عصر فرهنگ، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محمدرضا ابویی، در جلسه آشنایی با نهج‌البلاغه، با اشاره به حماسه 9 دی ماه و روز بصیرت به مقایسه فتنه گران نهروان و فتنه گران 88 پرداخت.

شباهت‌های فتنه 88 و فتنه اصحاب جمل و خوارج
دکتر ابویی با اشاره به اینکه برای هر دو واقعه از لفظ فتنه استفاده می‌شود، عنوان کرد: فتنه‌ها با ایجاد شک و شبهه ایجاد می‌شود. در هر دو فتنه هم نسبت به حقیقت‌های جبهه حق شک و بدبینی ترویج شد. به فرمایش امیرالمؤمنین ماهیت شبهه اختلاط حق و باطل و به گونه‌ای است که تشخیص حق را دشوار می‌سازد.

وی افزود: در هر دو فتنه جبهه باطل مظلوم‌نمایی می‌کند و خود را محق جلوه می‌دهد، در حالی که معیارهای مهمی برای تشخیص جبهه باطل وجود دارد.

این خطیب توانا ظاهرالصلاح بودن رهبران فتنه را، وجه اشتراک دیگر فتنه گران با اصحاب جمل و خوارج دانست و تاکید کرد: در هر دو فتنه، رهبری ایجاد فتنه با شخصیت‌هایی موجه و ظاهر صلاح بود و سابقه مبارزاتی و جهادی داشتند. رهبران هر دو فتنه انسان‌هایی به ظاهر معتقد و متشرع ولی در عمل غیر مهذب و غیرمنطقی بوده‌اند.

ابویی با اشاره به حمایت‌های آشکار و نهان معاویه از فتنه گران نهروان، تاکید کرد: هر دو فتنه با طراحی دشمنان اسلام راستین و نیروهای بیگانه شکل گرفت، پشتیبانی شد و استمرار یافت.

حجت‌الاسلام و المسلمین ابویی با تاکید بر مظلومیت رهبران نظام اسلامی، گفت: در هر دو فتنه امام و رهبری بیش از هر شخص دیگری خون دل خوردند، چرا که همیشه امام امت آماج حملات دشمنان است. در این دو فتنه هم مظلومیت رهبران امت اسلام بیش از پیش برای همگان نمایان شد.

این روحانی برجسته، دشمنان اسلام را پیروز فتنه ذکر کرد و اعلام کرد: در هر دو فتنه دشمنان خارجی بیش‌ترین استفاده را کردند. ضمنا بیش‌ترین ضرر و زیان در این فتنه‌ها متوجه اصل اسلام و آبروی تشیع و جریان علوی بود.

دکتر ابویی ضمن ابراز تأسف از ساده‌لوحی برخی از مردم، تصریح کرد در بدنه هر دو فتنه افراد لاابالی، غیر مقید و غیر معتقد نفوذ و متأسفانه جمعی از متدینین که از بصیرت کافی بهره‌مند نبودند شرکت کردند. جماعتی که به عنوان سیاهی لشکر و پیاده‌نظام سران فتنه عمل کردند و در جرم و گناه آن‌ها شریک هستند.

وی اعلام کرد: هر دو فتنه در زمان اوج قدرت نظام اسلامی محقق شد. خوارج زمانی ظهور کردند که مالک اشتر در یک قدمی خیمه معاویه بود و امکان نابودی حکومت بنی‌امیه بسیار دست‌یافتنی بود. در سال 88 هم بعد از مانور قدرت و حمایت و حضور بیش از 40 میلیونی ملت ایران فتنه گران این پیروزی را به کام ملت تلخ کردند.

حجت‌الاسلام و المسلمین ابویی با اشاره به مدارای حاکمان شرع با فتنه گران، اعلام کرد: امیرالمؤمنین بلافاصله بعد از ظهور و بروز فتنه خوارج با آن‌ها برخورد نکرد، بلکه بعد از گذشت حدوداً یک سال و زمانی که آن‌ها به مبارزه مسلحانه علنی روی آوردند و امیدی به هدایتشان نداشتند با آن‌ها برخورد قهری کرد.

وی افزود: رهبر انقلاب هم به تبعیت از امام علی (ع) هرگز در صدد سرکوبی مخالفین و منتقدان بر نیامد، گواه این امر هم جلسات متعدد با این آقایان و نمایندگانشان و هم چنین صبر و بردباری رهبر انقلاب است. سرانجام در 25 بهمن سال 89 زمانی که دیگر امیدی به اصلاح سران فتنه نبود، حصر آنان در شورای عالی امنیت ملی تصویب شد.

دکتر ابویی خاطر نشان کرد: حصر سران فتنه تنبیه و مجازات آنان نبوده و نیست، بلکه تلاشی است برای جلوگیری از سو استفاده بیشتر دشمنان خارجی از آن‌ها. در واقع حصر، مجازات فتنه نیست بلکه تلاشی است برای جلوگیری از فتنه‌انگیزی بیشتر، چرا که در همان زمان شروع آشوب‌ها در سوریه دشمنان را به حوادث مشابه در ایران امیدوار کرده بود.

