به گزارش یزدبانو، به نقل از مهر، قبل از ظهور اسلام، همه یزدی‌ها زرتشتی بوده‌اند و بعد از ورود اسلام به ایران، عده زیادی از یزدی‌ها مسلمان و اتفاقا مسلمانان مقید و باتقوایی شدند و لباس و پوشش آنها از همان زمان‌ به تدریج تغییر کرد و این لباس سنتی، تنها بر تن زرتشتیان ماند.

زرتشتیانی که بر دین خود باقی ماندند، امروز لباس سنتی یزد در سال‌های دور را به تن دارند و گرچه این لباس به مرور زمان تغییراتی داشته اما می‌توان گفت تنها لباس قدیمی یزدی‌ها، ‌ همین لباسی است که این روزها بر تن هم استانی‌های زرتشتی است.

زنان زرتشتی لباسی شش تکه بر تن دارند که شامل کلاهک یا همان لچک، پیراهن زیر یا سدره، پیراهن رو، روسری یا مقنی، شلوار و کفش است.

البته این لباس این روزها تغییراتی داشته و اغلب به جای شلوارهای بلند، جوراب‌هایی به رنگ روشن می‌پوشند، پیراهن آنها یک تکه شده و لچک نیز کمتر در لباس زنان زرتشتی دیده می‌شود و در عوض روسری‌هایی که به سر می‌کنند، بسیار بلند است و گاه تا پشت ران را می‌پوشاند.

اما مردان نیز لباس‌های سنتی ویژه‌ای دارند که لباس پنج تکه و شامل سربند، پیراهن زیر، پیراهن رویی، شلوار و کفش است که این لباس‌ها چندان سنتی به نظر نمی‌رسد و اصل لباس سنتی آنها، لباسی است که در مراسم‌های مذهبی خود بر تن می‌کنند و شامل یک پیراهن بلند، کلاه و شلوار است که برای هر سه آنها از رنگ سفید استفاده می‌شود.

ویژگی لباس‌های سنتی زرتشتیان، پوشیدگی این لباس است که از قرن‌ها پیش و حتی قبل از اسلام به همین شکل بوده و این امر نشان می‌دهد که در ایران، حتی ایران قبل از اسلام، ‌ هرگز برهنگی رواج نداشته است.

یکی از زنان فعال زرتشتی یزد در حوزه‌های اجتماعی درباره پوشش و لباس‌های زرتشتیان به خبرنگار مهر گفت: اصلی‌ترین لباس زنان زرتشتی، پیراهن و روسری آنها است و معمولا این دو را از بهترین پارچه‌ها تهیه می‌کنند.

سودابه نیکنام عنوان کرد: برای دوخت این پیراهن‌ها اغلب از پارچه‌های ابریشم، اطلس و زربفت استفاده می‌شود که اندازه آنها معمولا تا زانو یا کمی زیر زانو می‌رسد و حاشیه‌های پایین لباس و آستین آن، ‌ بنا به ذوق و سلیقه هرکس با نوارهای مختلف تزئین می‌شود.

وی افزود: مکنا یا همان روسری نیز دیگر لباس اصلی زنان زرتشتی است که این لباس نیز از پارچه‌های زیبا با رنگ‌های شاد تهیه می‌شود. مکنا معمولا یک متر عرض و سه تا ۳.۵ متر طول دارد و به طور کامل سر را می‌پوشاند و در قسمت جلو تا روی دست‌ها و از پشت، سر تا پا را می‌پوشاند.

به جز این پوشش سنتی، لباس سنتی خاص دیگری به جز در مناطق عشایرنشین خاتم در استان یزد وجود ندارد.

اما پیرمردان قدیمی اغلب سر خود را با کلاه، دستمال و یا عمامه‌ می‌پوشانند و این روزها معمولا پیرمرد سربند بسته در یزد کمتر دیده می‌شود.

از آنجا که یزدی‌ها ارادت خاصی به سادات دارند، سادات معمولا با شال سبز دور گردن یا دور کمر یا عمامه کوچکی روی سر، خود را مشخص و معرفی می‌کنند.

