آخرین برآورد مراکز افکار سنجی از مشارکت شهروندان در انتخابات ریاست جمهوری بعد از برگزاری دومین مناظره بین ۴۳ تا ۴۸ درصد محاسبه شده است و در بسیاری از نظر سنجی های غیر رسمی و حتی استمزاجی قریب به چنین آماری به دست می‌آید که البته بسیاری علت این میزان از عدم اقبال به انتخابات را کرونا، شرایط بد اقتصادی، فشارهای معیشتی که در یکی دو سال گذشته بر مردم تحمیل شده و همچنین القای غیررقابتی بودن انتخابات تلقی می‌کنند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب در سخنرانی تلویزیونی اخیرشان به مناسبت سی‌ودومین سالگرد رحلت امام خمینی(ره) به این فضا اشاره‌ای دقیق داشته و فرمودند: گفته میشود که برخی به خاطر فشارهای معیشتی‌ای که وجود دارد و همه میدانیم و همه آن را لمس میکنیم، مردّدند که آیا در انتخابات شرکت بکنند یا نکنند؛ یا بعضی‌ها مثلاً میگویند «ما در دوره‌های مختلف به یک کسی با شوق رأی دادیم، بعد منجر شد به دلخوری، و در آخر دوره دلخور شدیم؛ پس بنابراین خوب است شرکت نکنیم در انتخابات»؛ بعضی از این حرفها زده میشود. به نظر میرسد که اینها استدلالهای درستی نیست. نبایستی این چیزها ما را دلسرد کند از مشارکت در انتخابات. اگر نابسامانی‌ای وجود دارد، اگر ناکارآمدی‌ای وجود دارد، ما باید آن را با انتخاب درست و انتخاب خوب جبران کنیم، نه با عدم انتخاب. خب اگر چنانچه واقعاً یک ضعفی وجود دارد در مدیریّتها، راه چاره‌اش چیست؟ راه چاره‌اش این است که ما اصلاً در مدیریّتها دخالت نکنیم، یا راه چاره‌اش این است که دخالت کنیم و یک مدیریّت درست و حسابی، مدیریّت به معنای واقعیِ کلمه اسلامی و مردمی به وجود بیاوریم؟ راهش این است دیگر؛ یعنی اگر چنانچه دلخوری‌ای وجود دارد، این دلخوری را این جوری بایستی جبران بکنیم، نه با وارد نشدن در منطقه‌ی انتخابات.»
مشارکت در انتخابات یکی از وجود مشارکت سیاسی شهروندان و از حقوق آنها محسوب میشود؛ و در وهله اول حضور در انتخابات استفاده از حق مسلمی است که به هر شهروند داده شده و اگر از این حق استفاده نکند حق تعیین سرنوشت خود را به دیگران واگذار کرده است.
از سوی دیگر در این دور از انتخابات خطر کاهش مشارکت در انتخابات خطری جدی است که در ماه‌ها و هفته‌های اخیر بارها از سوی ناظران سیاسی مطرح شده است؛ اینکه چرا کاهش مشارکت در این دوره پیش بینی می شود از نگاه کارشناسان به عوامل و دلایل مختلفی بستگی دارد.
* چرا خطر کاهش مشارکت انتخابات را تهدید میکند؟
در کنار تبلیغ گسترده و شیوه های اقناعی که رسانه‌های مخالف نظام جمهوری اسلامی درباره تحریم انتخابات در این دوره به طور متمرکز در دستور کار قرار داده بودند، ایجاد فضای یاس، القای رقابتی نبودن انتخابات و همراهی این جریان از سوی برخی احزاب و گروه‌های تندرو در داخل، عملکرد ضعیف دولت و مشکلات معیشتی از عواملی است که مشارکت انتخاباتی مردم را تحت‌الشعاع قرار داده است.
اعتماد سیاسی یکی از مهمترین مولفه های جلب مشارکت سیاسی در این دوره به دلیل عملکرد ضعیف دولت فعلی، وضعیت دشوار معیشتی مردم، مشکلات متعدد اقتصادی با چالش مواجه شده است چرا که از یک سو امید در میان مردم به دلیل این گونه عملکرد ها، وعده‌های بی‌سرانجام و همچنین مشکلاتی از قبیل سرمایه گذاری آنها در بورس که به بر باد رفتن سرمایه هایشان انجامید خدشه دار شده و از سوی دیگر احساس اثربخشی سیاسی مردم آن هم با ناکارآمدی دولتی که ۲۴ میلیون نفر به آن رای داده بودند با تهدید مواجه شده است.
