عصر فرهنگ؛ با فرارسیدن روز اجرای برجام، در توافقی میان ایران و آمریکا، تعدادی از زندانیان ایرانی در زندان‌های آمریکا و چهار ایرانی-آمریکایی (به همراه یک آمریکایی دیگر) از در زندان‌های ایران، آزاد شدند. زندانیان آزادشده در ایران، بلافاصله با پروازی به سوئیس منتقل شدند. البته از سرنوشت زندانیان ایرانی آزادشده در آمریکا خبر موثق چندانی منتشر نشده است. جیسون رضاییان خبرنگار واشنگتن پست که به جرم جمع‌آوری اطلاعات محرمانه از دستگاه‌های دولتی به حبس طولانی‌مدت محکوم شده بود (جزئیات بیشتر)، سعید عابدینی، کشیش از اسلام‌برگشته‌ و سازمان‌دهنده ده‌ها کلیسای خانگی در ایران که طبق گفته‌های همسرش یک منحرف جنسی بود (جزئیات بیشتر)، امیر حکمتی تفنگدار نیروی دریایی آمریکا که پس از آموزش در عراق و افغانستان به بهانه ملاقات با مادربزرگش ولی با هدف خرابکاری به کشور آمده بود (جزئیات بیشتر)، مهمترین زندانیان آزادشده از سوی ایران بودند. اما نفر چهارم و پنجمی هم در کار بود که هنوز ابهاماتی درباره هویت آنان باقیست.
 

 

گفته شد نفر پنجم یک دانشجوی آمریکایی است که خانواده‌اش علاقه‌ای به افشای بازداشت او در ایران نداشتند؛ البته این تمام واقعیت نبود و او نیز فعالیت‌های خبری و همکاری با برخی موسسات داشت که نشان می‌دهد بازداشت او نیز بی‌ارتباط با مسائل امنیتی نبوده است.


نفر چهارم کیست؟

اما مهمترین نقطه ابهام، نفر چهارم است؛ فردی به نام «نصرت‌الله خسروی رودسری» که آزادی وی نیز اعلام شد. نام خسروی هیچگاه در میان زندانیان مطرح در ایران و افرادی که مقامات آمریکا تقاضای آزادی‌شان را داشتند نبود. مشخص نبود که این شخص در چه زمانی و به چه جرمی بازداشت شده و چگونه هیچ خبر و ردپایی از وی به جا نمانده است. رسانه‌های غربی هم از وی تنها با عنوان «تاجر» نام می‌برند.
 

خبرگزاری رویترز هم در گزارش خود پس از آزادی این زندانیان، و رسیدن هواپیمای حامل آنان به پایگاه نظامی آمریکا در آلمان نوشته است که فردی که از او به نام «خسروی» نام برده شده است در هواپیمای مذکور حضور نداشت. اما «نصرت‌الله خسروی رودسری» کیست و چرا هویت او فاش نشده است؟
 

هواپیمای سوئیسی و سه زندانی آزادشده در پایگاه نظامی آمریکا در آلمان - به گزارش رویترز، خسروی در این پرواز نبوده است

چه از طرف آمریکا و چه از سوی ایران، هیچ‌گاه خبر بازداشت خسروی منتشر نشد. دولت اوباما هم هرگز هویت وی را طی سال‌ها پیگیری برای آزادی زندانیانش فاش نکرد. اما اخبار منتشر شده درباره اصرارهای طرف آمریکایی بویژه در جریان تبادل اخیر و برای پیگیری سرنوشت رابرت لوینسون مأمور FBI که 9 سال قبل در جزیره کیش ناپدید شده است، می‌تواند سرنخی برای ورود به پرونده نفر چهارم آزادشده در روز اجرای برجام باشد.

رابرت لوینسون؛ مأمور FBI که آمریکا مدعیست در جزیره کیش ناپدید شده است
(گزارش مشرق از پرونده رابرت لوینسون)

نصرت‌الله خسروی رودسری یکی از زندانیانی بود که بلافاصله پس از آزادی در جریان تبادل زندانیان، ایران را ترک نکرد. هم‌بندی‌های خسروی درباره او گفته‌اند او یک تاجر فرش در آمریکا و همزمان یکی از همکاران FBI و مشاوران «اداره تحقیقات فدرال» آمریکا بوده است. حضور او در ایران البته، برای تجارت فرش نبوده است؛ تحقیق و جمع‌آوری مخفیانه اطلاعات درباره سرنوشت لوینسون علت اصلی سفر خسروی در سال 2013 به ایران بود، که خیلی زود توسط نیروهای امنیتی ایران شناسایی و بازداشت شد.

براساس گزارش‌های منتشرشده، خسروی از نظامیانی بوده است که پس از انقلاب ایران را به مقصد آمریکا ترک کرده است و در کالیفرنیا او را با نام «فرِد خسروی» و تاجر فرش می‌شناسند. او در زندان به هم‌سلولی‌های خود گفته بود که برای دیدن مادرش به ایران بازگشته و قصد ماندن در ایران را داشته است.

