به گزارش یزدرسا؛ «مرتضی فتاحی اردکانی» در گفت‎‎وگو با ايسنا، به مناسبت هفته بدون سم در رابطه با اهميت و لزوم استفاده از سموم در توليدات كشاورزي، اظهار كرد: تولید محصول در سطح وسیع خواه ناخواه در معرض يكسري عوامل خسارت‌زا از جمله آفات است كه در برخي از موارد براي دفع انها چاره‌اي جز استفاده از سموم كشاورزي باقي نمي‌ماند.

وی با بيان اين كه در مدیریت کنترل تلفیقی آفات به هر عامل اعم از زنده يا غيرزنده كه به محصول كشاورزي خسارت وارد كند، آفت اطلاق مي‌شود، افزود: البته براي مبارزه با عوامل خسارت‌زاي محصولات کشاورزی از روش‌های مختلفی بهره برده مي‌شود كه استفاده از سموم و سم‏‏پاشی به عنوان آخرین روش مبارزه علیه این عوامل مطرح است.

وي تاكيد كرد: آنچه كه مبرهن است در جريان پروسه‎‎ي تولید محصولات کشاورزی، امكان حذف سموم وجود ندارد ولي توصیه مي‌شود كه در صورت استفاده از سموم از آنها به موقع و به ميزان مورد نياز مصرف شود.

فتاحی اردکانی در ادامه با بيان اين كه مهمترين برنامه اين مديريت حفظ و حمایت از دشمنان طبیعی آفات كشاورزي است، يكي از روش‌هاي كنترل آفات كشاورزي در همين راستا را مبارزه بیولوژیکي خواند.

وي در اين رابطه خاطرنشان كرد: البته در استان يزد به دليل وجود یک سری مسائل فنی از ‌جمله خشکی بیش از حد هواي استان، امكان استفاده از اين روش در محيط‌هاي باز با مشكلاتي مواجه شد، لذا روش مبارزه بیولوژیکي را در گلخانه‌های تولید محصولات سبزی و صیفی دنبال مي‌كنيم ولي هنوز پیشرفت آنچنانی در اين خصوص كسب نشده است و جاي كار بسياري دارد.

اين مسئول با بيان اين كه در برخي موارد استفاده از روش‌هاي كنترل آفات جوابگوي نياز نيست و كشاورز ملزم به استفاده از سموم مي‌شود، گفت: خوشبختانه براساس بررسی‌های انجام شده‌ي کشوري، استان يزد به دليل بهره‌مندي از شرایط اقلیمی گرم و خشک نامساعد براي رشد اغلب آفات، از حداقل میزان سم براي توليدات محصولات خود استفاده مي‌كند.

وي عنوان كرد: در مجموع نيز میزان مصرف سم در ایران نسبت به متوسط جهاني كمتر و اين ميزان در حدود نصف كشورهاي جهان است.

وی با تاكيد بر اين مطلب كه مصرف سم براساس نوع محصول متفاوت است، عمده مصرف سموم در استان يزد را مربوط به محصولات گلخانه‌ای و باغات پسته ذكر كرد كه براساس مطالعات نيز اين ميزان كمتر از متوسط کشوری است.

به گفته‌ي فتاحي اردكاني، نتايج بررسی‌ها و ارزیابی‌های دوره‌ای بخش کنترل و کیفی میادین میوه و تره‌بار تهران نيز نشان داده است كه محصولات تولیدی استان نسبت به کل کشور از سلامت نسبی بالاتري برخوردار است.

وي با تاكيد بر نظارت‌هاي صورت گرفته بر استفاده از سموم مجاز كشاورزي كه عمدتاً نيز شيميايي هستند، متذكر شد: خوشبختانه در سال‌هاي اخير موضوع استفاده از سموم طبیعی با منشاء گیاهی که از عصاره‌ی برخي گیاهان دارویی با خاصيت کشندگی آفات تهيه مي‌شود، در بعضی از گلخانه‌هارواج يافته است ولي قاعدتاً جایگزینی آنها به جاي سموم شیمیایی نيازمند زمان و روندي طولانی به همراه يک‌سری تحقیقات خاص و اقدامات ترويجي است.

مدير كل حفظ نباتات استان با بيان اين كه متاسفانه هيچ نظارتي در مورد سموم قاچاق وارد شده به كشور وجود ندارد، افزود: سموم مجاز معمولاً با ورود ماده اصلی سم از طريق مبادي قانوني كشور و از كشورهاي اروپايي، چین و هند وارد مي‌شود.

