به گزارش یزدرسا ،9 روز مانده به پايان فرصت پيش بيني شده در توافق ژنو براي دستيابي ايران و 1+5 به توافق هسته‌اي، ديپلمات‌ها بيش از هر موقع ديگري درباره احتمال تمديد مذاكرات صحبت مي‌كنند.

وزير خارجه روسيه گفته كه ممكن است به زماني فراتر از ضرب الاجل 24 نوامبر نياز باشد و سخنگوي وزارت خارجه روسيه هم تأكيد كرده كه احتمالا طرفين نتوانند تا 24 نوامبر به توافق برسند. در اين باره كه مذاكرات به چه شكلي تمديد خواهد شد، سناريوهايي مختلف وجود دارد: برخي احتمال تجديد دوباره توافق ژنو را مطرح مي‌كنند. بعضي ديگر مي‌گويند كه توافقي جديد، شبيه به توافق ژنو امضا خواهد شد و عده‌اي هم معتقدند ممكن است طرفين اعلام كنند كه به يك «توافق كلي» رسيده‌اند ولي مذاكره بر سر جزئيات ادامه پيدا كند.

جان كري، وزير امور خارجه امريكا روز پنج‌شنبه در بخشي از كنفرانس مطبوعاتي مشترك با وزير خارجه اردن، به برنامه هسته‌اي ايران اشاره كرد و گفت: در حالي كه مهلت 24 نوامبر به سرعت در حال رسيدن است، انتخاب‌ها بايد هرچه زودتر مشخص شود.

كري گفت: « رهبران ايران بارها و صريحا گفته‌اند كه قصدي براي ساختن سلاح هسته‌اي ندارندولي اقدامات نيز بايد با كلمات همراه باشد و زمان كوتاه است. نگراني‌هاي جامعه بين‌المللي مشروع است و بدون رسيدگي به اين نگراني‌ها، هيچ توافقي دركار نيست.» به گفته وزير خارجه امريكا، در نهايت، مسئله، مسئله اراده است نه ظرفيت.

كري ادامه داد: « ايران بارها و بارها، به شكلي با اهميت، صادقانه و قابل ستودن، گفته كه به دنبال سلاح هسته‌اي نيست و اينكه يك برنامه هسته‌اي منحصرا صلح آميز دارد. بنابر اين اثبات اينكه شما يك برنامه هسته‌اي داريد، واقعاً مسئله انتخاب است.»

  مذاكرات در مرحله تصميم

وزير امور خارجه امريكا در كنفرانس مطبوعاتي مشترك با وزير خارجه اردن، دو مرتبه از عبارت «انتخاب» استفاده كرده است. اين نوع موضع‌گيري كري با ارزيابي برخي ناظران كه مي‌گويند مذاكرات هسته‌اي بين ايران و طرف امريكايي از مرحله برطرف كردن اختلافات به مرحله «انتخاب» رسيده، مطابقت دارد.

برخي منابع غير رسمي مي‌گويند كه طرف امريكايي در مذاكرات مسقط با حفظ 8 هزار و 500 سانتريفيوژ ايران موافق كرده و حتي يك منبع از پذيرش همه 9 هزار سانتريفيوژ فعال كنوني خبر داده است. با اين حال، همين منابع مي‌گويند كه امريكا و ايران بر سر زمان بندي برداشتن تحريم‌ها اختلاف نظر دارند.

تحت چنين شرايطي، برخي ناظران حدس مي‌زنند كه طرفين در جريان مذاكرات عمان، پيشنهادهايي را با يكديگر رد و بدل و تصميم‌گيري درباره اين پيشنهاد‌ها را به تصميم‌گيري پايتخت‌ها موكول كرده‌اند. به همين دليل بود كه محمد جواد ظريف بعد از پايان مذاكرات در عمان گفت: « بايد تا هفته آينده صبر كنيد» و آسوشيتدپرس هم گزارش كرد كه كري در پكن اوباما را در جريان آخرين جزئيات مذاكرات قرار مي‌دهد و به نقل از يك ديپلمات امريكايي نوشت: «آنجا خيلي چيزها در رابطه با گام‌هاي بعدي ما، مشخص مي‌شود.»

  سناريوهاي جايگزين

از روز سه شنبه 27 آبان ماه 1393 مذاكرات جديدي بين ايران و 1+5 در وين شروع خواهد شد، مذاكراتي كه آخرين مهلت طرفين براي دستيابي به توافق، بر اساس توافق ژنو است. هفته پيش باراك اوباما، رئيس‌جمهور امريكا در گفت‌وگو با شبكه سي بي‌اس در ايران ابراز ترديد كرده بود كه ايران و 1+5 بتوانند در مهلت تعيين شده، به توافق جامع برسند.

