به گزارش عصر فرهنگ؛ پس از پایان جنگ تحمیلی و آغاز تلاش های گسترده نظام برای بازسازی و توسعه کشور بود که سخن از برنامه ‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، به میان آمد و مقرر شد به کمک این مجموعه برنامه ‌های میان مدت و 5 ساله، راهبردها و خط مشی های توسعه کشور مشخص شود.

در این برنامه ها که از سال 1369 آغاز شده و طبق رسوم معمول، توسط دولت وقت تنظیم و تقدیم و به تصویب مجلس شورای اسلامی می ‌رسد، بخش های مختلف و موضوعات اساسی مورد توجه و تحلیل قرار می گیرد که یکی از مهمترین آنها، امور دفاعی و نظامی کشور است.

بررسی ها درباره نحوه توجه و مشخص شدن راهبردهای این موضوع در برنامه ششم توسعه که چند روزی است توسط رییس جمهور به مجلس تقدیم شده، نشان می دهد حجم کمی و کیفی توجه و مشخص شدن اولویت های این حوزه، در مقایسه با برنامه پنجم توسعه بسیار کاهش پیدا کرده است.

اگرچه در همه برنامه های گذشته نیز موضوعات مربوط به مباحث نیروهای مسلح و ارتقاء توان دفاعی کشور، به دلایل مختلف همچون مسائل امنیتی، با خلاصه سازی و مشخص شدن کدهای کلی همراه بوده اما در برنامه ای که دولت یازدهم به مجلس ارائه کرده و اکنون منتظر بررسی نمایندگان ملت است، این موضوع در حد اعلام چند خط کلی و فاقد برنامه مشخص است.

بررسی های گروه دفاعی مشرق نشان می دهد، عناوین مطروحه در لایحه پیشنهادی دولت برای تصویب به عنوان برنامه ششم توسعه، صرفا شامل مواردی چون "توسعه و افزایش توان تولیدی موشکی"، "توسعه و تقویت توان پدافند هوایی در سطوح مختلف"، "توسعه و به روزرسانی شبکه های ارتباطی امن"، "هوشمند و متحرک سازی تمامی سیستم های تسلیحاتی"، "تحقیق و تولید اقلام مورد نیاز برای مواجهه و تقابل با گروههای مسلح تروریستی"، "توسعه توان دریایی"، "تقویت جنگ الکترونیک"، "افزایش سهم تقویت بنیه دفاعی از بودجه دفاعی"، "اجرای طرح آمایش و نوسازی زیرساخت های صنایع دفاعی و انتقال پادگان ها"، ارتقاء کیفیت مراکز آموزشی نیروهای مسلح" و "صرفه جویی در حوزه های انرژی و آب در نیروهای مسلح" است.
 

این در حالی است که در برنامه پنجم توسعه، بندهای متعددی به موضوعات دفاعي و امنيتي اختصاص یافته است که حجم آن، حدودا 10 برابر پیشنهادات ذکر شده در لایحه جدید دولت است. از سوی دیگر، علاوه بر این کاهش قابل توجه در بخش کمی (که البته در اکثر بخش های این لایحه پیشنهادی، چنین کاهشی مشاهده می شود) موارد مهمی مورد توجه قرار نگرفته است که در برنامه پنجم توسعه، به وضوح و شفافیت، درباره آن بحث و تاکید شده است.

از جمله این موارد، می توان به "پشتیبانی ویژه از رده های مقاومت بسیج"، "کمک به مقابله با جنگ نرم و سایبری دشمن"، "پشتیبانی از بسیج دهها میلیونی"، تولید محصولات بدیع و نوین دفاعی"، "ارتقاء منزلت اجتماعي و معيشت كاركنان نيروهاي مسلح"، "توسعه و تقويت ناوگان هوايي نيروهاي مسلح" و توسعه فناوريهاي نوين به ‌ويژه در حوزه هاي ناوبري، ريزالكترونيک، ليزر، اپتيك، نانو و ساخت و پرتاب ماهواره امن و پايدار" اشاره کرد.

البته در برنامه ششم توسعه، موارد نوین و مهمی چون ضرورت آماده سازی برای هرگونه مواجهه احتمالی با گروههای مسلح تروریستی به چشم می خورد، اما هنگامی که سخن از راهبردهایی چون کاهش مصرف آب و برق در نیروهای مسلح و ارتقاء کیفیت مراکز آموزشی این نیروها، به میان می آید، مشخص می شود که نوع اولویت های اعلام شده در این لایحه، در مقایسه با برنامه پنجم، رشد کمی و کیفی خاصی ندارد.

همچنین برخی از بخش های ذکر شده در لایحه مذکور، همچون ساماندهی موسسات و بازارهای غیرمتشکل پولی از نظر کمی و مصداقی، در حد و اندازه های امور نظامی و دفاعی تشریح شده اند که نشان می دهد در این موضوعات، کارشناسان دولت با مطالعه و برنامه ریزی دقیق، موارد را احضا کرده اند اما در خصوص مباحث مهم تری چون امور نیروهای مسلح، این ریزبینی دیده نمی شود.

اگرچه می توان بخشی از این خلاصه سازی را به کلیات کاهش متن لایحه برنامه ششم توسه مرتبط دانست، اما بخش دیگری از این موضوع و اولویت های تعیین شده در آن، از جمله موارد مبهمی است که باید با تدبیر مجلس، تبدیل به امید روزافزون برای توسعه اقتدار دفاعی کشور شود.

مشرق