مستند محرم در مهریز – قسمت اول / فیلم
به گزارش خبرنگار یزد رسا از مهریز، آداب و رسوم عزاداری محرم از جمله پدیدههای فرهنگی است که با حفظ عناصر اصلی به زیور خلاقیتهای اجتماعی، فرهنگی و اقلیمی جوامع و مناطق مختلف آراسته شده و اگر چه دارای مضامین واحدی است اما به تبع اختلافات اقلیمی و حوزههای فرهنگی با نمودهای مختلفی پا به عرصه ظهور گذاشته و بر جذابیت هر چه بیشتر خود دامن میزند.
یکی از مراسم عزاداری که با وسعت زیادی در نقاط مختلف ایران و با تاثیر از شرایط فرهنگی و اقلیمی خاص آن مناطق، به اجرا درمیآید، مراسم "نخل برداری" و یا "نخل گردانی" است که با مفهوم تشییع پیکر مقدس سید الشهدا (ع) در روز عاشورا برپا میشود.
مراسم نخل برداری از ویژگیهای منحصر به فرد مراسم محرم و عزاداری در مهریز است که با همکاری و همیاری گوناگون اهالی در تمام مراحل مراسم، از کمک مالی و تهیه چوب و دیگر وسایل آن گرفته تا کمک در تزئین و عَلَم کردن آن و حمل آن در روز عاشورا و … برگزار میشود.
در گذشته مراسم آذین بندی و آماده کردن نخلها برای ایام عزاداری ماه محرم با یک فراخوان، بسیج همگانی اهل محل و یا آبادی صورت میگرفت.
رسم بر این بود که وقتی میخواستند نخلها را برای انجام مراسم محرم و عاشورای حسینی آماده کنند، چند روز پیش از فرارسیدن محرم، آیینهایی برای گردآوری کمکهای گوناگون از مردم انجام میشد و مردم نیز از یک تکه ریسمان گرفته تا پارچه های الوان، چراغها، آیینهها، خنجرها، دشنهها، پیاله، زنگولهها، سپرها و دیگر زیورآلات را برای آذین بندی هرچه باشکوه تر نخل به میدانهای محل تحویل میدادند.
حتی در برخی موارد درختانی به این منظور وقف میشدند تا در زمان کهنسالی درخت از چوب آن برای مرمت نخل استفاده شود.
نخل برداری در روز عاشورا با حضور خیل عظیم جمعیت برگزار میشود که مردها در میان حسینیهها و تکایا به زیر نخل رفته و آن را به نماد پیکر امام حسین تشییع میکنند و زنان و کودکان نیز در اطراف این حرکت را به نظاره مینشینند.
این کار سه مرتبه به دور فضای حسینیهها و تکایا با فریاد "یاحسین" صورت میگیرد و هر دور که کامل شد نخل در سر جای خود قرار داده میشود، تا عزاداران نفسی تازه کنند و دوباره نخل را بلند کنند.
شخصی از سادات شهر نیز به عنوان راهنما در بالای نخل قرار گرفته و با سنج زدن ضمن راهنمایی افراد زیر نخل نوای خاصی به عزاداری نخل گردانان میبخشد.
این مراسم اغلب در ظهر عاشورا بعد از برگزاری نماز ظهر اجرا میشود.
شهرستان مهریز دارای حسینیهها و تکایا متفاوتی است که نخل برداری در آن اجرا میشود که از این دسته می توان به حسینیه "باغ بهار"، "مزویرآباد"، "مدوار" و … اشاره کرد.
فیلم