اما ارتباطات وی با FBI درباره سرنوشت لوینسون و ایمیل‌هایی رد و بدل شده از داخل ایران، برای خسروی دردسرساز می‌شود و نیروهای امنیتی متوجه فعالیت‌های وی می‌شوند. خسروی به مقامات بالادستی خود در FBI اطلاع می‌دهد که اطلاعاتی از سرنوشت لوینسون بدست آورده است. اما خسروی که مدعی شده بود قصد ماندن در ایران را دارد، در هنگام خروج از کشور بازداشت شد.

وی در تمام مدت از وکیل برخوردار بوده و پس از تحقیقات اولیه، بازداشت او به اطلاع خانواده‌اش می‌رسد و او یک وکیل را نیز برای پیگیری کارهایش در اختیار می‌گیرد.

خسروی تقریبا در مدت حضور در ایران، بدنبال سرنخی از رابرت لوینسون به تمام نقاطی که طبق داده‌های سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا احتمال یافتن ردی از او می‌رفت،‌ سفر می‌کند و ضمن جمع‌آوری مجموعه‌ای از مشاهدات و اطلاعات بدست آمده، قصد بازگشت به آمریکا و انتقال آن به پلیس فدرال را داشت که هنگام خروج دستگیر می‌شود.

مقامات آمریکایی هم بدلیل حساسیت پرونده رابرت لوینسون و تلاش برای یافتن وی و ارتباط فرد بازداشت‌شده با این پرونده، از انتشار اطلاعات مربوط به آن در رسانه‌ها و تقاضای علنی برای آزادی وی خودداری می‌کنند تا روند تحقیقات 9 سال اخیرشان با مشکل مواجه نشود.  خسروی هم پس از آزادی، از همراهی با هواپیمای حامل جیسون و دو نفر دیگر که توجهات بسیاری روی آن بود، خودداری می‌کند تا آرام و بدون جلب توجه، از کشور خارج شود...و این اتفاق هم می‌افتد.

نفر پنجم...دانشجو؟ خبرنگار؟ آمریکایی یا دو تابعیتی؟

نفر پنجمی هم در بین آزادشده‌ها بود که البته آمریکا اعلام کرد این فرد ارتباطی به توافقات و تبادل زندانیان ندارد و دانشجوی آمریکایی بوده که چند ماه قبل در سفر به ایران بازداشت شده است و خانواده وی و همچنین دولت آمریکا قصد و علاقه‌ای برای افشای نام وی و رسانه‌ای شدن آن نداشتند. این دانشجوی آمریکایی «متئو ترویتیک»‌ نام دارد که به همراه چهار نفر دیگر به سوئیس می‌رود.
 

به گزارش مشرق، هرچند گفته شده است ترویتیک تنها دانشجو بوده و چندماه قبل در ایران بازداشت شده است اما پیگیری‌ها نشان می‌دهد وی همکاری خبری با چند رسانه آمریکایی از جمله وب‌سایت دیلی بیست داشته است. او یک محقق اهل ماساچوست معرفی شده است که برای یادگیری زبان فارسی به ایران سفر کرده و نزدیک به یک ماه در بازداشت بود. مقامات وزارت خارجه آن علت بازداشت وی را اعلام نکردند اما گفته‌اند 40 روز تحت بازجویی بوده است. البته این مدت زیاد بازجویی صرفا برای یک محقق که به قصد یادگیری زبان فارسی وارد ایران شده کمی غیرعادی به نظر می‌رسد. او به زبان‌های عربی و روسی هم مسلط است و در یکی از موسسات وابسته به دانشگاه تهران زبان فارسی میخواند. وی پیش از سفر به ایران، چهارسال هم در افغانستان زندگی کرده است و در بیشتر کشورهای همسایه ایران اقامت داشته است.

اما برخی منابع نسبت به هویت این فرد یا دست‌کم یکی از افراد آزادشده، نحوه آزادی و خروج آنان از کشور، چگونگی اطلاع‌رسانی و دیگر جزئیات، ابهاماتی را نیز مطرح می‌کنند. هرچند از سیامک نمازی در همان اوج انتشار اخبار مربوط به این مبادله نام برده می‌شد، اما اکنون محرز شده است که وی در بین زندانیان تبادل‌شده نبوده است.
 

هنوز ابهامات درباره هویت واقعی نفر چهارم و پنجم آزادشده باقیست
 

به گزارش نیویورک تایمز، برخی معتقدند دست‌کم یکی از هویت‌های اعلام‌شده از بین نصرت‌الله خسروی و ترویتیک دانشجوی آمریکایی، یک عنوان پوششی برای خروج یکی دیگر از عناصر مورد نظر آمریکا و از محکومان دو تابعیتی بوده است که در سکوت خبری و برای جلوگیری از ایجاد حساسیت، مقدمات آن انجام گرفته و به نتیجه رسیده است؛ و احتمال دومی بیش از اولیست. آیا نفر پنجم یکی از همکاران موسسات تحقیقات آمریکایی در ایران بوده است که به نام دانشجو بدلیل فعالیت‌های ضدامنیتی به دام افتاده است که حالا با نام دانشجو آزاد می‌شود... با توجه به اخبار منتشره مبنی بر عدم همراهی نفر چهارم و پنجم با هواپیمای حامل جیسون رضاییان، عابدینی و حکمتی، باید دید علت این توقف چه بوده است و چه کسانی بدون اعلام اسامی و جزئیات حتی از سوی آمریکایی‌ها، آزاد‌شده‌اند.