یکی دیگر از القائات دروغی که بر آن مانور داده میشود، از پیش تعیین شده بودن نتایج انتخابات و تمایل نظام و گروه‌های سیاسی اصولگرا به مشارکت حداقلی است. این در حالی است که چهره‌های اصولگرا بارها بر ضورت مشاکرت حداکثری در انتخابات تاکید کرده اند. در روزهای اخیر غلامعلی حدادعادل رئیس شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی حدادعادل با تاکید بر اهمیت مشارکت حداکثری، به صراحت گفت: برای ما مشارکت بالای مردم در انتخابات به اندازه پیروزی نامزدهای مورد نظرمان اهمیت دارد.
یکی از مواردی از سوی فعالان سیاسی در این روزها بسیار به آن اشاره شده، تبیین و تشریح مزایایی است که مشارکت انتخاباتی حداکثری میتواند در ساحت زندگی فردی و اجتماعی شهروندان و افزایش اقتدار نظام می تواند به همراه داشته باشد.
*مشارکت بالا یعنی پایان رکود اقتصادی و نابسامانی‌های اجتماعی
هاجر چنارانی نماینده مردم نیشابور در مجلس شورای اسلامی در این مورد با تاکید بر حضور حداکثری مردم اظهار داشت: همه به یاد سرداران شهید و به یاد امام شهیدانمان می‌آییم، به یاد تقدیری که باید با دستان خودمان رقم بخورد می‌آییم. می‌آییم تا نه محکمی باشد به دخالت‌های دشمنان داخلی و خارجی، ما می‌آییم تا از دولت آینده مطالبه گری کنیم.
وی ادامه داد: می آییم تا رکود اقتصادی و نابسامانی‌های اجتماعی ناشی از آن را حل کنیم، می‌آییم تا نابسامانی‌های موجود در نظام بانکی، نظام مالیاتی، حوزه سرمایه گذاری بورس را پیگیری کنیم. می‌آییم تا فساد گسترده اقتصادی و قاچاق کالا صورت نگیرد تا مبارزه با حاشیه نشینی و زندگی در بافت‌های فرسوده و زاغه نشینی را اولویت بدهیم. می‌آییم تا بیکاری و فقر، رکود و تولید و قاچاق کالا را سرو سامان بدهیم. می آییم تا سهم زنان را از کرسی های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی مطالبه گری کنیم. می آییم تا شایسته سالاری را جایگزین مافیا، لابی و رانت کنیم.
* مشارکت بالا و مسئولیت بیشتر برای دولت بعدی
در این مورد محمدرضا صباغیان، نماینده مردم یزد می‌گوید: هر چقدر حضور مردم با هر سلیقه و گرایش سیاسی در انتخابات بیشتر باشد برای رئیس جمهور آینده مسئولیت بیشتر ایجاد می شود.
به گفته این نماینده مجلس با رأی ندادند افراد مشکلی از کشور ایران حل نمی شود بلکه به مشکلات افزود می شود و اولین نتیجه آن شاد شدن دشمن است.
*مشارکت حداکثری یعنی انتخاب اصلح و قوام نظام
رحیم زارع نماینده مردم آباده در مجلس شورای اسلامی هم می‌گوید: برگزاری انتخاباتی پرشور و متکی بر عقلانیت، شعور و دانایی به همراه مشارکت حداکثری مردم بویژه جوانان در انتخاب فرد اصلح، موجب قوام و استواری هرچه بیشتر نظام جمهوری اسلامی خواهد شد.
به گفته این نماینده مجلس مشارکت حداکثری در انتخابات به معنای همبستگی ملت ایران است، این همبستگی میتواند توطئه‌های دشمنان را خنثی کند چرا که دشمنان ملت ایران می‌خواهند که حضور مردم را در این انتخابات کمرنگ نشان دهند، اما ملت ایران همیشه نشان داده که در چنین صحنه‌ای به وظیفه خود که مشارکت حداکثری در انتخابات است، عمل میکند.