وي در مورد نحوه نظارت بر رعايت عدم ماندگاري سموم محصولات كشاورزي عرضه شده در بازار و نگراني‌هايي كه در اين رابطه در بين مردم وجود دارد، خاطرنشان كرد: این موضوع را نمي‌توان به تمام محصولات توليدي تعميم داد هر چند كه به عنوان مدیریت حفظ نباتات سعي داريم تا در کنار تولیدکننده باشيم و آنها را با اصول استفاده از سموم آشنا و بر كارها نظارت كنيم ولي در واقع اطلاعات علمی بر پایه کار تحقیقاتی در اين رابطه وجود ندارد.

وي تاكيد كرد: براساس ماده 28 آیین‌نامه اجرایی قانون حفظ نباتات مصوب سال 1346، "بهداری‌های هر منطقه موظف هستند كه میوه‌جات، صیفی‌جات و تره‌بار و سایر موادخوراکی سمپاشی شده را قبل از عرضه به بازار معاینه و درصورت موجود بودن بقایای سم، موضوع را به شهرداری یا سایر مقامات مربوطه اعلام و از فروش آنها جلوگیری كنند" كه اين وظيفه امروز برعهده معاونت‌هاي غذا و داروي دانشگاه‌های علوم‌ پزشکی است.

فتاحي اردكاني معتقد است كه جديت در برخورد و نابودي محصولات داراي باقيمانده سموم از سوي علوم پزشكي و عملكرد صحيح متولي اين بخش به مرور زمان مانع از بروز تخلف‌هاي بعدي در اين حوزه خواهد شد، ضمن اين كه مديريت حفظ نباتات نيز تلاش مي‌كند تا به ويژه در مورد محصولاتي كه به صورت تازه‌خوری از سوي مردم مصرف مي‌شود، سمومي با ماندگاري كمتر را به توليدكنندگان پيشنهاد كند و از طريق آموزش‌هاي لازم آنها را با استفاده درست از سموم، نظارت بر  سم‌پاشي و اثرات سموم باقيمانده روي محصولات در زمان برداشت آشنا سازيم.

وي در ادامه از طراحي شبکه مراقبت و پیش‌آگاهی برای محصولات مختلف به ويژه محصولات مهم و اساسی استان خبر داد كه در آن با استفاده از توان کارشناسان و کلینیک‌های گیاه‌پزشکی، مزارع، گلخانه‌ها و محصولاتی که مصرف تازه‌خوری دارند مورد پایش قرار مي‏‎‎گيرد و توصیه‌های فنی لازم به بهره‌برداران ارائه مي‌شود.

وی در اين باره از پوشش اين شبكه براي قريب 250 هکتار گلخانه‌های تولید خیار سبز، 300 هکتار مزارع انگور، بيش از پنج هزار هكتار از مزارع پسته، 300 هکتار جالیزهاي موجود در فضاي باز، دو هزار هکتار اراضي كشت گندم، 300 هکتار درختان میوه‌های سردسیری، 300 هکتار نخیلات و 600هکتار باغات زردآلو خبر داد.

اين مسئول در بخشي از سخنانش با تاكيد بر اين كه عمليات سم‎‎پاشی باید توسط افراد داراي کارت سلامت انجام شود، گفت: اين افراد بايد از اموزش‎‎هاي لازم بهره‌مند شوند و تعهدات لازم را براي رعايت نكات بهداشتي در این زمینه داشته ‌باشند.

فاتحي در مورد محصولات ارگانیک كه در توليد آنها از هیچ نوع ماده‌شیمیایی استفاده نمي‌شود و کاملاً از مواد طبیعی برای تغذیه و کنترل آفت استفاده مي‌شود، گفت: درصد قابل توجهی از باغات انار، انگور، گردو و بادام در مناطق کوهستانی استان به صورت ارگانیک تولید می‌شوند ولی از لحاظ تناژ نمی‎‎توان آمار دقيقي از ميزان انها ارائه كرد.

وي با بيان اين كه متاسفانه اين پروسه توليدي براي بهره‌برداران همراه با هزینه بالایي است، از تمايل اندك بهره‌برداران در اين خصوص خبر داد و گفت: هر چند به صورت رسمي در استان، محصول ارگانیک نداريم ولي به صورت واقعی و در صحنه عمل، توليداتي با اين شرايط را داریم.

مدير كل حفظ نباتات جهادكشاورزي استان در پايان نيز با اشاره به عمليات شناسايي و برخورد با فروشگاه‎‎های غیرمجاز عرضه سموم در استان، به کشاورزان و تولیدکنندگان توصیه کرد که براي تهيه سموم مورد نياز خود از واحدهای داراي پروانه كه به تعداد كافي در سطح استان وجود دارد و از تجربيات خوبي نيز برخودار هستند، مراجعه کنند.