به گزارش یزد رسا، محمدزاده رحمانی* ؛ یزد در مرکز جغرافیایی ایران، علی‌رغم اینکه در نگاه اولیه مقامات و ناظران کشوری یک استان همگن و همگون به نظر می‌رسد؛ ولی در حقیقت، این طور نبوده و هم توسعه نامتوازن بین شهرستان‌ها و مناطق مختلف آن مشهود است و هم حتی در بافت شهرهایی که به نظر توسعه‌یافته هستند مانند، یزد، میبد و اردکان نیز این توسعه، نامتوازن بوده و مشکلات اجتماعی و فرهنگی زیادی را ایجاد نموده است که در ذیل به آنها می‌پردازیم:

الف) توسعه نامتوازن مناطق مختلف استان

در این حوزه، چنان توسعه استان یزد نامتوازن بوده که به‌صورت مشهود و واضح، دو منطقه شمال و جنوب در این استان شکل‌گرفته به‌نحوی‌که مثلاً اردکان در شمال استان یزد به‌عنوان ثروتمندترین شهرستان کشور اعلام گردیده و در آن‌سوی استان و در شهرستان‌های جنوبی خاتم، مروست، بهاباد و تا حدودی ابرکوه شاهد توسعه‌نیافتگی و افت شدید شاخص‌ها هستیم.

یا در مثال دیگر، در محور یزد تا عقدا که حوالی بزرگراه سنتو شکل‌گرفته، زیرساخت‌های موردنیاز استقرار صنایع در داخل شهرک‌های صنعتی و خارج از شهرک‌ها، تأمین گردیده و تراکم استقرار صنایع این قدر زیاد هست که امکان جانمایی برای احداث واحدهای صنعتی جدید وجود ندارد و به‌اصطلاح عامیانه، این محور خفه شده است؛ ولی در شهرستان‌های جنوبی، به علت نبود زیرساخت آب و برق، امکان احداث یک کارخانه بزرگ و اشتغال افراد جویای کار نیست؛ مثلاً در شهرستان اشکذر که از جمله شهرستان‌های شمالی استان محسوب می‌گردد، بیش از ۱۷۰۰ هکتار فضای شهرک صنعتی ایجاد شده؛ ولی در شهرستان‌های خاتم (هرات) و بهاباد به ۴۹ هکتار هم نمی‌رسد و سه پست برق ۳۰ مگاواتی هرات، مروست و چاهک تکافوی تأمین برق استقرار صنایع را در آنجا نمی‌دهد.

ب) توسعه نامتوازن داخل‌شهری

پیشبرد برنامه‌های توسعه در استان یزد مانند اغلب نقاط کشور  چون در چارچوب بوم و فضای فرهنگی کشور نبوده، در برخی از حوزه‌ها به پیشرفت و آبادانی منجر نشده و گر چه توسعه صنعتی روی داده و شاهد افزایش تولید و اشتغال بوده‌ایم لیکن این توسعه چون از نوع پایدار و متوازن نبوده، آفات و آسیب‌هایی را هم به دنبال داشته که به چند مورد آن اشاره می‌کنیم:

۱-ب) آسیب های فرهنگی

هم اکنون بافت فرهنگی و اجتماعی شهرهای یزد، بافق، اشکذر، میبد و اردکان از سوی مهاجرین غیربومی که برای اشتغال در واحدهای صنعتی و معدنی به این شهرها آمده و هیچ تناسبی با سطح زندگی مردم بومی این مناطق و همچنین هیچ سنخیتی بافرهنگ دارالعباده ندارند، تهدید می‌شود؛ اغلب این مهاجرین از جنوب شرق، غرب و شمال شرق کشور و اهل‌تسنن می‌باشند و بنابراین، از لحاظ تعصبات مذهبی و بعضاً افراطی نیز با اهالی اصیل این شهرها که اهل‌تشیع و از دوستداران اهل‌بیت (س) هستند در تعارض و تناقض می‌باشند.

۲-ب) آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی

چون اغلب صنایعی که در دشت یزد - اردکان مستقر گردیده به نیروی یدی نیاز دارند؛ لذا اغلب کارگرانی که به یزد و شهرهای شمالی استان مهاجرت کرده‌اند، عموماً از نوع بی‌سواد، کم‌سواد و فاقد مهارت هستند، آسیب‌های اجتماعی ایجاد نموده و زمینه‌ساز جرایم اخلاقی و اقتصادی نیز در این مناطق شده‌اند.

ضمناً این مهاجرین، فرصت‌های شغلی را اشغال نموده و نرخ بیکاری استان یزد را در بخش فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و بانوان به بالاتر از میانگین کشوری رسانده‌اند.

علاوه بر این، پدیده حاشیه‌نشینی نیز دستاورد این توسعه صنعتی نامتوازن بوده و هم اکنون شکاف اجتماعی و طبقاتی از محلات گران‌قیمت این شهرها تا محلات حاشیه‌ای و بافت‌های هدف تاریخی، به‌وضوح دیده می‌شود.

 محمدزاده رحمانی (مشاور استاندار یزد در امور اقتصادی)