به گزارش خبرنگار یزد آوا؛ پیرو انتشار خبری با عنوان «هدررفت میلیاردها تومان بیت المال برای یک تصمیم اشتباه در دولت قبل/ مدیران فعلی پیگیری حقوقی کنند» در یکی از سایت‌های محلی پیرامون موزه ملی کویر یزد، بهرام رضایی مدیر کل سابق سازمان میراث فرهنگی استان پس از مصاحبه با خبرنگار یزد آوا، جوابیه ای را نیز به شرح ذیل برای این سایت، ارسال نمود.

بسمه تعالی

عرض سلام و احترام خدمت مردم شریف و فرهیخته استان یزد و سایر هموطنان ارجمند

در پی انتشار خبری در سایت یزدی نیوز و به نقل از آقای سید حسینی معاون عمرانی استانداری یزد در خصوص موزه کویر یزد بواسطه مسئولیتی که داشتم وظیفه خود دانسته آنچه را که به یقین اطلاع دارم بیان نمایم، از اینرو پس از دیدن این خبر لازم دانستم ؛ بطور اختصار فرایند شکل گیری طرح فوق و اقدامات انجام یافته، را بر اساس مستندات قانونی و مکاتبات اداری بعمل آمده برای اگاهی در موارد زیر به استحضار برسانم:

1. شکل گیری اولیه تهیه طرح و ایجاد و راه اندازی موزه های منطقه ای کشور در سال 1384 آغاز گردید و در نهایت 14 موزه منطقه ای به منظور معرفی محتوای فرهنگی، تاریخی – طبیعی و بطور کلی تمدنی هر منطقه مشخص، تصویب  و در موا فقتنامه های سازمان میراث فرهنگی کشور قرار گرفت که یکی از آنها موزه منطقه ای کویر در یزد بود.

2. متعاقب آن بین سالهای 76 تا 87 مسئولان وقت سازمان مرکزی و استان یزد نیز بر حسب تکلیف قانونی نسبت به انجام مطالعات اولیه و امکان سنجی طرح اقدام نمودند، مشاوری انتخاب شد و چند مکان ( زمین ) و کارخانه سعادت نساجان به کارفرما ( میراث فرهنگی استان) معرفی گردید.

3. از آنجاییکه کارخانه سعادت نساجان بعنوان گزینه اول در مالکیت بخش خصوصی بود، از طریق کارشناسان دادگستری برآورد و حدود 7.5 میلیارد تومان قیمت گذاری شد. این در حالیست که موارد متعدد حقوقی دیگری بر این ملک مترتب بود که امکان تملک آن را دچار و زمانبر می کرد از اینرو؛  نظر به قیمت بالای ملک مذکور و عدم وجود اعتبار و تامین آن ( در آن زمان کل اعتبار عمرانی و تملک میراث فرهنگی استان حدود 4 ملیارد تومان در سال بود) ، موضوع تملک آن َبا توجه به سفر دور دوم هیات دولت گذشته به استان جزو طرح های پیشنهادی مطرح و مصوبه هیئت دولت در دور دوم را اخذ نمود با این مضمون که "استانداری یزد زمین معوضی را بابت تملک کارخانه مذکور در اختیار مالکان ملک قرار دهد و آن را جهت راه اندازی موزه منطقه ای تحویل میراث فرهنگی استان دهد. "

4. با توجه به مصوبه مذکور مکاتبات متعدد ی توسط اداره کل میراث فرهنگی و... استان با استانداری یزد و همچنین استانداری با وزارت مسکن شهرسازی آن زمان و سازمان میراث فرهنگی و... کشور انجام شد ولی متاسفانه زمین معوضی در اختیار استان قرار نگرفت و کارخانه سعادت نساجان که گزینه اول برای ایجاد موزه منطقه ای یزد بود محقق نشد. به این جهت گزینه های دیگر پیشنهادی مشاور که یکی از آنها محل فعلی موزه که درحریم قانونی شهر یزد کلیومتر 5 محور یزد میبد، از دروازه قرآن، نرسیده به پل الغدیر بدلایل مختلف ازجمله؛ زمین دولتی، تملک آسان، قرارگیری در مهم ترین محور گردشگری، واقع در ورودی اصلی شهر، کاربری فرهنگی و گردشگری آن دسترسی آسان، حمل و نقل و تامین پارکینگ و سایر مسایل در حوزه شهرسازی  که به تفصیل در گزارش مشاور امکان سنجی آمده است به میراث فرهنگی استان واگذار می گردد. این در حالیست که پیگیریها ازسوی مسئولان استان و نماینده محترم وقت مردم یزد در مجلس شورای اسلامی برای تملک کارخانه مذکور به موازات انجام می گرفت و اینجانب نیزاز سوی معاونت میراث فرهنگی سازمان مرکزی متبوع مسئولیت پیگیری این امر را از قبل داشتم و در خدمت نماینده محترم یزد بودم. لازم بذکر است به هیج وجه مشاور امکان سنجی طرح مخالف مکان فعلی موزه مذکور نبوده بلکه یکی از گزینه های پیشنهادی ایشان بوده است که بعدها پس از اینکه تلاشها جهت تملک کارخانه سعادت نساجان به نتیجه نرسید به گزینه قابل قبول اجرایی ارتقاء یافت  و مورد تایید قرار گرفت.

