غلامرضا تختی اسطوره دوران معاصر ایران که از آن به‌عنوان پوریای ولی دوران نام می‌برند در هفدهم دی ماه نیم قرن قبل به‌طرز مشکوکی کشته شد که بعد از ۵۰ سال از گذشت این واقعه هنوز تاریخ در خصوص مرگ این پهلوان به نتیجه نرسیده است. اما به قول بابک تنها فرزند جهان پهلوان تختی، مهم نحوه‌ مرگ وی نیست مهم چگونه زیستن این پهلوان است.

زندگی پهلوان تختی سراسر درس مردانگی و جوانمردی است که برای جوانان امروز که دوران این دلاورمرد را درک نکردند، بیشتر شبیه یک افسانه باشد تا یک واقعیت.

در یک دورهمی صمیمی به گفت‌وگو با هم‌دوره‌ای‎های جهان پهلوان تختی و دوستان نزدیک او نشستیم تا دوباره یاد ایام جوانی را در دل آن‌ها زنده کنیم.

 میزگرد تخصصی «بررسی ابعاد شخصیتی جهان پهلوان تختی» با حضور هم‌دوره‌ای‎های این اسطوره و پیشکسوتان عرصه کشتی در مجتمع رسانه‌ای آفتاب برگزار شد.

در این نشست که در آستانه پنجاهمین سال درگذشت مرحوم غلامرضا تختی برگزار شد، ایرج خورشیدفر از دوستان نزدیک مرحوم تختی و قهرمان اسبق کشتی، ناصر رمضانی قهرمان و پیشکسوت کشتی، محسن سبزعلی رئیس کانون پیشکسوتان شهرری و مهدی صفرزاده مسئول روابط‌عمومی کانون پیشکوستان کشتی شهرری حضور داشتند و در این مجال به بیان ویژگی‌های اخلاقی، پهلوانی، سیره و ناگفته‌هایی از سرگذشت زنده‌یاد تختی پرداختند که در ادامه ماحصل بحث و گفت‌وگو در این میزگرد تخصصی را با هم می‌خوانیم:

حکومت شاه برای تامبن کمبود بودجه‌اش عکس تختی را به مردم می‌فروخت

ایرج خورشیدفر ، معروف به ایرج خان در ابتدای این میزگرد نطق کلام را به‌دست گرفت و با بیان زیبا و رسا به بیان ویژگی‌ها و خاطرات خودش با پهلوان تختی پرداخت که در ادامه این مطالب را با هم دنبال می‌کنیم.

ما در تمام رشته‌های ورزشی افراد مدال‌آور و فروتن داریم. مردم همه ورزشکاران و قهرمانان را دوست دارند ولی تختی مهره شناخته‌تری بود و هرکس بنا به‌دلایل مختلفی ایشان را دوست دارد چراکه هر شخصی دارای نظر متفاوتی است. تختی در عالم ورزش ایران نمونه و نخبه بسیار جالبی بود و به خوبی از دروازه تاریخ گذشت و مردی که به درستی مفاهیم دنیا دریافت کرد، مفاهیمی که هیچ ورزشکاری در دنیا به‌خوبی تختی آن را فرا نگرفته است. در عرصه کشتی نمونه‌های زیادی داریم که مرام و منش پهلوانی دارند و در رفتار خود از مرحوم تختی الگو می‌گیرند. جوانبخت توفیق، حبیبی و وفادار نمونه‌ای از کشتی‌گیران بامرام و پهلوان‌منش کشورمان هستند.

تهران نیوز: واکنش مردم بعد از شنیدن مرگ تخته رو چگونه دیدید؟

خورشیدی: پس از اعلام خبر درگذشت تختی همه مردم ناراحت شدن و برای تشییع وی از مقابل پزشک قانونی تهران تا آرامگاه وی در ابن‌بابویه شهرری پیاده آمدند و در مراسم خاکسپاری این اسطوره جوانمرد شرکت کردند به‌قدری جمعیت حاضر زیاد بود که جا برای ورود به آرامستان نبود و همه آمده بود به‌طوری که حتی مادربزرگ ۱۰۰ساله من نیز در مراسم تشییع شرکت کرده بود.

