صبح مهریز؛  بامداد امروز مجلس نمایندگان آمریکا با 419 رأی موافق و فقط 3 رأی مخالف، طرح تحریم‌های ایران، روسیه و کره شمالی را تصویب کردند. این طرح بیش از دو سوم آرای موافق مجلس نمایندگان آمریکا را به خود اختصاص داده و 3 نماینده مخالف، از حزب جمهوری‌خواه بودند. طرح جامع تحریم‌های ایران باید اکنون به مجلس سنای آمریکا رفته و پس از تصویب شدن، رئیس‌جمهور آمریکا نیز باید آن را امضا کند.

در این طرح که نسخه اصلاح و تکمیل‌شده مصوبه سنای آمریکا برای تحریم ایران و روسیه (S722) است، به فعالیت‌های موشکی، حمایت از گروه‌های مقاومت و مسائل حقوق‌بشری به عنوان بهانه‌هایی برای اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران استناد شده است. به اعتقاد کارشناسان مفاد این پیش‌نویس در صورت تصویب در مجلس نمایندگان، عملا نقض بیشتر تعهدات آمریکا در برجام است به گونه‌ای که این‌بار به بهانه‌های موشکی، مبارزه با تروریسم و حقوق‌بشر، بیشتر تحریم‌های برداشته شده در برجام را باز خواهد گرداند.

وجود تحریم‌هاى ضدروسى در این طرح و محدود شدن اختیارات رئیس‌جمهور براى رفع تحریم‌ها پس از تبدیل این طرح به قانون، موجب شده تا کاخ سفید نسبت به تأیید طرح بى‌میل باشد. با این وجود، حتی اگر ترامپ از امضاى طرح خوددارى کند، مصوبه به کنگره بازگشته، دوباره به رأى گذاشته می‌شود و در صورت کسب رأى مثبت دو سوم نمایندگان هریک از مجلس‌ها، لازم‌الاجرا مى‌شود.

این در حالی است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در مصاحبه با روزنامه وال‌استریت‌ ژورنال گفت که در صورتی که کار به او واگذار می‌شد، 180 روز پیش عدم پایبندی ایران به توافق هسته‌ای با گروه 1+5 را اعلام می‌کرد.

حسن روحانی چهارشنبه هفته گذشته در جلسه هیأت دولت گفته بود در صورت تصویب این طرح در مجلس نمایندگان، هم مردم ایران و هم مجلس شورای اسلامی به آن واکنش نشان خواهند داد. روحانی همچنین تصویب این تحریم‌ها را به مثابه نقض برجام دانسته بود.

عباس عراقچی نیز صبح امروز در واکنش به این طرح گفت: اقدام کنگره و قانونی که در حال تصویب است یک اقدام خصمانه و روشن علیه ایران است و با واکنش قطعی ایران مواجه می‌شود. جواد ظریف نیز قبل از این در واکنش به کارشکنی‌های مداوم آمریکایی‌ها گفته بود حتی گزینه خروج از برجام توسط ایران نیز روی میز است.

علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی روز گذشته پیرامون تحریم‌های جدید آمریکا گفت روند پیگیری طرح یک فوریتی مقابله با اقدامات ماجراجویانه آمریکا در مجلس در حال اجراست، ضمن اینکه در کنار مجلس، هیأت عالی نظارت بر برجام نیز به تحریم‌های جدید آمریکا واکنش نشان خواهد داد. وی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران متناسب با اقدامات آمریکا تصمیم می‌گیرد و به محض اینکه رفتارهای عملی آن‌ها تغییر کند تصمیمات لازم را اتخاذ می‌کند.

علی‌اکبر ولایتی که در زمره حامیان برجام به حساب می‌آید نیز دیروز گفت تصویب تحریم‌های جدید آمریکا به معنای نقض برجام است و باید به آن پاسخ داده شود.

با این همه، محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در واکنش به تصویب طرح تحریم‌های جدید علیه ایران در مجلس آمریکا، با انتقاد شدید از کمیسیون نظارت بر برجام نوشت: «کمیسیون نظارت در خواب؛ روح و جسم برجام زخمی است. تا دیر نشده  فکری کنند.»

منتقدان برجام می‌گویند، هرچند نقض پشت سرم هم برجام توسط آمریکایی‌ها، همان حرفی است که منتقدان در همان ابتدا می‌گفتند و بارها آن را به دولت‌مردان گوشزد کرده بودند؛ اما در حال حاضر منتقدان به دنبال سرزش دولت نیستند، بلکه انتظار اقدام عملی و حساب شده از سوی مسؤولان دارند.  

همچنان که تجربه سال‌های اخیر نشان داده است، آمریکایی‌ها آنگاه که احساس کنند طرف ایرانی از خود ضعف نشان می‌دهد، فشارها را به طور اساسی تشدید خواهند کرد؛ بر همین اساس از آنجایی که رئیس‌جمهور، رئیس مجلس، وزیر خارجه و دیگر دست‌اندرکاران برجام، نقض برجام توسط آمریکا را یادآور شده‌اند و بر لزوم مقابله تأکید کرده‌اند؛ انتظار می‌رود در حوزه عمل نیز اقداماتی را از سوی دولت‌مردان و دیگر مسؤولان مربوطه برای مقابله با تصویب «تحریم‌های مادر» توسط آمریکایی‌ها، شاهد باشیم.

بدون شک اگر تحريم‌ها بازگردد(که تقریبا این امر قطعی است) همان‌گونه که ترامپ در تبلغیات انتخاباتی وعده داده بود، برجام عملا پاره شده و ديپلماسي به يك معنا به پايان مي‌رسد.

یزد رسا