به گزارش یزدرسا؛ در روزهای گذشته شاهد کاهش بی سابقه ارزش پول ملی کشور بودیم. این اتفاق علاوه بر اینکه نگرانی های جدی ایجاد کرده باعث شده برای بسیاری این سوال مطرح شود که چرا قدت پول ملی تا این حد کاهش یافته است.

علی شفیعی در پاسخ به این سوال بیان داشت: بطور خلاصه سه عامل اصلی کاهش ارزش پول ملی ایران بانکها، دولت و بانک مرکزی هستند که هر سه نقدینگی را بطور بی برنامه ای در جامعه زیاد کرده اند.

استاد دانشگاه یزد اظهار کرد: نزدیک به ۱۰۰ سال است که "نظریه مقداری پول" یعنی قانون رابطه بین پول یا حجم نقدینگی و تولید و تورم در علم اقتصاد کشف شده و تمام اقتصاددانان دنیا روی آن اتفاق نظر دارند. بر اساس این قانون به اندازه ای که در جامعه نقدینگی افزایش می یابد، می بایست تولید یا قیمت ها و یا هردو افزایش پیدا کند.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: از حدود 13 سال گذشته حجم پول و نقدینگی ما ۱۶ برابر شده اما تولید واقعی ما 1.2 برابر شده، بنابراین مابقی این افزایش نقدینگی ها خود را در افزایش قیمت‌ها نشان می‌دهد. لذا وضعیتی که امروز می بینیم کاملاً طبیعی و قابل پیش بینی است. باید رشد نقدینگی با رشد تولید برابر باشد. هر چقدر رشد تولید کمتر باشد، مابقی افزایش نقدینگی خود را در افزایش قیمت‌ها نشان می دهد و افزایش قیمت‌ها یعنی کاهش ارزش پول ملی.

وی در توضیح نظریه مقداری پول بیان داشت: بعنوان مثال فرض کنید که یک دانشگاه سلف سرویسی دارد که در طول روز هزار پرس غذا در آن سرو می‌شود و از طرف دیگر دانشگاه هزار دانشجو دارد که به هر کدام یک ژتون میدهد. یعنی هر دانشجویی که یک ژتون ارائه بدهد، سلف یک پرس غذا به او میدهد. در این مثال غذای سلف سرویس را تولید ناخالص ملی و ژتون را پول در نظر بگیرید. حال اگر دانشگاه ۲۰۰۰ ژتون چاپ کند اما تعداد پرس غذا تغییری نکند، دیگر هر دانشجو برای تهیه یک پرس غذا باید دو ژتون ارائه کند. یعنی هر ژتون مثل قبل قدرت خرید ندارد. دقیقا وضعیت پول ایران هم به این شکل است. حجم پول زیاد شده اما تولید زیاد نشده است و این باعث کاهش قدرت خرید پول شده است. به همین خاطر هم سال قبل با ارائه 1400 تومان یک پاکت شیر می گرفتیم، اما امسال باید 2000 تومان پرداختیم کنیم تا یک پاکت شیر دریافت کنیم.

شفیعی تصریح کرد: رابطه نقدینگی و کاهش ارزش پول ملی کاملاً واضح است و همه کشورهای دنیا به این موضوع واقف هستند و همین هم باعث شده که در اکثر کشورهای دنیا تورم مهار شود. اما متاسفانه ایران جزو معدود کشورهایی است که تورم در آن همچنان وجود دارد.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: ریشه افزایش نقدینگی در کشور ما به شیوه بانکداری ما باز می گردد. افزایش نقدینگی توسط بانک ها هم دو دلیل مهم دارد. دلیل اول این است که خود سیستم بانکداری ایران به خاطر نرخ ذخیره جزئی که دارد نقدینگی را بی نهایت زیاد می کند. یکی دیگر از دلایل این است که در ایران بانک مرکزی وابسته به دولت است و هر زمان که دولت دچار کسری بودجه می شود از بانک مرکزی پول قرض می گیرد. این قرض گرفتن باعث می‌شود پایه پولی در ایران افزایش پیدا کند، وقتی پایه پول‌ در ایران افزایش پیدا ‌کند پول پرقدرت در ایران زیاد می شود و این خودش باعث می‌شود که نقدینگی در ایران بیش از حد زیاد شود.

وی اعلام کرد: یک تفکر غلط که در بین مردم هم رایج است این است که تصور می شود دقیقاً به همان اندازه که بانک مرکزی طلا دارد می تواند پول چاپ کند. اما موضوع این است که بانک مرکزی یک ترازنامه دارد. یک طرف این ترازنامه دارایی های بانک مرکزی است، که یکی از قسمت های مهم آن بدهی‌های دولت به بانک مرکزی است. در واقع وقتی دولت از بانک مرکزی استقراض انجام می دهد دارایی های بانک مرکزی زیاد می‌شود. لذا در طرف مقابل می تواند پول چاپ کند.

وی اذعان داشت: در بسیاری از کشورها بانک مرکزی کاملاً استقلال دارد و زیرمجموعه دولت نیست و لذا سیاست‌های خودش را دنبال می‌کند. اما متاسفانه در کشور ما رئیس بانک مرکزی را رئیس دولت مشخص می کند.

شفیعی گفت: برای کنترل این وضعیت در درجه اول باید سیستم بانکداری کشور اصلاح شود. اینکه هر روز مجوز تاسیس بانک صادر شده و اجازه بدهیم صندوق های بدون مجوز فعالیت کنند باید متوقف شود. باید بانک مرکزی را کنترل کنیم. حداقل باید نرخ ذخیره جزئی بانک ها را بالا ببریم.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: اتفاق دیگری که لازم است بیافتد این است که می بایست دولت انضباط مالی پیدا کند و بودجه خود را مدیریت کند تا مجبور نباشد از بانک مرکزی استقراض کند. اگر مجموعه این اقدامات به وقوع بپیوندد باعث می‌شود که نقدینگی در جامعه کنترل شده و نهایتاً از ارزش پول ملی حفاظت شود.

انتهای پیام/