تهران نیوز: جهان پهلوان تختی را از نظر اخلاقی چگونه می‌بینید؟

خورشیدی: تختی خیلی زیباتر از این بود که اکنون از وی توصیف می‌شود و از بزنگاه‌های جامعه و زندگی‌اش به خوبی عبور کرد. در دو اردوی مسابقات جهانی سال ۱۹۶۶ آمریکا باهم بودیم تختی وزن هفتم و من وزن سوم بودم. خاطرات زیادی در این سفرها باهم داشتیم. هنگام رفتن در آمستردام توقف داشتیم و در محوطه زمین برفی خاطرات خوبی با هم به یاد دارم. کردار و رفتار نیکش در همه جا مردم را به سوی خود جذب می‌کرد. در اوقاتی که کشتی نداشتیم و زمان استراحت بود، باهم شطرنج و پینگ‌پنگ بازی می‌کردیم.

تهران نیوز: نظر شما در مورد نحوه درگذشت زنده‌یاد تختی چیست؟

خورشیدی: با شناختی که از وی دارم با قاطعیت می‌گویم تختی خودکشی نکرده است.

تهران نیوز:  چه میزان منش ورزشکاران امروز به‌وییه در رشته کشتی به تختی نزدیک است؟

خورشیدی:  همه ورزشکاران مودب و محترم هستند چنان‌که می‌بینیم در جامعه ورزشکاران تخلف و جرم بسیار کم است چراکه ورزش عاملی برای مبارزه با فساد است. ورزشکاران و کشتی‌گیران زیادی در اخلاق و کردار نزدیک به تختی هستند اما در مرام و منش به تختی نمی‌رسند.

تهران نیوز:  از خاطراتتان با تختی بگویید؟

خورشیدی:  ما در دو سه اردو با آقا تختی بودیم. قبل از این‌که به قهرمانی کشور برسیم، ایشان چهره شناخته‌شده‌ای در جهان و کشتی بود. با توجه به این‌که ایشان معروف به ادب و فروتنی بود، عباس زندی را استاد خودش می‌دانست. آقای زندی هم سمت استادی برای تختی داشت و هم رفیق بودند. در دو یا سه مسابقه نمایشی با هم سرشاخ شدند و کشتی گرفتند، اما آقای تختی احترام آقای زندی را نگه داشت.

در نیویورک رفتم از یک فروشگاه خرید کنیم، شخص فروشنده کشتی‌گیر بود و سعدیان را می‌شناخت و حتی با او کشتی هم گرفته بود. او حتی اسم تختی و زندی را می‌دانست و کمی هم فارسی بلد بود.

در اردویی که در باشگاه سرباز بودیم هر روز می‌رفت و به مادرش سر می‌زد و از هر فرصتی برای نیکی به مردم استفاده می‌کرد. تختی به قدری در بین مردم محبوب بود که یادم می‌آید بیش از نیم قرن پیش حکومت پهلوی بودجه کم آورده بود و عکس تختی را چاپ کرد و به قیمت ۱۰ تومان در سراسر ایران ‌فروخت که کمبود بودجه خودش را تامین کند.

تهران نیوز:  صحبت خودتان را اگر بخواهید در یک جمله جمع‌بندی کنید، چه می‌گویید؟

خورشیدی: ملت ایران ملتی ورزش‌دوست و قهرمان‌پرور هستند. نسبت به تختی نظرات سیاسی، اجتماعی و ورزش‌های مختلفی وجود دارد. شخصیت‌های معروف و سرشناس زیاد داریم، اما آن‌هایی که در مسیر ورزش قدم برمی‌دارند معمولاً ماندگاری بیشتری دارند. ما شخصیت‌های معروف بسیاری داریم و دستمان خالی نیست که یکی از همین افراد، مرحوم آقا تختی هستند.

*مرام و بزرگی پهلوان پروش می‌دهد

ناصر رمضانی قهرمان و پیشکسوت کشتی نفر بعدی بود که در خصوص رفتار و منش تختی سخن به‌میان آورد و بیش‌تر به خاطراتی که از جهان پهلوان تختی در ذهنش مانده بود، اشاره کرد.

تهران نیوز: خاطره‌ای از جهان پهلوان تختی که در ذهن دارید را بازگو کنید؟ 

رمضانی: بله؛ مسابقه‌ای دوستانه بین ایران و بلغارستان در سال ۴۲ بود‌ و رژیم با تختی خوب نبود. مسابقات در سالن شهدای هفتم‌تیر فعلی (محمدرضا پهلوی سابق)برگزار می‌شد. مسابقه شروع شد و وزن سوم در حال کشتی‌گرفتن بودند. مسئول تمرین سالن، مرحوم تختی از درب پشت به سالن آورد.

