به گزارش صبح مهریز به نقل از اردکان گویا؛ امام جمعه اردکان در يادداشتي نوشت:

بسمه تعالی

از نظریه های پذیرفته شده در نزد دین شناسان، سازگاری معارف اسلام با فطرت بشر است. ساده تر آنکه دین اسلام با هر آنچه فطرت پاک و سالم انسانی با آن سازگاری داشته باشد موافق است و بر آن مهر تایید زده، حتی گاهی تبلیغ می کند.

از باب مثال گریستن در مرگ عزیزان و فراق دوستان از امور فطری است و حتی اگر دستوری بر جواز آن وجود نداشت چون با فطرت آدمی سازگار است مخالفتی با آن نشده و گاه در معارف دین نشانه انسانیت و علامت سلامت وجدان برشمرده شده است.

سیر و سیاحت و مسافرت و درس آموزی و عبرت گیری از شهرها و روستاها و اماکن تاریخی و مذهبی با آن همه آثار و برکات نیز امری فطری و عقلایی است و از دیرباز مورد توجه بشر بوده و از این باب می توان بدان توصیه و سفارش نمود؛ حتی اگر دستوری دینی بر آن صادر نشده باشد. چه رسد به آنکه در معتبرترین منابع دینی ما یعنی آیات قرآن و کلمات معصومان به آن توجه و تاکید شده و از آثار و برکات آن صحبت به میان آمده است. 

نمونه آنکه در قرآن کریم تعابیر «سیروا فی الارض» ، «اولم یسیروا» و «سیروا» بیش از ده مرتبه ذکر شده و با این تعابیر تحریک آمیز دستور سیر و سفر و عبرت گیری و درس آموزی از تاریخ و جغرافیای اقوام گذشته را صادر نموده است. 

در روایات اهلبیت (علیهم السلام) نیز درباره سیاحت و مسافرت و آثار و آداب آن، بصورت ویژه اشاره شده که در فواید و برکات سفر تنها به دو روایت کوتاه و پر محتوا اشاره می رود:

پیامبر اکرم (ص) فرمودند: سافروا تصحّوا، سافروا تغنموا ترزقوا؛ مسافرت کنید که باعث سلامت، کسب غنیمت و رزق و روزی می شود. (المحاسن، ج 2 ، ص 345)

از امیرالمومنین (ع) نیز نقل شده: مسافرت کنید که در آن پنج فایده است: اندوه زدایی، درآمد زایی، دانش و تجربه افزایی، ادب آموزی و همراهی با شرافتمند. (مستدرک الوسایل، ج 8 ، ص 115) 

به نظر می رسد یکی از برکات مشترک همه سفرها و سیر و سیاحتها تجربه اندوزی و پختگی است که شاعر ماهر «صایب تبریزی» با تمثیلی ملیح بدان اشاره رفته:

 سفر برون برد از طبع مرد خامی ها     کباب پخته نگردد مگر به چرخیدن

اما علاوه بر پختگی و تجربه اندوزی که وجه مشترک همه سفرهاست؛ سیر و ساحت در هر منطقه ای آثار و نتایج خاص خود را به دنبال دارد. در جایی با دیدن آب و سبزه و مناظر خیره کننده طبیعت؛ چون آبشار و غار و کوه و درّه، و رود و دریا، شکوه و عظمت پروردگار بی همتا جلوه می کند و روح و جسم انسان شاداب و با نشاط می گردد که در احادیث معصومان هم وارد شده که؛ «نگاه به دریا عبادت است و دیدن سبزه شادی و نشاط می آورد.» (المحاسن، ج 1 ، ص 14)

و اما مسافرت و سیاحت در مناطقی دیگر، تاریخ گذشته را بر ببیننده خود مجسّم می نماید و سرگذشت پیشینیان و آداب و رسوم و شیوه زندگی شان را چنان بر او آشکار می سازد که گاه حالت یگانگی و احساس حضور و بودن در میانشان به بازدید کننده دست می دهد!

پر واضح است که درک چنین احساسی با مطالعه تاریخ گذشتگان و خواندن کتابهایی که درباره میراث کهن نوشته شده محقق نمی شود. کجا می توان نشستن در گوشه اتاق و مطالعه سرگذشت پیشینیان را با قدم زدن در یک یک بافتهای تاریخی و محله های قدیمی که در و دیوارش شاهد لحظه به لحظه زندگی مردمان پیشین و حوادث تلخ و شیرین آنها بوده، مقایسه کرد!؟

خواندن کجا جایگزین دیدن می شود و مطالعه را چه به مشاهده که با آن سنجیده شود!؟    

و چه به حق گفته اند که؛ 

آنچه یک دیدن کند ادراک آن        سالها نتوان نمودن با بیان

در روایات اهلبیت (ع) آمده که: «دیدن بر دانستن فضیلت و اثری برتر و بیشتر دارد؛ چرا که حضرت موسی (ع) وقتی شنید قومش گوساله پرست شدند ناراحت شد، اما وقتی از میقات برگشت و واقعیت شنیده را با دیده مشاهده کرد، چنان تحولی به او دست داد که از شدّت غضب، الواح را بر زمین زد و برادرش هارون را عتاب و خطاب نمود!» (تفسیر عیاشی، ج 2 ، ص 29)

آری این است تفاوت مطالعه جغرافیا و تاریخ گذشتگان با بار سفر بستن و دیدن واقعیت زندگی و لمس و درک میراث فرهنگی و ابنیه کهن تاریخی و مذهبی آنها. 

