به گزارش عصر فرهنگ، ملانجم الدین عبدالله بن شهاب الدین حسین بهابادی یزدی در اوایل قرن دهم هجری در بهاباد پا به عرصه وجود گذاشت. پدرش شهاب الدین از متدینان بهاباد بود که از تمکن مالی خوب و از منزلت و مرتبتی خاص برخوردار بود. ملاعبدالله بعد از رشد و شکوفایی و تحصیلات مقدماتی پس از چندی اقامت در زادگاه خود برای فرا گرفتن علوم دینی به شهرهای اسلامی شیراز و اصفهان مسافرت کرد.

وی در شیراز مقیم مدرسه ی صدریه ی منصوریه گشت و به کسب معارف پرداخت. ملاعبدالله در عین حالی که به فراگیری علوم اشتغال داشت، در مدرسه ی منصوریه به تدریس نیز مشغول بود و شاگردانی را تربیت کرد.

ملاعبدالله سال‌های دراز به تدریس اشتغال داشت در این دوران متفکران بسیاری نظیر شیخ بهایی و فرزند شهید ثانی در مکتب درس او تربیت یافتند.

ملاعبدالله و دربار صفوی

شاهان صفوی بنا به دلایل مختلف دینی و سیاسی و مصالح حکومتی، ضمن احترام و تقدیس علمای دین از آنان در امور مختلف نظرخواهی می‌کردند. این احترام‌ها و تقدیس‌ها بیش تر برای حفظ موقعیت خویش و به منظور برخورداری از حمایت و پشتیبانی جامعه شیعی بود که سر در فرمان عالمان و فقیهان داشتند. از آن سو علما نیز از این موقعیت برای گسترش و نفوذ مکتب تشیع استفاده فراوان بردند. به واقع، ارتباط آنان با پادشاهان صفوی، نقشی انکارناپذیر در گسترش و نفوذ تشیع داشت. به طوری که تشیع در این زمان از انزوا خارج شد و با رسمیت مذهب تشیع، نشر و تبلیغ اندیشه‌های شیعی رواج فراوان یافت و دانشمندان و بزرگانی مانند محقق ثانی و شیخ بهایی و علامه بزرگوار مجلسی، با جهت دادن سیاست‌های دربار صفوی به سمت ترویج و تبلیغ تشیع، خدمات بی نظیری را برای اسلام و تشیع به انجام رساندند.

این دوران یکی از دوران‌های اوج گیری تفکر شیعی است. ملاعبدالله نیز از جمله عالمانی است که در پرتو رابطه با دربار صفوی بر گسترش تشیع و حل مشکلات شیعیان تلاش‌های فراوانی به ثمر نشاند. آخوند از طرف سلاطین صفوی، سمت خزانه داری حرم شریف حضرت علی علیه السلام، را بر عهده داشت.

بعد از وفات او نیز فرزندانش عهده دار این سمت شدند. طایفه‌ای که اکنون در نجف اشرف به «بیت الملا» معروف هستند، منسوب به آخوندند.

تمجید رهبر انقلاب از ملا عبدالله

مقام معظم رهبری در سفر خود به استان یزد در سال ۱۳۸۶و در جمع فضلا و روحانیون استان یزد درباره این شخصیت فرمودند: در علوم اسلامی، در تفسیر، در ریاضیات، در فقه، در حدیث، شخصیت‌های برجسته­ای از این منطقه کویری- حاصلخیز نیروی انسانی- برخاسته اند. یزد را دارالعباده گفته اند؛اما اگر یزد را دارالعلم هم بنامیم سخنی به گزافه نگفته ایم... مثلا فرض بفرماییدملاعبدالله صاحب حاشیه،که مال همین بهاباد شماست استاد شیخ بهایی- معاصر با مقدس اردبیلی- استاد منطق و فلسفه و ریاضیات و صاحب مدارک؛ خیلی نکته اساسی‌ای است. صاحب مدارک می دانید در بین فقهای ما- فقهای متاخرین- جزو برجسته هاست.

 استاد علوم عقلیِ صاحب مدارک، همین ملاعبدالله است و آن وقت نکته جالب که حالا الان یادم آمد درمورد زندگی ملاعبدالله عرض بکنم این عالم دینی برخلاف آن چه که امروز ممکن است بعضی گوشه کنار تصور کنند در متن فعالیت‌های سیاسی قرار گرفت و قرار داشت.

ایشان معاصر شاه عباس بود. شاه عباس رفت عراق-نجف- زیارت کرد اوضاع نجف را نابسامان دید،ملاعبدالله را گذاشت متولی آستان مقدس حضرت امیرالمومنین (علیه الصلوه والسلام). وآنوقت وضع آن جور بود که آن کسی که رئیس و خزانه دار آستان امیرالمومنین بود رئیس نجف هم بود. ملاعبدالله صاحب حاشیه حاکم نجف- شاید این را اکثرا ندانید- و جالب این است که حکومت در خانواده ملاعبدالله سال های متمادی ماند. تا زمان جعفر کاشف الغطاء وبعد از ایشان خاندان ملالی (ملاها)حکومت می کردند.