در یزد به خاطر گرمای هوا، پوشیدن جوراب به ویژه در میان مردان چندان باب نیست و اغلب آنها در بیشتر روزهای سال، سعی می‌کنند از کفش‌های خنک یا دمپایی و کفش‌های روباز استفاده کنند زیرا معتقدند خنک نگاه داشتن پا، به خنک نگاه داشتن همه بدن کمک می‌کند.

مردان و زنان یزدی معمولا از پارچه‌های تمام نخی که در یزد و در کارگاه‌های خانگی و صنعتی تولید می‌شود، برای دوختن لباس در خانه استفاده می‌کنند و از آنجا که پارچه‌های تمام نخ تولیدی یزد، در گذشته یک‌شکل و یک طرح بوده‌اند، بیژامه‌های یزدی شهرت یافته است.

اقلیم یزد همواره بر پوشش و خوراک مردمان آن تاثیرگذار بوده و این دو به شدت از آب و هوا و محصولات موجود در خود استان تاثیر گرفته‌اند.

غذاهای محلی یزدی‌ها نیز مانند لباس آنها ساده است و در این زمینه نیز مانند برخی استان‌ها تنوع چندانی وجود ندارد.

غذاهای محلی یزدی‌ها به چند آش و خورش خلاصه می‌شود اما آش‌های طبخ شده توسط آنها بسیار سازگار با اقلیم و آب و هوای یزد است.

آش شولی یزدی، که اغلب با سبزی‌های دارای طبیعت خنک مثل اسفناج یا برگ چغندر پخته می‌‌شود، پیش‌غذای مورد علاقه یزدی‌ها است و البته از آنجا که مزاج یزدی‌ها چندان با سردی‌ها سازگار نیست، در پخت غذا به این موضوع به شدت دقت دارند به عنوان مثال سردی اسفناج و حبوبات شولی را با استفاده از شوید می‌گیرند یا از ادویه و فلفل زیاد در غذاهای خود استفاده می‌کنند.

یکی دیگر از آش‌های معروف یزدی‌ها، آش گندم است، آشی بسیار خوشمزه و البته پرزحمت و پرهزینه که بیشتر به عنوان نذری طبخ می‌شود.

آش گندم ترکیبی از گوشت، گندم، حبوبات و ادویه است و زمان زیادی برای طبخ نیاز دارد و از جمله آش‌هایی است که باید آنقدر هم بخورد تا همه مواد آن با یکدیگر مخلوط و له شود.

این آش بسیار مقوی است و می‌تواند یک وعده غذایی کامل باشد که البته کمتر در خانه‌ها طبخ می‌شود.

قیمه یزدی، دیگر غذای سنتی یزدی‌ها است که این غذا همانند قیمه معمولی است اما گوشت و ادویه بیشتری دارد ضمن اینکه به جای لپه از نخود آبگوشتی استفاده می‌شود.

فسنجان یزدی‌ها نیز اندکی متفاوت با فسنجان در سایر نقاط کشور است زیرا در یزد، همه مواد تشکیل دهنده فسنجان را گردو تشکیل نمی‌دهد بلکه از بادام برای کاستن چربی و گرمی گردو استفاده می‌شود.

یزدی‌ها علاقه بسیاری به شیرینی دارند به همین دلیل، انواع ترشی‌ها هنوز نتوانسته‌اند جایگاهی در سفره‌های یزدی‌ها داشته باشند و سفره‌های آنها اغلب با سبزی خوردن به همراه مقدار زیادی جعفری، رنگین می‌شود.

تنوع غذاهای سنتی در دیگر نقاط استان یزد بیشتر است زیرا به عنوان نمونه مردم بافق و بهاباد و بخشی از خاتم، فرهنگ نزدیک‌تری با کرمانی‌ها دارند از این‌رو غذاهای سنتی آنها بیشتر شبیه غذاهایی است که در کرمان طبخ می‌شود.

ابرکوهی‌ها و بخش دیگری از مردم خاتم نیز فرهنگی شبیه به مردم استان فارس دارند و غذاهای آنها نیز شباهت بسیاری به غذاهای استان فارس دارد.

قیمه یزدی، شولی و نان خشک یزدی اغلب در رستوران‌های یزد سرو می‌شود و به تازگی نیز برخی واحدها اقدام به عرضه تخصصی آش‌های یزدی کرده‌اند.

انتهای پیام/