5. حدودا" بین سالهای87 تا 88 مطالعات و تهیه طرح معماری – اجرایی موزه توسط مهندسان مشاور عرصه انجام و توسط شورای فنی موزه های معاونت میراث فرهنگی کشور تصویب و جهت اجرا به استان ابلاغ گردید. اسکلت فاز اول آن در سال 89 با اعتباری حدود 540 میلیون تومان با برگزاری تشریفات مناقصه جراء شد.

6. لازم بذکر است مسئولیت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان از نیمه دوم سال 89 بر عهده اینجانب گذاشته شد و اقدامات و فعالیت ها در بند های فوق در دوران تصدی اینجانب نبوده است.

7. پس از استقرار و بازدید از این پروژه و بررسی مراحل مختلف و مطالعات، طرح ها، مصوبات و اقدامات اجرایی انجام شده  تا آن زمان ضمن تداوم عملیات اجرایی، مجددا تملک کارخانه سعادت نساجان به لحاظ اینکه در مرکز شهر و در کنار بافت تاریخی واقع بود و ارزشمند بودن کالبد معماری آن و ... در دستور کار قرار گیرد از این جهت ملک کارشناسی شد و این بار با همه مشکلات و پیچیدگی های حقوقی و ملکی حدود 17 میلیارد تومان برآورد گردید که این امر با توجه به عدم توانایی مالی و اعتباری استان و سازمان مرکزی و افزایش چشمگیر قیمتها، تملک آن را غیر ممکن ساخت.

8. بنابراین در سال 90 و 91 برای اجرای اسکلت فاز دوم موزه با اعتبار حدود 2/7 میلیارد تومان، تشریفات مناقصه انجام و اقدامات اجرایی به مدت 20 ماه به منظور اجرای کامل سازه موزه تداوم یافت و البته چند ماهی نیز قرارداد تمدید شد. لازم به ذکر است موزه منطقه ای کویر یزد با زیربنای 14300 متر مربع در زمینی به مساحت 24000 متر مربع با معرفی محتوای تمدن کویری فلات مرکزی ایران  طرح ریزی و طراحی شده است. کل مبلغ اعتبار هزینه شده تا پایان سال 92 که بنده در خدمت عزیزان بوده ام با احتساب هزینه کرد دوره مدیریت قبل، حدود 3/5 میلیارد تومان بوده است که برآورد اولیه سال 90 برای اتمام کل پروژه حدود 14 میلیارد تومان از سوی مشاور طرح محاسبه و اعلان شد. بنابراین اگر بطور متوسط سالانه 3/5 میلیارد تومان اعتبار تخصیص می یافت بدون در نظر گرفتن افزایش قیمت ها حدود 10/5 میلیارد تومان اعتبار لازم و تا سه سال دیگر زمان نیاز بود که این پروژه به اتمام برسد. ضمنا مصاحبه انجام شده با خبرنگار فارس که از بنده نقل شد صرفا مربوط به اتمام اسکلت موزه بوده است که پیمان ان را منعقد کرده بودیم و در همین بند چگونگی آن را عرض کردم؛  نه اتمام کل عملیات اجرایی پروژه.

9. ثبت کارخانه سعادت نساجان در فهرست آثار ملی در سال 91 و برگزاری موفق نمایشگاه سراسری صنایع دستی در این محل از اقداماتی بوده است که در راستا ی تشویق و حمایت بخش خصوصی و سرمایه گذاری و تبدیل آن مکان تاریخی به نمایشگاه دائمی صنایع دستی و هنرهای سنتی توسط خود مالکان آن بوده است که تا مرحله تهیه طرح اولیه و توجیهی و معرفی به سازمان مرکزی جهت اخذ تسهیلات لازم بیش رفته است.

