فوق تخصص روماتولوژی در مصاحبه با خبرنگار  یزد رسا، گفت: پوکی استخوان یک بیماری سیستمیک متابولیک استخوان است که با کاهش تراکم استخوان و افزایش استعداد به شکستگی مشخص می‌شود. در صورتی که به این بیماری به صورت منفرد باشد به آن پوکی استخوان اولیه می‌گویند و اگر به دلایل مشخص دیگری از جمله بیماری‌های روماتیسمی، مصرف داروها و ... ایجاد شده باشد پوکی استخوان ثانویه نامیده می‌شود.

محمد باقر اولیا با بیان اینکه پوکی استخوان یک بیماری فاقد علامت است، افزود: رشته‌های استخوانی بیشماری بافت استخوانی را تشکیل داده و ساختار بسیار محکمی را ایجاد کرده‌اند. هرگاه این رشته‌ها نازک شوند و تراکم استخوان کاهش یابد به دنبال آن توان و استحکام استخوان کاهش می‌یابد و پوکی استخوان شکل می‌گیرد که استخوان را مستعد شکستگی می‌کند.

وی ادامه داد: پوکی استخوان در واقع موضوعی است که معمولا بعد از پشت سر گذاشتن سیر تکاملی استخوان و زمان رسیدن به حداکثر تراکم استخوان‌ها و  در سنین بالاتر از 40 سالگی مطرح می‌شود. تمام خانم‌ها با وارد شدن به دوران یائسگی به دلیل کمبود هورمون استروژن می‌توانند دچار پوکی استخوان شوند و شایع‌ترین علت پوکی استخوان اولیه نیز همین دوران بعد از یائسگی است.

اولیا افزود: بیماری پوکی استخوان اولیه معمولا بدون بیماری خاصی ایجاد می‌شود و بدون علامت است و تا زمانی که نازکی رشته‌های استخوانی و یا ضربات بیرونی منجر به شکستن استخوان نشوند این بیماری خود را نشان نمی‌دهد و بنابراین دردهای مزمن مفصلی و استخوانی را نباید از علائم پوکی استخوان به حساب آورد و تنها زمانی که استخوان دچار شکستگی شود علامت درد را در محل شکستگی می‌توان حس کرد.

وی در تشریح عوارض پوکی استخوان گفت: تنها عارضه پوکی استخوان شکستگی است که در محل‌های مختلف بدن اتفاق می‌افتد و عوارض زیادی به دنبال دارد، زمین‌گیر شدن برای همه عمر و  وابسته شدن در کارهای روزمره، تشکیل لخته و آمبولی در داخل ریه که منجر به مرگ می‌شود را می‌توان از جمله این عوامل دانست و حدود یک سوم افرادی که دچار شکستگی استخوانی به خصوص از ناحیه لگن می‌شوند معمولا نمی‌توانند زندگی عادی خود را داشته باشند و حتی منجر به کاهش طول عمر آنها می‌شود.

استاد تمام دانشكده پزشكي دانشكاه علوم پزشكي شهيد صدوقي يزد عنوان کرد: درمورد شایع بودن پوکی استخوان در استان یزد نیاز به آمار و ارقامی است که برای بدست آوردن آنها به تامین اعتبار سنگین نیاز است و باید در قالب پروژه‌های ملی تعریف شود. در کشور آمار دقیقی در خصوص پوکی استخوان وجود ندارد ولی به نظر می‌رسد حدود 10 تا 20  درصد مردم به شکلی از بیماری پوکی استخوان رنج می‌برند.

وی استفاده غیرمتعارف از انواع داروها را یکی از علل پوکی استخوان عنوان کرد و افزود: با استانداردسازی و بهینه‌سازی مصرف داروها عملا نباید پوکی  استخوان ناشی از مصرف داروها وجود داشته باشد. بیشترین داروهایی که موجب پوکی استخوان می‌شود ترکیبات استروئید هستند که در بین مردم با نام کورتون رواج دارند، این داروها شامل بتامتازون، دگزامتازون، هیدروکورتیزون و ... می‌شوند که به صورت اصولی یا غلط به صورت گسترده‌ای در جامعه مورد استفاده قرار می‌گیرند و یا متاسفانه توسط مردم عادی به صورت خودسر به مصرف می‌رسد که مصرف مکرر آنها بدون رعایت اصول لازم موجب پوکی استخوان خواهد شد.

فوق تخصص روماتولوژی افزود: مصرف داروهایی که باعث کاهش غلظت خون می‌شوند، داروهای صرع نیز بالقوه تراکم استخوانی را کاهش داده و می‌توانند موجب پوکی استخوان شوند همین طور کسانی که دچار کمبود ویتامین D باشند می‌تواند در سنین بالا احتمال ابتلا به پوکی استخوان را تقویت کند، بیماری‌های اختلالات غدد داخلی درمان نشده مانند پرکاری غدد فوق کلیه، پر کاری غدد تیروئید و ... نیز می‌توانند موجب پوکی استخوان ثانویه باشند.

اولیا عنوان کرد: تمام کسانی که بیماری مزمن التهابی دارند و دارو مصرف می‌کنند این  داروها بالقوه می‌تواند دچار اختلال متابولیسم استخوان شود بنابراین بایستی از نظر پوکی استخوان مورد غربالگری قرار گیرند و در صورت لزوم پیشگیری و درمان برای آنها صورت گیرد و معتقدیم که هر نوع کار پیشگیرانه از ابتلا به پوکی استخوان باید ترجیحا قبل از سن 40 تا 45 سال شروع شود.

وی گفت: متأسفانه در بسیاری از مردم و حتی پرسنل درمانی و پزشکان این باور وجود دارد که بیمارانی که در مفاصل خود احساس صدا و درد دارند و یا در هنگام نشست و برخاست از مفاصلشان صدا شنیده می‌شود ناشی از پوکی استخوان است در صورتی که این باور ناصحیح و غلطی است و به معمولا مشکلاتی که در مفاصل وجود دارد ارتباطی به پوکی استخوان ندارد، چرا که پوکی استخوان در تمام ابعاد استخوان اتفاق می‌افتد و ارتباطی با سطوح مفصلی و غضروف ندارد.

اولیا عنوان کرد: استانداردترین روش تشخیص پوکی استخوان، سنجش تراکم استخوان است که در اکثر مراکز بهداشت درمانی استان‌ها وجوددارد و با میزان ناچیز اشعه ایکس این تراکم استخوانی به صورت عددی محاسبه می‌شود و چنانچه فرد در معرض پوکی استخوان قرار گرفته باشد باید درمان را دریافت کند و البته نباید شکایت‌های بیمار در خصوص دردهای استخوانی و دردهای منتشر در بدن به عنوان پوکی استخوان تفسیر شود چرا که در غیر این صورت موجب مصرف بی رویه و غیر ضروری داروهای پوکی استخوان می‌شود.

وی تصریح کرد: نه تنها تجویز داروهای ضد پوکی استخوان بلکه حتی تجویز کلسیم بدون منطق نیز  مطرود است و تنها کسانی که به هر دلیلی در مصرف روزانه نمی‌توانند دریافت کامل و کافی فرآورده‌های کلسیم، فسفر و منیزیم داشته باشند یا دچار پوکی اثبات شده با سنجش تراکم استخوان داشته باشند باید مکمل کلسیم را دریافت کنند، بنابراین تجویز کلسیم، آهن و همچنین انواع ویتامین‌ها از جمله ویتامین D باید حساب شده انجام شود و نبایستی به هیچ عنوان در مقیاس گسترده و بدون دلیل و منطق مصرف شود.

انتهای پیام/