به گزارش یزدرسا، مذاکرات هسته‌ای دولت روحانی با کشورهای ۵+۱ اگرچه با هدف لغو کلیه تحریم‌ها انجام شد و به توافق رسید اما ساده‌‌اندیشی‌های دولت روحانی و شتاب در انعقاد قرارداد بدون شنیدن نقدهای دلسوزان و صاحب‌نظران خبره موجب شد بر خلاف انتظارهای مدعیان اعتدال و تدبیر، نه تنها اهداف توافق محقق نشود؛ بلکه آمریکا پس از انجام یکجانبه تمام تعهدات از سوی ایران، با بی‌اعتنایی از آن خارج شود بدون این که نگرانی خاصی از تبعات آن داشته باشد. به عبارت روشن‌تر توافق هسته‌ای بدون توجه کافی به توصیه‌های مشفقانه کارشناسان واقع‌بین، چنان خام نوشته شده بود که آمریکا می‌توانست بدون واهمه از آن را به کنار اندازد و دولت ایران را ناکام بگذارد.

آمریکا و اروپا؛ دو روی سکه عهدشکنی

پس از روی کار آمدن ترامپ و آغاز تحریم های امریکا، دولت ایران به چشم دوختن به اروپاییان اتحادیه اروپا را تهدید کرد که چنان چه به تعهداتشان بر اساس برجام عمل نکنند، واکنش مناسبی نشان خواهد داد.

اگرچه با فشارها و تهدیدهای ایران ساز و کارهایی چون اینستکس راه اندازی شد؛ اما این سازوکارها تنها بر روی کاغذ باقی ماند و نتوانست هیچ بخشی از خواسته‌های ایران را برآورده سازد؛ خواسته‌هایی که شامل مناسبات اقتصادی و مالی کشورها و شرکت های اروپایی با ایران، امکان فروش نفت ایران و امکان تداوم مبادلات مالی ایران با جهان بود که البته محقق نشد!

اگر چه دلسوزان به دولت هشدار داده بودند که باید در برابر عهدشکنی آمریکا قاطعانه عمل کند؛ اما دولت روحانی با امید بستن به آمریکا از برداشتن گام‌های قاطع در برابر آمریکای پیمان‌شکن خودداری کرد و پس از یکسال فرصت‌سوزی، در سالگرد خروج آمریکا از برجام اعلام کرد که تعهدات خود در برجام را در گام هایی به تدریج کاهش خواهد داد.

گام‌هایی که بیشتر نمادین بود تا واقعی!

۱۹ اردیبهشت‌ماه امسال و در قالب افزایش میزان تولید اورانیوم در سطح ۳.۶۷ درصد کلید خورد. بر این اساس تهران اعلام کرد که به محدودیت‌های برجام در زمینه میزان ذخایر اورانیوم ۳.۶۷ درصد و ۱۳۰ تن آب سنگین پایبند نخواهد بود.

به دنبال پایبند نبودن گروه ۱+۴ به تعهداتشان و برآورده نشدن مطالبات تهران در این توافق، گام دوم کاهش تعهدات خود در توافق هسته‌ای از ۱۶ تیرماه اجرایی شد. بر اساس این برنامه، ایران دیگر محدودیت سطح غنی‌سازی تا سقف ۳.۶۷ را رعایت نخواهد کرد و این میزان به ۴.۵ درصد افزایش یافت.

گام سوم را روحانی ۱۳ شهریورماه بعد از پایان جلسه سران قوا اعلام کرد و گفت از ۱۵ شهریور این مرحله کلید می‌خورد.

درباره جزئیات گام سوم کاهش تعهدات برجامی بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در تاریخ ۱۶ شهریورماه در نشست خبری گفت: قرار بود از ابتدای سال یازدهم برجام، گازدهی ماشین آی. آر۶  انجام شود که ما آن را در گام سوم شروع کردیم.

علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی دوشنبه ۱۳ آبان در مراسم راه اندازی و رونمایی زنجیره ۳۰ تایی سانتریفیوژهای نسل جدید(IR۶) در سایت هسته‌ای نطنز حضور یافت و خبر داد: امروز سه افتتاحیه به صورت نمادین داریم که یکی از آن‌ها زنجیره میانی ۳۰ تایی سانتریفیوژهای نسل ۶  است که پیش از این زنجیره ۲۰ تایی را در ۲۰ فروردین نصب کرده بودیم و یک زنجیره ۱۰ تایی هم داشتیم؛ بنابر این الان تعداد سانتریفیوژهای IR۶ به ۶۰ ماشین رسیده که هر کدام ۱۰ سو و در مجموع ۶۰۰ سو به ظرفیت موجود اضافه کردند.