بنابراین بنظر می رسد، با توجه به این سابقه که اسناد و مکاتبات 5 ساله آن در اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد و اداره کل موزه های معاونت میراث فرهنگی کشور موجود و قابل دسترس است بهتر می توان در باره چگونگی شکل گیری موزه کویر یزد در محل فعلی و یا عدم تحقق گزینه های دیگر و بخصوص گزینه اول ضمن اشراف بر عمق مسایل و پیچیدگی های کار در خصوص مالکیت مکانهای پیشنهادی و مسایل حقوقی و مالی مترتب بر آن  اظهار نظر واقعبینانه ای داشت. قطعا شناخت از حقیقت ماجرا رویکرد ما را از بیان نظرهای شخصی و یا سلیقه ای دور می کند و بخصوص این امر زمانی که شخصی از جایگاه حقوقی در مورد موضوعی سخن می گوید اهمیتی بیشتری پیدا می کند.

بدیهی است در شرایط ایده آل و عادی و یا در فضای اکادمیک، اگر زمینی و یا بنای تاریخی مناسبی ( فضایی –کالبدی ) در مرکز شهر و یا در محدوده تاریخی شهر به موزه ای با محتوایی تاریخی – فرهنگی اختصاص یابد، به لحاظ مختلف و از منظر شهرسازی و معماری بهتر و مناسبتر است ولی اگر چنین ظرفیتی بدلایل متعدد ایجاد نشد و یا چنین امکانی در یک دوره زمانی و یا مدیریتی فراهم نیامد؛ اقدامات صورت گرفته در شرایط زمانی خاص آن زمان را به هدر رفتن بیت المال نسبت دادن، تیتر کردن خبر تحت عنوان رونمایی از یک تخلف دیگر (که بهتر بنویسند سیاه نمایی...)  و یا با استفاده از اینگونه واژه ها و جملات موجبات نگرانی و تشویش خاطر مردم را سبب شدن نیز رویکرد پسندیده نیست، همه ما می دانیم از حرف تا عمل فاصله بسیار است لیکن؛ جای بحث و نقد هر اثر معماری از مکان یابی تا طرح و اجرا محفوظ و باز خواهد بود.

10. نکته دیگر؛ خطاب به سایت محترم یزدی نیوز و آن اینکه شما خود قاضی شدید و مدیران قبلی را غیابا" و راسا" محاکمه کردید و عنوان امروزی و عوام پسند " مدیران متخلف قبلی" نام نهادی. اتفاقا شما درکار رسانه ای تان با مردم صادق نبودید و حتی یکجانبه هم به قاضی نرفتید و خوشبختانه پیگیری حقوقی مربوطه را که به مدیران فعلی توصیه کردید بدون حضور و دفاع متشاکی خود رای صادر کردید. شما از بنده بهتر می دانید که در کشور ما نهادها و دستگاههای  متعددی از منظر مختلف کار مدیران اجرایی را رصد می کنند و در صورت مشاهده مغایرت های قانونی به وظایف خود عمل. توصیه ام به شما اینست که به رسالت رسانه ای خودتان عمل نمایید و به کرامت  و شرافت انسانی احترام بگذارید.

11. نکته پایانی خدمت همکاران ارجمندم در ستاد و استان و آن اینکه به سوابق طرح و طرح های بالادست رجوع بفرمایند و به تحقق پذیری پیشنهادات و گزینه های قبلی و یا احتمالا فعلی با در نظر گرفتن میزان اعتبارات و شرایط کنونی و آینده توجه شود. ما هم به این موضوع واقف بودیم و تلاشهایی جهت بازنگری مکان طرح صورت گرفت که ادامه کار در محل مناسبتر دیگر و یا همان گزینه پیشنهادی اول انجام شود اما در آن زمان و شرایطی که قرار داشتیم تحقق نپذیرفت.

انشاءا... تصمیمی اتخاذ شود که به فضل الهی ثمره آن اعتلای فرهنگی، تمدنی و خرسندی دل مردم شریف استان و میهن را در پی داشته باشد. این گزارش روز دوشنبه مصادف با عید سعید غدیر خم  نگاشته شد؛ ضمن تبریک عید ولایت و امامت، سعی بر این بود گزارشی به اجمال مراحل مختلف و سرگذشت پروژه را از ابتدا تا پایان سال 92 به استحضار عموم برساند.

                                                                                               با کمال احترام

                                                                                           بهرام رضایی چراتی

                                                                                              21/7/1393

مصاحبه مدیر کل سابق میراث فرهنگی استان یزد با خبرنگار یزد آوا در این لینک آمده است.

برای مشاهده عکس‌ها در اندازه واقعی بر روی آنها کلیک کنید.