این را باید اشاره کنم که پیش از ورود مرحوم تختی شاپور غلامرضا وارد سالن شده بود و مردم او را خیلی ساده تشویق کردند. اما وقتی تختی وارد شد، مردم ۱۷ یا ۱۸ دقیقه به‌طور مداوم او را تشویق و اسمش را صدا می‌زدند. بلور که رئیس وقت فدراسیون کشتی هم بود، تختی را به جایگاه دعوت کرد تا به مردم احترام بگذارد. وقتی تختی به جایگاه آمد، ابتدا به تماشاگران چهار طرف سالن احترام گذاشت و سپس برای شاپور دست تکان داد. به قدری تختی را تشویق کردند که کشتی وزن سوم برای ۱۰ دقیقه متوقف شد.

حتی یادم هست، در زلزله شهریور ماه سال ۴۱ بویین زهرا، ایشان در کنار بیمارستان بازرگانان پول جمع می‌کرد که در پایان، یک میلیون و خورده‌ای کمک از مردم جمع کرده بود. بسیاری از ورزشکاران ثروت هم داشتند ولی این کار را انجام ندادند. خیلی‌ها هستند که بیشتر از تختی مدال داشتند ولی این منش و مرام را نداشتند.

تهران نیوز: در مورد داستان مبارزه تختی با حریف بلغاری خود اشتباهاتی وجود دارد؛ اصل داستان از چه قرار است؟

رمضانی: در مورد ضرب‌خوردگی حریف تختی هم اکثر مردم اشتباه می‌کنند و نام حریفش را اشتباهی می‌برند. مرحوم تختی در سال ۱۳۳۸ با سیراکوف بلغارستان کشتی می‌گرفت. پای حریف تختی ناراحتی داشت. آن زمان سنگین‌وزن‌ها کمتر زیر می‌گرفتند ولی شادروان تختی و چند نفر دیگر زیرگیر بودند اما زنده‌یاد تختی در این دیدار هرگز از این کشتی‌گیر زیر نگرفت. حتی بلور که مربی تختی بود، به او ایراد گرفت و خواست تا از سیراکوف زیر بگیر ولی مرحوم تختی خودداری کرد.

تهران نیوز: چند مورد از جوانمردی‌های جهان پهلوان تختی را برایمان تعریف کنید؟ 

رمضانی: شخصی به نام کمالی از کرمانشاه برای تحصیل به تهران آمده بود و کشتی هم می‌گرفت. وضع مالی خوبی هم نداشت. وقتی این خبر به گوش تختی رسید، ایشان حق سفره‌اش را به کمالی داد تا هم درسش را ادامه دهد و هم کشتی‌اش را بگیرد.

سال ۱۳۳۸ در مسابقاتی با عنوان برگ زیتون طلایی ناصر محمدی (یکی از کشتی‌گیران صاحب نامی که اهل شهرری بود) با تختی در وزن هشتم در مصاف هم کشتی می‌گرفتند، تختی محمدی را خاک کرد و محمدی کشتی را بخشید ولی موقع جایزه گرفتن تختی مدال طلای خود را به محمدی هدیه داد و با همین رفتار و کردارها بود که تختی ماندگار شد.

تهران نیوز: چه چیزی تختی را تختی کرد؟

رمضانی: تختی سه مدال طلا بیشتر نداشت و از خیلی‌ها در این رکورد عقب‌تر است اما کسی نتوانست جای او را از نظر اخلاقی بگیرد و تبدیل به تختی دوم شود. مرام و بزرگی مهم است وگرنه مدال‌آوران دیگری هستند که بیشتر از تختی مدال طلا کسب کرده‌اند اما در دل‌ها نماندند چون قهرمان هستند، ولی پهلوان نیستند.

تهران نیوز:  وضعیت ورزش امروز را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ 

رمضانی: وضعیتی خوبی ندارد؛ سالن‌های ورزشی به بخش خصوصی واگذار شده و بنابراین به‌دلیل شهریه‌های بالا حضور جوانان در باشگاه‌ها کمتر شده است که این موضوع آسیب بزرگی برای جوانان محسوب می‌شود زیرا دو عاملی که جوانان را از فساد باز می‌دارد دین و ورزش است که متاسفانه ایجاد زمینه برای فعالیت‌های ورزشی از سوی مسئولان کم است.

*داستان زن لیف فروش

محسن سبزعلی رئیس کانون پیشکسوتان شهرری سومین شخصی بود که قرعه به نام او افتاد، اما وی بیش از آن‌که خاطره‌ای از تختی بیان کند به اوصاف اخلاقی او پرداخت.