اروپا 3 گام اول دولت را جدی نگرفت؛ چون سمبلیک بود و نشانی از اراده جدی دولتمردان نداشت. اروپا هیچ اقدامی برای تامین منافع اقتصادی ایران انجام نداد و آمریکا هم بر تحریم‌ها علیه ایران افزود.

در گام چهارم، تزریق گاز به سانتریفیوژها در فوردو آغاز شد و سانتریفیوژها در این سایت هسته‌ای دوباره  فعال شد. حسن روحانی رئیس جمهوری روز ۱۴ آبان در آیین افتتاح کارخانه نوآوری آزادی گفت: از فردا با نظارت ‌آژانس گام چهارم و جدید را برمی‌داریم. ما طبق برجام یکهزار و ۴۴ سانتریفیوژ در فردو داریم. در برجام قرار ما این بود که اینها در فوردو بچرخند اما گاز به ‌آنها تزریق نشود. امروز به سازمان انرژی اتمی دستور خواهم داد که از فردا گازدهی را در فوردو آغاز کند.

گام‌های چهارم و پنجم؛ جدی‌تر اما هنوز ناکافی!

 گام چهارم ایران در واقع خط قرمزهای اروپا را پشت سر گذاشت. لذا اروپایی ها قبل از برداشتن گام چهارم ایران شروع مکانیسم ماشه و بازگرداندن تمامی تحریم‌های قبلی شورای امنیت و اتحادیه اروپا را مطرح کردند و خواستار توقف این گام شدند.  در این راستا یک سخنگوی اتحادیه اروپا بدون اشاره به بدعهدی این اتحادیه در اجرای وعده هایش در قبال این توافق بین المللی، از ایران خواست به برجام پایبند بماند.

هایکو ماس وزیر امور خارجه آلمان نیز ادعا کرد که اعلام ایران در باره ساخت و کاربرد دستگاه‌های پیشرفته برای تسریع غنی سازی اورانیوم، توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با قدرت‌های جهان را به خطر می‌اندازد.

فرانسه هم خواستار بازگشت تهران به برجام شد و گام چهارم ایران را مخالف توافق هسته ای  دانست.

وزیر امور خارجه انگلیس نیز با صدور بیانیه‌ای، خواستار بازگشت ایران به اجرای کامل تعهداتش در برجام شد. دومنیک راب ادعا کرد: اقدام اخیر ایران به وضوح با توافق هسته‌ای مغایرت دارد.

اما برخلاف آمریکا و اروپا، روسیه اعلام کرد که نگرانی های ایران را درک می کند.

در گام پنجم دولت ایران یک‌شنبه شب ۱۵ دی ماه جاری طی بیانیه‌ای گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات ایران در برجام را اعلام و خاطرنشان کرد جمهوری اسلامی ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.

در واکنش به این تصمیم ایران، اروپائیان بدون اشاره به خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و بی عملی خود در جبران بازگشت تحریم‌ها علیه ایران در بیانیه‌ای مشترک با طرح ادعای واهی "انجام اقدامات خشونت آمیز توسط ایران" خواستار پرهیز از این اقدامات و خواستار از سر گرفته شدن رعایت مفاد گنجانده شده در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با قدرت‌های جهانی شدند!! دونالد ترامپ رئیس جمهور جنایت‌پیشه آمریکا نیز در ادامه تهدیدهای اخیرش علیه کشورمان در پیامی توییتری نوشت: ایران هرگز یک سلاح اتمی نخواهد داشت!

از این دیگ، آبی به جوش نمی‌آید!

واقعیت این است که دولت روحانی به دلیل این‌که همه تخم‌مرغ‌هایش را در سبد برجام گذاشته بوده است، نمی‌تواند از آن دل بکند و علیرغم همه هشدارها و تجارب تلخ گذشته، همچنان چشم‌انتظار است تا شاید گشایشی در اوضاع حاصل شود؛ غافل از این که اروپا دنباله‌رو آمریکاست هرچند بنا بر سناریویی نانوشته، کلمات و ظواهر رفتاری‌اش متفاوت از کاخ‌سفیدنشینان باشد. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، اگر دولت پس از خروج پیمان‌شکنانه کاخ سفید از برجام، با قاطعیت مقابله به مثل می‌کرد، حصول دستاورد برای کشورمان بیشتر محتمل بود تا این‌که در قالب گام‌های نه چندان موثر، اراده‌ای ضعیف و شکننده از خود نشان دهد. در این باره گفتنی ها بسیار است.

پایان پیام/