به گزارش عصر فرهنگ به نقل از راه دانا ،در جریان مذاکرات هسته ای نمایندگان ایران بانمایندگان 5+1 علاوه بر احقاق تمام و کمال حقوق هسته ای کشور، یکی از مهمترین بحث هایی که مردم از مسئولان مطالبه می کنند لغو و یا تعلیق تحریم های اعمال شده به بهانه فعالیت های هسته ای است. چرا که بارها و بارها دولت یازدهم به مردم وعده داده است اگر جریان  مذاکرات و اعتمادسازی برای آمریکا و غرب به خوبی پیش رود تحریم ها برداشته خواهد شد و در نتیجه تمام مشکلات اقتصادی کشور حل خواهد شد.

یکی از دلایلی که برای تحقق این وعده شخص رئیس جمهور و سایر مسئولان اقتصادی دولت یازدهم بر آن تأکید جدی داشته اند، افزایش میزان سرمایه گذاری خارجی در اثر برداشته شدن تحریم ها است. به طوری که از سخنان وی اینگونه برداشت می شود که تاقبل از تحریم ها سرمایه گذاری خارجی نقش مهمی در گردش اقتصادی کشور داشته است و حال با اعمال تحریم ها و امتناء بسیاری از کشور ها از سرمایه گذاری و مشارکت در پروژه های کشور، وضعیت بسیار بد و غیر قابل جبرانی بر اقتصاد حاکم شده است و مسئولان مجاب هستند هر چه سریع تر این عامل مخرب را برطرف و رونق را به اقتصاد برگردانند.

مصداق این مدعا خوشحالی و رغبت بی اندازه و البته تلاش جدی  مسئولین دولت یازدهم جهت ورود هیئت های تجاری اروپایی به کشور در این مدت بوده است. چرا که شاهد بودیم زمانیکه هئیت های تجاری از کشورهای مختلف اروپایی به ایران سفر میکردند، طبق اخبار منتشر شده از نشست های آنان با مسئولان ایرانی، حتی بدون اینکه کوچکترین توافقی و قرادادی بین طرفین منعقد شود و فقط سخنان حول قول همکاری به ایران در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای بود، مسئولان کشور در مصاحبه های خود طوری این سفرها را وصف میکردند که گویی از یک برگ برنده و پیروزی بزرگی سخن می گویند.

حال سؤال جدی که مطرح می شود این است که آیا به این شدت که مسئولان دولت یازدهم تأکید می کنند مولفه سرمایه گذاری خارجی در گردش اقتصادکشور اثرگذار و مهم است؟ اصولاً حضور فعالان اقتصادی غربی در ایران چه منفعتی دارد؟ آیا با حضور غربی ها سرمایه گذاری خارجی و تولید در کشور افزایش خواهد یافت و فرصت های شغلی بیشتری ایجاد خواهد شد؟

پاسخ منفی است که برای تشریح آن به چند نکته باید دقت شود: 

ـ طبق اظهارات مسئولان گذشته والبته تحقیقات مکتوب به عمل آمده، در حال حاضر اقتصاد ایران جز 1ـ در صنعت فولاد2ـ تأمین هزینه های استهلاک کارخانه های قدیمی و3ـ احداث ضروری کارخانه ای جدید در یک منطقه خاص به دلایل خاص چون اشتغال آن منطقه که البته نیاز به تأمین مالی سنگین هم ندارد، در هیچ یک از صنایع دیگر نیاز به سرمایه گذاری جدید ندارد و فقط می بایست برای استفاده بیشتر از ظرفیت های موجود برنامه ریزی و مدیریت داشته باشد.

ـ با نگاهی گذرا به گذشته مشخص می شود که اصولا سرمایه گذاری خارجی اثر قابل توجهی بر تولید و اشتغال در ایران نداشته است به طوریکه پیش از تحریم ها و در بهترین حالت در دهه اخیر میزان سرمایه گذاری خارجی ایران کمی بیش از 4 میلیارد دلار بوده است، در حالیکه در بدترین وضعیت در شرایط تحریم این عدد در سال 2014 به 3.1 میلیارد دلار کاهش یافته است. در واقع تحریم ها تنها یک میلیارد دلار از سرمایه گذاری خارجی در کشور کاسته است که عدد قابل توجهی نیست. از سوی دیگر حدود 80 درصد سرمایه گذاری خارجی در بخش نفت و گاز و معادن انجام می شده است که این بخش ها اولا اشتغال زایی چندانی ندارند و ثانیا محصول نهایی آنها افزایش خام فروشی است که هیچ کدام در واقع به نفع تولید ملی و اقتصاد ملی نیست.

ـ نکته دیگر آنکه عموم هیات های خارجی که تا به حال به ایران سفر کرده اند، اعضای اتاق های بازرگانی کشورهای اروپایی و آمریکایی بوده اند که هدف عمده آنها بازارگشایی بوده است. به هر حال هیچ تولید کننده غربی عاقلی یک بازار 80 میلیون نفری را از مجموعه بازارهای هدف خود حذف نمی کند!

به عنوان مثال شرکت پژو فرانسه که با قطع همکاری خود علی رغم همه تهعداتی که به ایران داشت علاوه بر اینکه خسارت های سنگینی به ایرانخودرو وارد ساخت، خود نیز هزینه های سنگینی را از جمله از دست دادن دومین بازار مصرف محصولات و بیکاری و اعتصاب تعداد زیادی از کارگران شرکت پژو را متحمل شدند به نحوی که ماه‌های گذشته به شدت در تلاش بودند مجدداً با ایران خودرو قرارداد جدیدی همکاری منعقد کنند.

بر همین مبناست که گفته می شود با حضور اتاق های غربی در ایران احتمال افزایش واردات به کشور وجود داشته چرا که مهترین هدف آنان بهره گیری از بازار مصرف ایران برای فروش محصولات خود است. همانگونه که مشخص است این معامله برای ایران سودی نخواد داشت جز اینکه با افزایش مجدد واردات کمر خم شده تولید داخلی زیر این بار جدید بشکند.

پس با این اوصاف نتیجه آن خواهد بود که سرمایه گذاری خارجی آنگونه که مطرح می شود نه تنها تأثیر و جایگاهی خاص در اقتصاد کشور ندارد بلکه به یک تیغ دولبه ای می ماند که جهت بهره برداری از آن باید دقت و تیزهوشی و البته برنامه ریزی دقیقی را به خرج داد که البته با ارزیابی کارنامه و عملکرد تا به اینجای مسئولین مشخص است برای این مهم هنوز آماده نیستند!