تهران نیوز:به نظر شما چرا تختی ماندگار شد؟

سبزعلی: پنجاه سال که هیچ، اگر هزار سال هم بگذرد، باز هم امثال تختی و پوریای ولی ماندگار خواهند بود. تا وقتی که انسانیت باشد، تختی و پوریای ولی هم هستند. پوریای ولی خودش را زمین زد و بالا رفت. اگر تختی ماندگار شد، فقط به خاطر مدال نبود البته مدال هم تاثیرگذار بود و باعث چهره‌شدن تختی شد. خیلی از افرادی که مطرح می‌شوند از معروفیتشان سوء استفاده می‌کنند اما آقا تختی از محبوبیتش حسن استفاده را کرد. شما امروز به هر نقطه‌ای از کشور بروید، مشاهده می‌کنید که حداقل یک مکان ورزشی به نام مرحوم تختی نامگذاری شده است. تختی از لحاظ مدال‌آوری از خیلی از افراد عقب‌تر بود ولی چرا به این میزان ماندگار و جاودانه شد؟ ، کسی که با مردم است، سریع در دل‌های جا پیدا می‌کند. تا برای مردم دل‌سوزی نکنید مردم به شما علاقه پیدا نمی‌کنند.

تهران نیوز: چند مورد از جوانمردی‌های تختی را برایمان تعریف کنید؟ 

سبزعلی: چند نفر در کارخانه سیمان و کارخانه یخ و پنبه شهرری بیکار بودند. تختی می‌آمد؛ دست این‌ها را می‌گرفت و نزد مدیرعامل می‌برد و مدیرعامل هم به خاطر احترام گذاشتن به تختی قبول می‌کرد. تختی از بُعد قهرمانی‌اش برای خدمت به مردم استفاده می‌کرد. ماندگاری تختی به خاطر تقوا و تعهدش به مردم بود.

یه روز مرحوم تختی با دوستش به حمام رفت و زنی چادری را دید که در مقابل درب حمام، کیسه و روشور می‌فروشد. همه اجناس را از آن خانم خرید و به صاحب حمام داد تا به‌صورت رایگان بین مشتری‌هایش توزیع کند. وقتی علتش را پرسیدند، مرحوم تختی پاسخ داد: اگر من نمی‌خریدم و اجناسش به فروش نمی‌رفت، این خانم جوان شاید به زحمت می‌افتاد یا در ادامه آسیب می‌دید. من خریدم تا برود به خانواده و فرزندانش برسد. تختی زیر بال مردم را می‌گرفت. چرا بسیاری از جوانان ما ندیده عاشق تختی شده‌اند؟

سالی که قهرمان دنیا شد، مردم به استقبالش رفتند. سال بعد‌ که حتی قهرمان هم ‌نشد، مردم بیشتری به استقبالش ‌رفتند. این‌ها همه در تاریخ وجود دارد و ثبت شده است. مردم به خاطر عشق به شخصیت تختی او را دوست داشتند و به مدال‌هایش بی‌توجه بودند.

تهران نیوز: در جامعه امروزی چقدر منش تختی ادامه دارد؟

سبزعلی: کم و بیش پیدا می‌شود اما آن اجماع را ندارد. خیلی‌ها اسم جهان پهلوان را روی خودشان گذاشتند اما ماندگار نشدند. وقتی مردم از یک نفر تعریف کنند یعنی آن شخص مقبولیت دارد‌. هرکسی را که می‌بینیم از تختی به‌خوبی و نیکی یاد می‌کنند. وقتی کسی به الگو تبدیل می‌شود، در واقع مردم خواسته‌اند تا به یک جایگاه والا برسد.

رئیس دانشگاه یکی از کشورها مجسمه مرحوم تختی را در دانشگاه نصب کرده تا دانشجویان از سرگذشتش عبرت بگیرند و معرفت کسب کنند. بسیاری از رقبای آقا تختی در مراسم‌های ایشان شرکت و حتی گریه هم می‌کنند. خیلی‌ها به خاطر درگذشت تختی خودکشی کردند برای این‌که آقا تختی کارهایی را انجام داد که هیچ‌کس انجام نداد. اگر یک قهرمان در شادی و غم مردم شریک شود مردم نیز به او عشق می‌ورزند و اون فرد به محبوبیت می‌رسد و عزیز می‌شو‌د.

انتهای پیام/ج