یزد رسا؛ حقیقت این است که قصه پر غصه افراط و تفریط مربوط  به زمان خاصی نبوده، نیست و نخواهد بود و در هر برهه ای از تاریخ بوده اند کسانی که افراط می کرده اند و عده ای هم در مقابل، تفریط کار و سست و فشل بوده اند.

در میان کلمات سراسر نور امیر بیان و سرآمد عدالتخواهان حضرت علی علیه السلام به این جمله بر می خوریم که فرمود :"لَا‏ تَرَى الْجَاهِلَ إِلَّا مُفْرِطاً أَوْ مُفَرِّطاً "، نادان را نبينى جز كه كارى را از اندازه فراتر كشاند، و يا بدانجا كه بايد نرساند.(1)

اما با این وجود برخی چنان فریاد مخالفت با افراط گرایی سر می دهند که گویا فقط افراط ناپسند است و تفریط را به فراموشی می سپارند در حالی که اگر افراط مذموم است در مقابلش تفریط نیز مورد نکوهش واقع گردیده است.

افراط و تفریط در هر جایی به گونه ای معنا می شود؛ افراط و تفریط در جبهه حق و باطل چه معنایی دارد؟ آیا هرگاه پای حق در میان باشد می توان گفت افراط نکنید و با جبهه باطل کنار بیائید؟! آیا دفاع از حق یعنی افراط و کنار آمدن با باطل یعنی عقلانیت و اعتدال و آشتی با دنیا؟!

آیا مکتب و دین ما اجازه هرگونه توافق با دشمنان را می دهد؟! آیا توافق با دشمن یعنی اعتدال و دست رد به سینه او زدن یعنی افراط؟!

آیا بالاخره مجلس نمایندگان ملت ، قانونی برای جلوگیری از توافق به هر قیمتی وضع می کند یا نه؟ ولی خیلی پیش از آن که مجلس بخواهد تصمیم کُبری بگیرد، قانون گزار حقیقی تصریح فرموده است : "وَ لَنْ تَرْضى‏ عَنْكَ الْيَهُودُ وَ لاَ النَّصارى‏ حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدى‏ وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْواءَهُمْ بَعْدَ الَّذي جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ ما لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصيرٍ."(2)

"هرگز يهود و نصارى از تو راضى نخواهند شد، (تا به طور كامل، تسليم خواسته‏هاى آنها شوى، و) از آيين (تحريف يافته) آنان، پيروى كنى. بگو: «هدايت، تنها هدايت الهى است!» و اگر از هوى و هوسهاى آنان پيروى كنى، بعد از آنكه آگاه شده‏اى، هيچ سرپرست و ياورى از سوى خدا براى تو نخواهد بود."

قرآن به صراحت می گوید توافق با دشمن به جایی نخواهد رسید ولی حتی بر طبق منطق بُرد – بُرد هم ،گره دادن تأمین آب مردم به توافق با دشمن معنایی نخواهد داشت.

استاد عزیز ما در درس تفسیر به نقل از کتاب مجمع البیان می فرمود: "پیامبر اکرم بعد از هجرت به مدینه سه قرارداد با طوایف یهود (بنی النظیر، بنی قریظه، بنی قینقاع) منعقد کرد و معنایش این بود که ما اصل این مذهب را به رسمیت می شناسیم، یهودیت یک مذهب است و نیز مجوسیت و مسیحیت؛ هرچند خرافات فراوانی در آنها راه پیدا کرده است. اما پیامبراکرم حتی یک روز هم با بت پرستی مماشات نکرد؛ در ذیل آیات 73 تا 75 سوره اسراء اقوال فراوانی هست که یک قول می گوید مشرکین نزد پیامبر اکرم آمدند و گفتند با سه شرط  ایمان می آوریم : 1_ به ما اجازه بده یک سال دیگر به بت پرستی ادامه بدهیم تا عقده در دلمان باقی نماند. 2_ ما حاضر نیستیم نماز بخوانیم. 3_ ما حاضر نیستیم بت ها را با دستان خودمان بشکنیم.  پیامبر اکرم  در رابطه با پیشنهاد اول آنها فرمود حتی برای یک لحظه هم اجازه نمی دهم که بت بپرستید؛ اما درباره پیشنهاد دوم هم هرگز نمی پذیرم که نماز نخوانید، لا خیر فی دین لیس فیها رکوع و لا سجود.

مسلمان مرد توحید و است و تقوا و نماز ای دل *** نخوانی گر نماز هرگز نزن لاف مسلمانی

 و درباره سومین پیشنهاد آنها حضرت فرمود اما شكستن بت ها بدست خودتان، اختيار بدست شماست. (يعنى بتها را ما مى‏شكنيم). همان پیامبری که اولین گام او در مدینه انعقاد قرارداد مسالمت آمیز با یهودی ها است یک روز هم اجازه بت پرستی را نمی دهد. پیشنهاد سازش به پیامبر اکرم داده شد و دشمن می خواست قدم به قدم جلو برود تا با رهبر جامعه اسلامی سازش کند، ولی پیامبر حاضر نشد به خاطر به دست آوردن دل دشمن دست به اقدامی بزند که دشمن را جسورتر کند. البته شاید عده ای می گفتند فعلا با خواسته هایشان کنار بیا تا به سمت تو رو بیاورند اما قرآن می گوید اگر سازش می کردید مشکلات دنیا و آخرت شما دو برابر می شد و خداوند هم دست حمایتش را از شما بر می داشت."(3)

و چه عبرت آموز است این صحنه از تاریخ برای:

آن هایی که در قاموسشان چیزی به نام دشمن وجود ندارد و به راحتی تمام به دشمن لبخند می زنند و برایش آرزوی یک روز خوب می کنند  و در حال و هوای توافق با دشمن با او قدم می زنند و عده ای دیگر که کورکورانه تأیید می کنند و طیب الله می گویند...

نسأل الله منازل الشهداء

محمد هادی سمتی

بامداد شنبه 23/03/ سال اقتصاد و فرهنگ

شهر مقدس قم

پی نوشت :

1. نهج البلاغة (للصبحي صالح)، ص: 479

2_  سوره مبارکه بقره آ یه 120

3_ برای اطلاع بیشتر رجوع شود به:  مجمع البیان فی تفسیر القرآن جلد 6 صفحه 665

انتهای پیام/ع