به گزارش یزدآوا، یلدا شبی برای خوشحالی و کنار یکدیگر بودن در بلندترین شب سال است، شبی که خانواده‌ها می‌توانند به دور از هیاهوی دنیای ماشینی و پر دغدغه کنار هم باشند و از خاطرات قدیم بگویند و پیوند خانوادگی را تحکیم و تقویت کنند.

عاطفه رنجبر کارشناس تاریخی در گفتگو با یزدآوا، با اشاره به آیین‌های شب یلدا در شهرستان‌های استان یزد گفت: مردمان شهرستان بافق در این شب علاوه ­بر گردهمایی خانوادگی، دعای ویژه‌ای می­‌خوانند که همه باید دست خود را بالا ببرند و بزرگ خانواده دعا کند و سایرین در دل برای خواسته‌های خود، دیگران و تحقق آرزوها دعا کنند.

وی ادامه داد: دعای فرج امام زمان(عج) از مهم­‌ترین دعاهای شب یلدا در این شهرستان است. بررسی مشکلات خانواده‌های مریض، ازدواج جوانان، تأمین مسکن اجاره­ای عروس و داماد، فراهم کردن و پرداخت بدهی فامیل به­ صورت قرض‌الحسنه، هموارسازی مسیر برای ازدواج آسان جوانان و همفکری برای اجرای طرح­‌های اشتغال­زا و ... از مواردی است که در شب­ نشینی شب یلدا در بافق مورد بررسی قرار می‌گیرد.

این کارشناس فرهنگ عامه عنوان کرد: برگزاری آیین شب یلدا در میبد نیز از زمان های گذشته تاكنون در بین خانواده­‌ها همانند دیگر نقاط استان با دور همنشینی و جمع­شدن در منزل مادربزرگ­‌ها و پدربزرگ­‌ها همراه بوده است.

وی ادامه داد: در میبد پختِ نان «لطیر» یا «سوروک» انجام می­شود. این رسم‌­های زیبا و ارزشمند، سال­‌های اخیر به­‌گونه­‌ای كم­رنگ نزد خانواده­‌ها برگزار می‌­شود و چه خوب با پایبند بودن به سنت­‌های گذشته در برگزاری آن تلاش و كوشش خود را در احترام به جایگاه پدران و مادران خود داشته باشیم.

وی تصریح کرد: امروزه با پیشرفت تکنولوژی و دغدغه‌مندی خانواده‌ها برای رفاه بیشتر، این سنت‌ها کمرنگ شده است و به­‌صورت همایش­‌های شب یلدا با برگزاری برنامه­‌های طنز از سوی متولیان این امر در سالن­‌های مختلف شهرها صورت می‌­پذیرد که مردمان از هر نوع فرهنگ و اعتقاداتی در این برنامه‌­های مفرّح شرکت می‌کنند و لحظاتی شاد را برای خود رقم می­‌زنند.

رنجبر تصریح کرد: امیدواریم از طرف صداوسیما تلاش بیشتری برای ساخت برنامه‌هایی از رسوم و فرهنگ گذشتگان با همکاری صاحب‌نظران و محققین فرهنگ­عامه صورت گیرد و همچنین مراکز گردشگری در برگزاری جشن‌های سنتی با همان شیوه‌های قدیم بپردازند.

صدیقه رمضانخانی یکی دیگر از نویسندگان و کارشناسان برجسته حوزه فرهنگ استان یزد در گفتگو با یزدآوا، گفت: در قدیم به شب یلدا شب چله گفته می شد و این شب قدمت طولانی دارد که به قبل از اسلام باز می گردد و مرتبط با آیین زرتشتیان است.

وی ادامه داد: در ایران باستان با توجه به اینکه مردم بیشتر كشاورز یا دامپرور بودند و به مرور با تضادهای طبیعت مانند روز و شب، گرما و سرما، روشنایی و تاریكی و حتی خوبی و بدی، دوستی و دشمنی آشنا شدند، در باور آن‌ها آنچه برای زندگی مفید بود، از جلوه‌های اهورامزدا به‌شمار می‌آمد و آنچه برای آن‌ها زیان‌آور بود، از جلوه‌های اهریمن دانسته می‌شد.

این کارشناس فرهنگ عامه ادامه داد: ایرانیان باستان برای این‌كه تا اندازه‌ای شب‌ها را بی‌آزار كنند و از ترس و وحشت آن بكاهند، آتش می‌افروختند و در پناه روشنای آتش، شب را به صبح می‌رساندند و معتقد بودند با افروختن آتش، دامنه‌ی روشنایی نیروی اهورامزدا بر نیروی جادوگران و دیوها غلبه می‌كند و در واقع جادوگران از خانه‌های آن‌ها دور می‌شوند.

وی با بیان اینکه خوراکی‌های شب یلدا در یزد مانند دیگر نقاط کشور شامل انار و هندوانه و میوه‌های خشک است،‌ افزود: شامی که یزدی‌ها اغلب مقید به طبخ آن در شب چله هستند، آش شولی و خورشت فسنجان است که آن هم فلسفه خاص خود را دارد و طبیعت سرد و گرم انسان‌ها در زمستان و تابستان باز می‌گردد.

رمضانخانی گفت: یزدی‌ها معمولا در این شب به خانه پدربزرگ و مادربزرگ می‌رفتند و آنها نیز یک اتاق بزرگ خانه‌شان را به برگزاری شب چله اختصاص می‌دادند؛ کرسی می‌گذاشتند، لحاف بزرگی را پهن می‌کردند و روی کرسی میوه‌های مختلف پاییزی و آجیل قرار می‌دادند.

وی  قشنگ ترین ویژگی آیین شب یلدا را دور هم نشینی و رفتن به خانه بزرگترهای فامیل دانست و افزود: آیین هدیه دادن و هدیه گرفتن،  تفال به دیوان حافظ، نقاله‌خوانی،  باهم بودن و تشریک مساعی و برپایی جشن‌های ویژه از جمله امتیازات آیین شب یلداست که باید احیا و پاسداشته شود.

وی تاکید کرد: باید ارزش‌ها و داشته‌های گذشتگان را حفظ کنیم و با آموزش‌های مختلف به نسل جدید که اکنون در حال استقبال از فرهنگ توخالی غرب هستند انتقال دهیم، باید  آداب و سنت‌هایی که از گذشتگان به جا مانده را احیا و حتی نقد کرد و باورهای غلط و خرافات را از بین برد و آنچه بر محوریت منطق و عقلانیت است را ترویج داد.

نویسنده کتاب فرهنگ عامه یزد گفت: ایرانیان از گذشته تاکنون در غم و شاد هم شریک بودند به احترام به بزرگترها و آداب معاشرت باور و اعتقاد داشتند باید این سنت‌ها را حفظ کرد و به دور از تجملات و با امکانات ساده به خصوص در این شب بلند زمستانی دور هم جمع شویم و جشن بگیریم.

انتهای پیام/

گزارش:فاطمه عبدلی