به گزارش عصر فرهنگ، سعید زیباکلام استاد دانشگاه در نشست کمیته صیانت از منافع ایران در خصوص بررسی بیانیه لوزان اظهار داشت: از روی مطالبی که منتشر شده، متوجه شدم که بحث اصلی حول تحریم‌ها ست. اما احساس می‌کنم لازم است از بعد دیگری راجع به این توافق صحبت کنم.

زیباکلام با بیان اینکه سه محور اساسی وجود دارد گفت: اول این که ما با یک بیانیه مواجه نیستیم، بلکه با یک پیمان و معاهده مواجهیم. اگر کسی در این زمینه تردیدی دارد و فکر می‌کند که همان طور که دولت راست‌گویان ادعا می‌کند، این یک بیانیه است، به متن مراجعه کند که شش محور دارد. بندهای این متن همه لحن الزام آوری دارد.

وی افزود: یعنی بیانیه یک مفهوم پیچیده است که ما نمی‌فهمیم؟! این جا بیانیه‌ای در کار نیست و ما با یک پیمان و معاهده‌ی جدی مواجهیم. این همه مذاکرات برای یک بیانیه‌ی مطبوعاتی و خبری؟! این جا مشخص می‌شود که یک اتفاق خاصی افتاده که البته برای هم‌دلی و هم‌زبانی راجع به آن صحبت نمی‌کنم.

این استاد دانشگاه در خصوص مطلب دوم اظهار داشت: این است که متن‌های مختلفی که در این زمینه وجود دارد (به استثنای شب‌نامه‌ای که در ایران منتشر شد) مبنای متن نهایی است.

وی افزود: بعد از توافق ژنو که گام‌های زیادی را از جمله در مورد غنی‌سازی 20 درصد و زیرساخت‌های آن و نیز راکتور اراک برداشتیم، الان آن انجماد ادامه یافته آن هم به مدت طولانی 15 ساله و در برخی موارد 25 ساله. عنوان می‌شود که این‌ها «مؤلفه‌های» پیمان نهایی هستند.

کدام پیمان نهایی؟! کارهای بسیار زیادی در ژنو انجام شد و کارهای بسیار بیش‌تری در معاهده‌ی لوزان انجام گرفته. پیمان نهایی اتفاق افتاده دیگر کدام پیمان نهایی قرار است رخ دهد؟‎ شاید بشود گفت حدود 90 درصد همه چیز همین الان اتفاق افتاده است.

زیباکلام با بیان اینکه بیایید متن را مرور کنید گفت: همه‌ی تعهدات ایران قابل راستی‌آزمایی است و نهادی که قرار است این کار راستی‌آزمایی را انجام دهد، ذکر شده است. مثلاً گفته شده آمریکا و اتحادیه‌ی اروپا تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای را در صورتی که تعهدات ایران طی ظرف زمان توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی راستی‌آزمایی شود، تعلیق خواهد کرد. این را بگذارید در مقابل تعهدات آمریکا و اتحادیه‌ی اروپا. برای مثال گفته ایران گشایش‌ تحریمی دریافت خواهد کرد. تعلیق یا لغو نمی‌توانیم بگوییم؛ چون relief نه تعلیق است و نه لغو، دکتر منوچهر محمدی می‌گویند مسکن.

.  چنان چه به تعهداتش به نحو راستی‌آزماییانه‌ای عمل کرده باشد. اما اصلاً نمی‌گوید در چه زمان و کدام تحریم‌ها گشایش شود و نهادی که قرار است این گشایش‌های تحریمی را بررسی و راستی‌آزمایی کند و اعلام نماید که عمل شده یا نه، وجود ندارد. فعلاً به همین اکتفا می‌کنم. راجع به این که گفته می‌شود «منتقدین! نباید حرف‌هایی بزنید که مردم ناامید شوند»، نکات زیادی دارم که خواهم گفت.

وی با اشاره به اینکه بند چهارم بخش تحریم‌ها، برداشته شدن تحریم‌ها هم‌زمان با پاسخ ایران به رفع تمام نگرانی‌های کلیدی، محول شده گفت: برای رفع ابهام هم این نگرانی‌ها را لیست کرده درون پرانتز. PMD واقعاً فاجعه است. یعنی ابعاد نظامی احتمالی. یعنی برای اولین بار قصه‌ی موشکی به صورت کاملاً جدی وارد توافق شده. در بند پنجم ابعاد نظامی احتمالی، مسئله‌ی شفافیت آمده. شفافیت یعنی چه؟ طول و عرضش چیست؟ مطابق کدام پروتکل؟  برای اعتمادسازی درب همه جا را باید باز بگذاریم. حدود و اندازه‌ی این شفافیت‌ها چیست؟

این استاد دانشگاه با بیان این که اجازه دهید دو مطلب هم راجع به آینده بگویم گفت: در قسمت مرحله‌بندی زمانی، ایران برای 10 سال ظرفیت غنی‌سازی بومی خود را تعلیق خواهد کرد برای تضمین این که قابلیت و توانمندی زمان گریزی بالاتر از یک سال را فراهم کند. این تضمین یعنی چه؟ چه کسی قرار است این کار را انجام دهد؟ پاسخ روشن است. ایران باید رویه‌های شفافیت‌ساز تقویت شده را بپذیرد. این رویه‌های شفافیت‌ساز تقویت شده چیست؟ معلوم نیست. همه چیز روی هواست.