموزشی
وی اضافه کرد: نکته دیگری که باید مد نظر قرار داد این است که عدالت آموزشی و عدالت تربیتی خود یک مفهوم گسترده است و در واقع یک سری مراتب دارد. مرتبه اول بحث تامین اصل تربیت است. اینکه حکومت بتواند ساز و کاری فراهم کند تا همه افراد جامعه بتوانند از حق تربیت خودشان به طور رایگان استفاده کنند.
خیراندیش گفت: مرتبه بعدی قابلیت دسترسی برابر برای همگان است. یعنی چه فردی که در یک روستای دورافتاده زندگی می کند و چه فردی که در مرکز شهر تهران حضور دارد به آموزش نیز دسترسی داشته باشد. یک مرتبه بالاتر مربوط به کیفیت ارائه خدمات تربیتی است. از این جهت که بتوانیم از نظر بهداشت، سلامت محیط، وسایل و امکانات _ چه تامین نیروی انسانی و معلمان با صلاحیت و چه تامین فضاهای آموزشی_ نوعی عدالت را برای دانش آموزان برقرار کنیم.
وی ادامه داد: مرتبه دیگری که بسیار مهم است و همیشه مورد غفلت قرار می گیرد مطابقت جریان تربیت با خصوصیات فردی است که هر کسی از جنسیت گرفته تا بومی و محلی بودن و نوع فرهنگ و به طور کلی ویژگی های فردی و شخصیتی متربیان باید مدنظر قرار گیرد.
مسئول بسیج دانشگاه فرهنگیان یزد تصریح کرد: مرتبه آخر که حد اعلای عدالت آموزشی محسوب می شود بحث اعتدال و توازن در جریان تربیت است. در واقع باید به همه جنبه های یک انسان یا یک متربی به صورت هماهنگ و متوازن توجه شد.
بی توجهی به اسناد بالادستی در امر آموزش
وی اظهار داشت: در آموزش و پرورش نگاه‌های مختلفی وجود دارد. که متاسفانه عمدتا متاثر از دید لیبرالیستی بوده و نگاه هزینه‌ای به امر آموزش و پرورش دارد. این نگاه آموزش و پرورش را یک دستگاه هزینه‌بر تلقی کرده فلذا تلاش دارد این هزینه‌ها را کم کند. در واقع مشکل از آنجا آغاز می شود که آموزش و پرورش را یک سرمایه نمی بینند.
خیراندیش ابراز داشت: در اسناد بالادستی ما، مبانی نظری سند تحول، سیاست‌های ایجاد تحول بنیادین ابلاغی مقام معظم رهبری و قانون برنامه ششم توسعه در همه اینها آموزش و پرورش به عنوان یک سرمایه مطرح است. اما متأسفانه در دید دولت‌های ما به عنوان یک نهاد هزینه‌ای دیده شده است. وجود مفهومی در آموزش و پرورش تحت عنوان خرید خدمات آموزشی ناظر بر همین دید سرمایه‌ای است.
وی تاکید کرد: طراحان خرید خدمات آموزشی با این شیوه به خیال خودشان می خواهند از خدمات آموزشی هزینه تربیت معلم را کاملاً حذف کنند. نتیجه این می شود که ما معلم تربیت شده نداریم و یک سری نیروهایی هستند که فقط درس می دهند و کلاس داری می کنند. اما نمی توانند دانش آموز را تربیت کنند، چرا چون خودشان هویت معلمی را نگرفته اند. با این شیوه هزینه تربیت معلم را حذف کرده اند و از سوی دیگر شاهد هستیم حقوقی به مراتب پایین تر از معلمین نیز به آنان پرداخت می شود.
خیراندیش بیان داشت: از سوی دیگر قرار بود طرح خرید خدمات مختص مناطق محروم باشد. یعنی مناطقی را در نظر بگیرید که از نظر توسعه امکانات آموزشی و به لحاظ سخت افزاری پایین تر است حالا ما از لحاظ نرم‌افزاری هم آن را پایین می آوریم. همین دید سرمایه ا‌ی باعث شده که افت کیفیت تعلیم و تربیت در مناطق محروم تشدید شود.
وی تصریح کرد: علاوه بر همه این مصادیق بحث مدارس غیرانتفاعی را نیز داریم که موضوع مفصلی است. فقط در همین حد باید بدانیم که همین مدارس خودشان به خودی خود باعث میشود شکاف بین فقیر و غنی در دسترسی به فضاهای آموزشی بیشتر شود. به همین دلیل بود که رهبر معظم انقلاب امسال گلایه کردند و فرمودند مدارس دولتی مدارس بی‌پناه شده اند و دولت متاسفانه خیلی علاقه‌ای به پشتیبانی از آنها ندارد.
تاثیر سوء کرونا بر عدالت آموزشی
خیراندیش گفت: بعد از کرونا این شکاف در عدالت آموزشی بیشتر نیز شد. این اتفاق نه تنها در مناطق محروم ما بلکه در مرکز شهر نیز رخ داد. به عنوان مثال در خود استان یزد طبق آمار رسمی حدود ۱۴ هزار دانش آموز دسترسی به آموزش آنلاین نداشتند. البته این مشکل با همت گروه های جهادی، مشارکت‌های مردمی و خیرین و کمک آموزش و پرورش تا حدودی رفع شد.
وی تاکید کرد: این نکته باید مد نظر قرار گیرد که تنها امکانات آموزشی دانش آموزان مناطق محروم دسترسی به مدرسه و معلم است. حالا اگر این را هم از او بگیریم دیگر چیزی برایش باقی نمی‌ماند. مخصوصاً که جایگزینی برای آن قرار بدهیم که واقعاً برای دانش آموزان محروم ما آن هم در استان یزدی که جزء استان‌های متمول است دسترسی به فضای مجازی، اینترنت و گوشی هوشمند رویایی است.
مسئول بسیج دانشگاه فرهنگیان یزد ادامه داد: در نتیجه بعد از کرونا دانش آموزان مناطق محروم علاوه بر ضربه‌هایی که به خاطر کاهش کیفیت آموزشی به خاطر نبودن در شرایط عادی خوردند، به علت عدم دسترسی به شبکه شاد یک ضربه عظیم تر نیز متحمل شدند. متاسفانه آموزش و پرورش ما نیز به خاطر محدودیت های مالی که داشت نتوانست آنها را پوشش بدهد و یا به صورت نسبی و با تأخیر بسیار زیاد این اتفاق افتاد.
وی اذعان داشت: اما آموزش و پرورش می‌توانست با یک سری برنامه های دیگر از جمله درگیر کردن گروه های جهادی دانشگاه فرهنگیان به دلیل شرایط اضطرار این مشکل را سریعتر رفع کند.در این صورت حتی شرایطشان از زمان قبل از کرونا نیز بهتر می شد چرا که از لحاظ کیفیت آموزشی معلم تربیت شده در خدمت بچه ها بود. این موضوع مطالبه جدی ما است زیرا همچنان برای هماهنگی گروههای جهادی دچار مشکلاتی هستیم.
انتهای پیام/