پس از بیان اهمیت سیر و سیاحت یاد کنیم که کشور عزیز ما ایران همانطور که از نظر دارا بودن برخی منابع و معادن کم نظیر و گاهی بی نظیر است؛ در عرصه گردشگری نیز انصافاً دارای ظرفیت های کم نظیر و گاه استثنایی است. بافت ها و ابنیه تاریخی که گاه انسان را به قرنها پیش از ظهور اسلام می برد و تاریخ زندگی و سلوک بشر را چنان با زبان حال شرح می دهد که احساس حضور و حالت بودن در میانشان به انسان دست می دهد. 

و در این میان کویر مرکزی ایران «استان یزد» از اولین شهرهای خشتی جهان، با بناهایی تاریخی که گاه قدمتش به سه هزار سال می رسد، از نظر ظرفیت های گردشگری و سیر و سیاحت در خیلی جهات ممتاز است و گردشگران و سیاحان را به خود جذب و گاه شیفته می کند.

گردشگری که تنها به هدف وقت گذرانی و تفریح و تفرّج سفر نمی کند و دغدغه آشنایی با میراث فرهنگی و تاریخ گذشتگان را در سر می پروراند، نمی تواند از بناهای استثنایی و میراث درخشان فرهنگ و تمدن بشری موجود در استان یزد بگذرد و بویژه از ظرفیتهای گردشگری و تحقیقی شهرهای تاریخی چون «میبد و اردکان» چشم پوشی کند.

گردشگران کنجکاو و مسافران جستجوگر و علاقمند به میراث گذشتگان و تمدن کهن بشریت، غیر از یزد و اردکان و میبد و ابرکوه و برخی مناطق دیگر این استان کویری، دیگر کجا می توانند این همه بناهای تاریخی و مذهبی را یکجا با این حجم و تراکم گیر آورند و از آن توشه علم و تحقیق و تجربه و عبرت و البته تفریح و تفرج برگیرند!؟

نظیر مسجد جامع کبیر یزد و امیر چخماق و باغ دولت آباد و مدارس علمیه خان و مصلا را کجا می توان پیدا کرد؟  آیا کاروانسرای شاه عباسی، برج کبوتر خانه و چاپارخانه و نارین قلعه چند هزار ساله را جز در میبد ؛ دیار دانشمندان تاثیر گذار و مردمان سخت کوش و پر تلاش، و شهر گل و سفال ایران می توان یافت!؟

خانه آقا زاده، گنبد عالی، یخچالهای خشتی و سرو چند هزار ساله را جز در ابرکوه، کجا می توان دید و از آن لذت و عبرت برد!؟

در کجا غیر از اردکان «نگین کویر ایران» نمونه بناها و جاذبه های گردشگری و توریستی و حتی طبیعی چون زیارتگاه چک چک، خانه افضلی، منارجنبان خرانق، پارک ملی سیاه کوه، خانه آیت الله خاتمی، دربند مجد العلما، مساجد قدیمی چون چرخاب و جامع و زیرده، آب انبارهای احمد آباد و بناهای شگفت و تاریخی عقدا چون مسجد جامع و حوزه علمیه و خانه میرزا رضا و  ... را هر چند با زحمت و پیمودن مسافت می توان پیدا کرد!؟

به نظر می رسد جمع این همه ابنیه تاریخی و فرهنگی، و اجتماع این تعداد جاذبه های گردشگری و طبیعی، و از همه برتر و بالاتر وجود و حضور مردمان خونگرم و متدیّن و میهمان نواز، با فرهنگی غنی و عالی، و با دارا بودن سرمایه معنویِ وجود رجال و مشاهیر و عالمان و بزرگان تأثیر گذار و گاه بی نظیر، جز در نگین کویر ایران «اردکان» و میبد و یزد که همه را دارالولایه و دارالعباده نامیده اند، یافت نخواهد شد!  

حضور مسافران و هموطنان عزیز را به شهر اردکان؛ دیار نیکان و فرزانگان و مردمان متدیّن و با فرهنگ و ولایی گرامی می داریم و از درگاه خداوند متعال برای همه آنها سفری خوش و پر خاطره، همراه با عافیت و صحت مسألت می نماییم.

سید اسماعیل شاکر اردکانی