یزد رسا، تا به حال چه قدر اندیشیده ایم که از گردهمائی های پرشماری که در طول سال تشکیل می شود چگونه می توان  برای ارتقاء سطح دانش اجتماعی ، بینش سیاسی ، اعتقادی و توانمندی در مهارت های اساسی زندگی  زنان و مردان، کودکان و جوانان بهره گیریم.

تجمعات انسانی اساساٌ فرصت های بسیار ارزشمندی هستند که در بسیاری از کشورها و جوامع و برای مقاصد گوناگون سیاسی ، فرهنگی و اجتماعی با صرف هزینه های سنگین  شکل می گیرد و این بدان معناست که در کشورهای غیر مسلمان برای خلق این فرصت های  ارزشمند با مشکل بزرگ ترغیب مردم به حضور در تجمعات  رو به رو هستند.

این تجمعات انسانی به هر شکلی که صورت بگیرد بهترین فرصت برای انتقال پیام های مورد نظر و هدفمند به گروه های اجتماعی و مردم است . با استفاده از این فرصت هاست که نه تنها دانش و بینش  بلکه رفتارها و افکار های مخاطبین را هم می توان تحت تاثیر قرار داد . اگر مردم با میل و رغبت و انگیزه های درونی و خود جوش در چنین تجمعاتی حاضر شوند به مراتب تاثیر پذیری آنان از پیام های ارائه شده بیشتر و بهتر خواهد بود.

دین مبین اسلام دینی است که پیروان خود را به وحدت و یکپارچگی دعوت نموده است و فرصت های زیادی را در قالب گردهمائی های دینی فراهم نموده است تا در سایه آن پیام ها و آموزش های مورد نظر به مردم منتقل شوند  از این نظر مکتب اسلام مکتبی خاص است که کمتر در دیگر مکاتب الهی و غیر الهی میتوان نمونه آن را یافت.

حج این عظیم ترین اجتماعی انسانی  نماد اجتماع محوری مکتب اسلام است. نماز های جمعه وجماعت و مراسمات مذهبی همچون شب های قدر وسایرتجمعات مسلمانان از دیگر نمونه های بارز فرصت هایی است که در مکتب اسلام فراهم شده است.

دراین میان اجتماع عظیم مردمی در ایام شهادت حضرت ابا عبد الله الحسین (ع) در طول ماه های محرم و صفر از مهترین این اجتماعات هستند که مهمترین ویژگی آن کشش دورنی و میل ذاتی مردمی است که در آن شرکت می کنند.فراگیر بودن  تجمعات مذهبی و اعتقادی ماه محرم و صفر که همه اقشار جامعه اسلامی از کودک و نوجوان گرفته تا پیران و ریش سفیدان اعم از زن و مرد  را شامل می شود برجسته ترین ویژگی این فرصت فرهنگی مذهبی منحصر به فرد در جهان امروز است.

این فرصت طلائی یک نوع سرمایه اجتماعی است که اگر در مکتبی به غیر از مکتب اسلام  می خواست چنین اجتماعی با این همه تاثیر گذاری برپا شود فقط با صرف سنگین ترین هزینه ها میسر بود و آن هم شاید نه با این همه تاثیر گذاری!!؟؟ فرصت عاشورا و تاسوعا و محرم وصفر یک فرصت عظیم فرهنگی است مثل حج، مثل شب های گران سنگ قدر ، مثل نماز پرشکوه جمعه که زمینه را به خوبی فراهم می سازد تا دل های مردمی که عاشقانه در آن شرکت می جویند به نور حقیقت روشن شود. و دانش و بینش و رفتار های اجتماعی سالم در آنها شکل گیرد و برخی مشکلات و آسیب های اجتماعی ،اعتقادی و سیاسی موجود مطرح شود و برای رفع برخی معضلات موجود چاره اندیشی شود.

اما تا چه حد این سرمایه اجتماعی و این فرصت  فرهنگی مورد توجه  ما قرار می گیرد. به نظر می رسد گاهی دچار غفلت می شویم  وتجمعات عاشورائی ما از غنای فرهنگی  لازم برخوردار نمی شوند و به راحتی محتوای فرهنگی  مراسمات محرم و صفر و بویژه تاسوعاو عاشورای حسینی فدای ظاهر آن می شوند. چقدر از فضای تریبون های عزاداری بر سالار شهیدان  به پرداختن به آسیبهای اجتماعی امروز اختصاص می یابد. خطراتی که از جانب برخی از این تکنولوژی های روز دنیا، روابط ناسالم اجتماعی و.... جامعه مذهبی امروز ما را تهدید می کند شاید کمتر از خطر غاصبان خلافت در صدر اسلام نباشد.

چه اندازه نیازهای اجتماع کنونی ما در زمینه های اجتماعی ، سیاسی و حتی اعتقادی در این تجمعات مورد توجه برنامه ریزان قرار می گیرد؟ چقدر برایمان مهم است که آسیب های اجتماعی که نسل امروز را تهدید می کند بدان پرداخته شود؟

ضروری به نظر می رسد برای بهره گیری مناسب تر از این فرصت ها  باید برنامه های مناسب تری اندیشیده شده تا بر غنای فرهنگی و اعتقادی تجمعات مذهبی  در جامعه اسلامی  افزوده گردد تا در سایه این تجمعات بی نظیر و پرشماری که داریم بینش ها، اعتقادات ،دانش ها و حتی رفتارهای جامعه ما سامان بگیرد. و البته این بدان معنی نیست که برنامه های فعلی غنای فرهنگی لازم را نداشته و ندارند بلکه هدف از این نوشتار استفاده از ظرفیت حد اکثری  تجمعات مذهبی برای اعتلای جامعه اسلامی در جهت هدف اسلامی و دینی است.

محمد جواد عابدی