* وظیفه احزاب در جلب مشارکت حداکثری
در همین مورد محمدرضا باهنر دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین در نشست ماهانه این حزب با یادآوری تاکید رهبر معظم انقلاب بر مشکارکت حداکثری، تصریح کرد: لذا بر همه افرادی که دل در گروه انقلاب و نظام دارند وظیفه آن است که در انتخابات شرکت کرده و شرکت در انتخابات را ترویج کنند به همین دلیل باید بکوشیم برای به میدان آمدن آرای خاکستری در انتخابات اقدامات اساسی انجام دهیم.
وی تاکید کرد: باید سطح مشارکت در انتخابات را افزایش داده و سعی کنیم همه را در انتخابات مشارکت دهیم.
* مردم برای ارتقاء قدرت ملی به میدان بیایند
در روزهای اخیر همچنین نمایندگان اقلیت‌های دینی از مردم برای مشارکت حداکثری در انتخابات دعوت کرده‌اند؛ در بیانیه این طیف از وکلای ملت اظهار امیدواری شده که مردم ایران با حضور متراکم، حداکثری و عمومی و در عین حال آگاهانه در پای صندوق‌های رأی در روز انتخابات ۲۸ خرداد ماه ۱۴۰۰ حماسه شگفتی‌ساز دیگری را در تاریخ بزرگ ایران عزیز خلق کرده و بار دیگر به دشمنان و بدخواهان ملت ایران و استقلال آن ثابت نماید که وحدت ملی بالاترین ارزش‌ها است، بدین سان ملت بزرگ ایران می‌توانند با ارتقاء قدرت ملی خود نویدبخش تشکیل دولت معظم، مقتدر و درخور شأن شایستگی خویش باشد.
*مشارکت در انتخابات دفاع از حق مسلم هر ایرانی است
محمدرضا رضایی کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی هم می‌گوید: مشارکت در انتخابات و تعیین سرنوشت در هر نظامی علاوه بر جنبه‌های شرعی که دارد، به عنوان یک حق نیز قلمداد میشود، حقی که در همه جوامع و مکاتب بشری به عنوان فضیلت و ارزش شناخته میشود و با عناوینی همچون «حق انتخابگری»، «حق مشارکت در تعیین سرنوشت» و ... شناخته میشود، از طرفی ویژگی هر حقی این است که صاحب حق باید از آن دفاع کرده و در پی احقاق و عملی ساختن و یا به اصطلاحی علمی تر «استیفا» آن باشد یعنی باید تمام حق خود را مطالبه کند، چرا که هر گونه بی‌اعتنایی نسبت به آن اقدامی نارواست که به از بین رفتن حق، منجر خواهد شد.
این نماینده مجلس می‌گوید: مشارکت در انتخابات علاوه بر جنبه‌های شرعی گامی در راستای مطالبه و دفاع از حق مسلمی است که هر ایرانی دارد.
* مشارکت بالا در انتخابات دولت آینده را برای دفاع از منافع ملی قوی‌تر میکند
فریدون عباسی دوانی، نماینده مجلس و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی معتقد است: مشارکت بالای مردم در انتخابات به دولت آینده این توان را می‌دهد تا با پشتوانه مردمی از منافع ملی در مجامع بین‌المللی با قدرت بیشتری دفاع کند و با قاطعیت مذاکرات را نیز به نتیجه برساند.
وی با بیان اینکه اگر مردم در انتخابات مشارکت کنند مذاکرات در دولت آینده به نتیجه میرسد، تصریح میکند: مشارکت بالای مردم در انتخابات به دولت آینده این توان را می‌دهد تا با پشتوانه مردمی از منافع ملی در مجامع بین‌المللی با قدرت بیشتری دفاع کند و با قاطعیت مذاکرات را نیز به نتیجه برساند.
بر خلاف آنچه رسانه‌های مخالف نظام القا می‌کنند هیچ کدام از جریانات سیاسی درون نظام به دنبال مشارکت حداقلی نیستند؛ لذا همچنان که رهبر انقلاب اشاره کردند چاره دلخوری، ناراحتی و مشکلات پشت کردن به آنها و عدم مشارکت در انتخابات نیست. فعالان سیاسی معتقدند نباید انتقام این دولت را از دولت آینده گرفت، لذا مشارکت حداکثری در کنار اقتدار ملی و بین المللی که به دولت آینده اعطا میکند، می تواند آغازی بر ایجاد امید دوباره در جامعه و مسئولیت پذیری دولت در قبال امید مردم نیز باشد.