یزد رسا به نقل از یزدبانو،

به اندازه غروب های صورتی، لطیف

مانند چای گرم و سلام و صحبتی دوستانه، دلنشین

به صداقت آفتاب این کویر

مانند پرندگان کوچنده پرشور

و مانند خودت بی بدیل و دخترانه

با شنیدن واژه، واژه ی نامت، جز پاکی و مهربانی چیزی به خاطر هیچ کس نمی آید.

که همه گستره‌ی گذشت و ایثار و عطوفت است.

این روزها که می گذرد، آن قدر درکوچه پس کوچه های قیل و قال این جهان گم شده ای که شاید از یاد خودت غافلی، این سال های جوانی و شور و دخترانگی که می گذرد، روز هایی است که اگر لحظه لحظه اش را به یاد ساختن آنچه که می خواهی نباشی، زمان بی ثمر خواهد گذشت. بگذار این روز ها و لحظات جان یابند و با تلاش و خرد زیبای تو به بهترین ها بدل شوند.

بیشتر روانشناسان بر این باور هستند که سال های جوانی و خصوصا دهه سوم زندگی، از مهمترین و سازنده ترین سال های عمر است که تأثیر آن تا پایان عمر بر زندگی مشهود خواهد بود. ما مهمترین تصمیم های خود را در این دوران می گیریم و همچنین بزرگترین انتخاب های ما در این سال ها شکل می گیرند. از جمله این انتخاب ها، انتخاب همسر است که همانگونه که همه می دانیم انتخابی جهت دهنده و اساسی در زندگی خواهد بود. همچنین انتخاب رشته ی تحصیلی، شغل و گاهی انتخاب محل زندگی نیز در این دوران صورت می گیرد. بنابراین رشد فکری و بلوغ عاطفی دختران در این تصمیم گیری ها بسیار مهم و اثر گذار خواهد بود. یکی از عمده ترین موانعی که موجب آسیب رسانی به روند تصمیم گیری ها و تلاش دختران جوان می‌شود عدم خودشناسی و آگاهی محدود نسبت به جوانب مختلف شخصیت خود است. به نظر می رسد یادگیری روش هایی که به خودشناسی بیشتر منجر می شود کمک شایان توجهی به تصمیم گیری‌ها و انتخاب های صحیح، خواهد کرد.

خودشناسی در کلیه برنامه های رشد شخصی، عامل عمده و مهمی است. بسیاری از دختران خود و قابلیت هایشان را کوچک می شمارند. با وجود این آگاهی که خودشناسی امری بسیار مهم و ضروری است، بسیاری از اوقات موانعی موجب می شود ما از خودشناسی باز بمانیم از جمله این موانع می توان به این مطلب اشاره کرد که خیلی از ما فقط قادریم روی نقص ها و ضعف های دیگران تمرکز کنیم و به محض اینکه ذهن جستجو گر را متوجه درون خود میسازیم، حاضر به قبول ویژگی های خود نمی شویم.

مانع دیگر میتواند ترس ما از روبرو شدن با ناتوانی ها و نقص هایمان باشد. زیرا اغلب افراد از آن جهت از کاوش درون می ترسند که مبادا تصویری که همواره از خود داشته اند، یا دیگران از آنها داشته اند، دگرگون شود.

قبل از هر چیز باید موانع موجود بر سر راه خودشناسی کمرنگ شوند. اولین گام می تواند ایجاد " نگرش مثبت " نسبت به کاوش عمیق در خود باشد. این امر با جایگزینی اظهار نظر های مثبت در خصوص خودشناسی با دیدگاه های منفی قابل دستیابی است.

برای مثال می توان اندیشید که با خودشناسی قادر خواهیم بود توانایی های پنهان در وجود خود را کشف کرد و یا به این نتیجه رسید که شخصیت ما ممکن است خیلی جالب تر از آنچه باشد که تا قبل فکر میکردیم. درک دلایل اشتباهات می تواند کمک کند که خود را بیشتر دوست داشته باشیم و این نقاط ضعف را در دیگران بهتر تحمل کنیم.

یک تمرین خود شناسی

به سوالات زیر پاسخ دهید:

1- شش صفتی که بیشتر از سایرین توصیف کننده ی خصوصیات من هستند عبارتند از...

2- وقتی کودک خردسالی بودم رویایی که در سر می پروراندم این بود که .......

3- وقتی نوجوان بودم رویای فرد بزرگسالی را در ذهن می پروراندم که.....

4- بهترین چیزی که می تواند برای من اتفاق افتد این است که....

5- بدترین چیزی که می تواند برای من اتفاق افتد این است که....

6- بهترین احساس را زمانی دارم که.....

7- بدترین احساس را زمانی دارم که....

8- شش مورد از نقاط قوت من عبارتند از....

9- شش مورد از نقاط ضعف من عبارتند از...

10- وقتی به .....فکر میکنم احساس نشاط می کنم.

11- وقتی به .....فکر میکنم احساس غم می کنم.

12- وقتی ......را انجام می دهم احساس امید می کنم.

13- وقتی ...را انجام می دهم احساس غم می کنم.

14- در موقعیت هایی نظیر ......بهترین روی خودم را نشان می دهم.

15- اغلب مردم تصور می کنند من ......هستم.

به قلم: ثریا دشتی - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی