عصر فرهنگ، سرانجام در 2 دی ماه، بعد از حرف و حدیث‌های فراوان 6 شهید گمنام با حضور چشمگیر اهالی دارالعباده در میدان شهدا به خاک سپرده شدند.

مخالفین این خاکسپاری مدعی بودند تدفین شهدا در نزدیکی آثار تاریخی ممکن است موجب مشکل در ثبت این آثار در فهرست یونسکو شود. به همین جهت هم سازمان میراث فرهنگی یزد شبانه ضلع شرقی بنای تاریخی امیر چخماق و حریم یکی از مناره‌های این مسجد را محیای میزبانی شهدای گمنام کرد. البته با اعتراض شدید مردم و صاحبان ملک، ضلع شرقی به پارکینگ شرقی تبدیل شد.

در هر صورت سردار باقر زاده، فرمانده کمیته جستجوی مفقودین در پاسخ به این مسئله، در مراسم تدفین شهدای گمنام گفت چنانچه دفن در حریم بنای تاریخی مانع ثبت شود، فرقی ندارد که این تدفین در ضلع شمالی اتفاق بیفتد یا ضلع جنوب شرقی؛ بنابراین اعتراضات مبنای عاقلانه ندارد.

شاید به همین دلیل بود که عموم مردم برخوردهای سازمان میراث فرهنگی و برخی نهادها و مسئولین با تدفین شهدا را ناشی از جهت‌گیری‌های خاص سیاسی می‌دانستند.

این جهت‌گیری‌های سیاسی گاهی تا آن جا پیش رفت که برخی مدعی بودند حفر چند مقبره در فاصله 50 متری مسجد ممکن است باعث فروریختن یکی از مناره‌ها شود! با این حال همین عده ترجیح دادند چشم خود را به روی مکان پیشنهادی مسئولین برای دفن شهدا در نزدیکی یکی از مناره‌ها در ضلع شرقی نادیده بگیرند.

انتقام گیری به شیوه مسئولین

بلافاصله بعد از تشییع شهدای گلگون کفن بر دست‌های عاشقان شهادت «حمید ضیایی پرور» مدیر روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در گفت و گو با روزنامه ایران مدعی شد پرونده ثبت مسجد امیر چخماق که در حال ارسال برای ثبت جهانی در سال 2015 بود، متوقف شد.

ضیایی پرور همچنین گفت: «از نظر مقررات جهانی هر کشور در هر سال حق دارد فقط یک پرونده را برای ثبت جهانی ارائه کند واگر پرونده ثبت نشود، آن کشور فرصت یک ساله را از دست خواهد داد.»

جالب است بدانیم پیش از این هیچ مرجعی از سوی سازمان میراث فرهنگی ادعای اقدام برای ثبت امیرچخماق در فهرست آثار یونسکو را نداشته است. لذا نمی تون ادعایی در مورد صحت و سقم این اظهارات داشت. 

به هر حال اگر بنا بر صحت گفته‌های این مقام مسئول گذاشته شود باید پرسید اقدامات سازمان میراث فرهنگی برای ارسال پرونده و جلب نظر بازرسین یونسکو چه بوده؟

آیا بازرسین یونسکو حاضر بودند با بیم از تخریب یکی از مناره‌ها (بنا بر گفته معاون عمرانی استاندار) ثبت مسجد امیر چخماق را تأیید کنند؟

آیا با وجود رها شدن فاضلاب‌ها در محدوده به حدی که موجب اعتراض نماینده یزد به این امر شد، باز هم مسئولین قصد داشتند پرونده امیرچخماق را به عنوان پیشنهاد ایران به یونسکو ارائه دهند و فرصت یک ساله را بر باد دهند؟

جالب تر اینکه، اخیراً رسانه‌های نزدیک به سازمان میراث فرهنگی که مخالف سرسخت تدفین شهدا در حسینیه امیرچخماق بودند، با انتشار مطالبی در خصوص آثار استان یزد که قابلیت ثبت در فهرست یونسکو را داراست، مسجد امیرچخماق را به کلی از لیست آثار و بناهای تاریخی یزد حذف کرده‌اند!

سرانجام چه خواهد شد؟

اکنون به نظر می‌رسد مسئولین بعد از مخالفت عموم با طرح تدفین در ضلع شرقی برای اثبات حرف‌های خود دو رویه در پیش گرفته‌اند:
اولاً، با عدم ارائه و ارسال پرونده مسجد امیر چخماق (در صورت صحت ادعاهای طرح‌شده) به نوعی حقانیت مواضع خود را به رخ جناح مقابل بکشند.

ثانیاً در اقدامی خطرناک تر، با بی‌توجهی به مرمت و بازسازی این بنای تاریخی (تا جایی که تخریب مناره امری محتمل است) به تخریب و فرسایش سریع‌تر این بنا دامن زنند.

در هر صورت دود این سیاسی کاری‌ها فقط به چشم مردم و فرهنگ دارالعباده می رود، گویی برخی از مسئولین افاضات خود را فراموش کرده‌اند، زمانی می‌گفتند: «وقتی یک اثر در یونسکو ثبت می‌شود در 5 هزار سایت جهانی معرفی می‌شود.»