استاد ابویی با استناد به خطبه‌های 40 و 60 نهج‌البلاغه، اذعان کرد: در هر دو گروه فتنه گر عده‌ای طالب حق بودند اما به خاطر جهل و پافشاری غیرمنطقی بر حرف خود سرانجام به باطل رسیدند.

وی تاکید کرد: کسانی که داعیه حق طلبی داشتند بالأخره به باطل بودن مسیری که می‌پیمودند پی بردند، ولی حاضر به اذعان و برگشت از مسیر خود نشدند. حضرت علی در باره این عده از فتنه گران در خطبه 57 نهج‌البلاغه می‌فرماید: این پافشاری بر باطل سه آسیب دارد. اولاً باعث استبداد می‌شود. ثانیاً این بدعت‌ها تبدیل به راه و رسم تمام مخالفان می‌شود، ثالثاً موجبات هلاکت آن‌ها را فراهم می‌کند.

حجت‌الاسلام ابویی ادامه داد: با توجه به پیش‌بینی امیر مؤمنان این همه اصرار بر حرف‌های بدون سند و استدلال غیرمنطقی سرانجام دامان فتنه گران را خواهد گرفت و موجب هلاکت آن‌ها خواهد شد.

استاد ابویی، آخرین شباهت فتنه گران و خوارج را دلسوزی رهبران امت نسبت به آن‌ها برشمرد و تاکید کرد: حضرت علی در خطبه 121 نهج‌البلاغه برای فتنه گران آرزوی هدایت و بازگشت از مسیر انحراف می‌کند و ما شاهد بودیم رهبر انقلاب چطور در زمان فتنه با دلسوزی و شفقت برای بازگشت فتنه گران می‌کوشیدند.

تفاوت‌های فتنه 88 و فتنه خوارج
دکتر ابویی با تقدیر از حضور و هوشیاری مردم انقلابی ایران، عنوان کرد: هر چند در فتنه خوارج، مردم ساکت بودند و موضع‌گیری نکردند ولی در فتنه سال 88 مردم بصیر و انقلابی با حضور در صحنه مانع از پیشروی و استمرار فتنه شدند.

وی دومین تفاوت این دو فتنه را آگاهی مردم دانست و افزود: در فتنه خوارج نقش دشمن برای لایه‌های خاکستری جامعه ناشناخته بود اما در سال 88 و با روشنگری رسانه‌ها و روحانیت نقش دشمن در طراحی و پشتیبانی فتنه آشکار شد.

حجت‌الاسلام ابویی آخرین تفاوت را عوامل بصیرت ذکر کرد و گفت: در فتنه خوارج عوامل بصیرت زا برای توده مردم محدود بود و کارایی چندانی نداشت؛ اما در فتنه 88 با توجه به تجارب زیاد امت اسلام و شیعیان مردم از بصیرت کافی برخوردار بودند. کما اینکه شاهد بودیم جرقه حماسه نهم دی ماه که منجر به برچیده شدن بساط فتنه شد، در عاشورا و با عشق شیعیان به امام حسین (ع) حاصل شد.

معیارهای تشخیص حق و باطل
در ادامه حجت‌الاسلام و المسلمین ابویی با اشاره به تکرار تاریخ و وقوع حوادث مشابه، برای تشخیص حق از باطل و برخورد با حوادث مشابه چند معیار از نهج‌البلاغه ارائه داد.

وی در تشریح اولین معیار برای تشخیص حق از باطل گفت: باید دید حکومت‌ها اسباب بندگی را فراهم می‌کنند یا در پی عیش و عشرت مردم هستند چرا که امیرالمؤمنین در خطبه 40 نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «در حکومت حق پرهیزکاران به طاعت مشغولند ولی در حکومت باطل بدکرداران از زندگی لذت‌جویی می‌کنند.

حجت‌الاسلام ابویی دومین معیار تشخیص حق و باطل را افراد شاخص دو جبهه عنوان کرد و افزود: در جبهه حضرت علی (ع) شخصیت‌هایی مثل عمار قبلاً و از طریق پیامبر به صراحت معرفی شده بودند. ولی باید بدانیم عمار اختصاص به یک دوره خاص ندارد. عمارهای زمان اولیاءالله اند لذا در زمان فتنه یکی از ملاک‌ها و معیارها می‌تواند موضع‌گیری علما، صلحا، مجاهدین و مبارزین و جانبازان باشد.

دکتر ابویی آخرین ملاک تشخیص حق از منظر نهج‌البلاغه را ولایت دانست و خاطر نشان کرد: حدیث «علی مع الحق و الحق مع علی» معیاری بود که پیامبر برای زمان فتنه ارائه داد.

وی افزود: رهبر کبیر انقلاب هم فرموده‌اند «پشتیبان ولایت فقیه باشید تا به مملکت شما آسیبی نرسد»، پس روشنگری‌ها و رهنمودهای مقام ولایت یکی دیگر از راه‌ها و ملاک‌های تشخیص حق از باطل است.