طي يكي دو روز گذشته هم ديپلمات‌هاي بيشتري از خودشان در اين باره ابراز ترديد مي‌كنند. به گزارش اينترفكس، سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه روز پنج‌شنبه گفت: «دستيابي به موافقتنامه با ايران ممكن است به زماني پس از ۲۴ نوامبر نياز داشته باشد.» لوران فابويس، وزير خارجه فرانسه هم روز پنج‌شنبه گفت كه اميدوار است توافق به دست بيايد ولي تأكيد كرد كه سؤالاتي كليدي براي حل و فصل مسئله وجود دارد.

خبرگزاري رويترز هم به نقل از ديپلمات‌ها، اين احتمال را مطرح كرده كه احتمالا مذاكرات هسته‌اي ايران و 1+5 تا مارس 2015
(اسفند – فروردين 1394) تمديد مي‌شود. با اين حال، تجديد توافق ژنو براي دومين بار، فقط يكي از سناريوهايي است كه مطرح شده.

برخي ديپلمات‌هاي ايراني و همچنين رويترز، سناريوي ديگري را هم پيش كشيده‌اند؛ اين همان سناريويي است كه عباس عراقچي، معاون وزير خارجه ايران بعد از مذاكرات مسقط به شكلي مبهم آن را مطرح و از احتمال رسيدن به توافق در آنچه كه او آن را «كلان قضيه» توصيف كرد خبر داد: «اين احتمال هست، اميدواريم. اما نمي‌توانيم بگوييم خوشبين هستيم.» عراقچي جزئياتي از اينكه منظورش از «كلان قضيه» چيست، توضيحي نداده ولي سيروس ناصري عضو اسبق تيم مذاكره كننده ايراني هم در حاشيه نمايشگاه مطبوعات اين سناريو را منتفي نمي‌داند: «توافق بر سر كليات و باقي گذاشتن جزئيات به نفع جمهوري اسلامي ايران است. اگر ايران به تفاهم كلي سياسي با 1+5 دست يابد و زمان مناسبي براي بررسي تمام جزئيات با دقت تخصيص دهد به نفع كشور خواهد بود.» ناظران مي‌گويند در حالي كه هيچ يك از طرف‌هاي مذاكره به دنبال شكست مذاكرات نيستند، ممكن است طرفين ظرف 9 روز آينده به نوعي تفاهم كلي و كلان را براي جلوگيري از شكست مذاكرات اعلام كنند و با تمديد دوباره مذاكرات، بحث بر سر جزئيات را ادامه دهند.

اينكه در چنين چارچوبي، توافق جديد امضا خواهد شد يا اينكه مانند آنچه كه برخي مي‌گويند، الحاقيه‌اي به توافق ژنو اضافه مي‌شود يا نه، هنوز مشخص نيست. يك سناريوي ديگر، كه احتمالا در امتداد سناريوي دوم است، همان چيزي است كه برخي از آن با عنوان توافق بخشي از آن ياد كرده‌اند.

روزنامه جوان روز پنجم آبان 1393در گزارشي مشروح نوشت: «كارشناسان و ناظراني كه از نزديك مذاكرات هسته‌اي ايران و 1+5 را دنبال مي‌كنند، مي‌گويند طرفين مي‌توانند به جاي اصرار براي دستيابي به توافق جامع، مذاكرات را بر يك راه حل ميانه يا سوم براي دستيابي به يك «توافق بخشي» يا ميانبرد متمركز كنند.»

در حالي كه عباس عراقچي، چندي قبل گفته بود كه هنوز طرفين در باره راه مياني مذاكره‌اي نكرده‌اند، اين احتمال كه چنين مسيري قبل از سوم آذر ماه 1393 قابل تدوين باشد، اندك است.

  ايران براي توافق نشدن در موضع بهتر است

تقريبا هيچ كدام از طرفين مايل به اعلان رسمي شكست و توقف مذاكرات نيستند. بنياد كارنگي پنج‌شنبه شب در گزارشي با عنوان «ايران بدون توافق چه خواهد كرد؟» روندهايي را كه در صورت عدم توافق شروع مي‌شود، پيش‌بيني كرده است. كارنگي مي‌گويد: « به نظر مي‌رسد ايران براي مقابله با سناريوي عدم توافق در مقايسه با غرب، و به خصوص دولت امريكا در موقعيت بهتري قرار دارد.» به نوشته كارنگي، ايراني‌ها اشتباه يا درست معتقدند كه در موضع قوي تري قرار دارند و اگر لازم باشد، معتقدند قادر به كنار رفتن از مذاكرات هستند. كارنگي مي‌نويسد: « بسياري از ايراني‌ها معتقدند كه اوباما با توجه به موفقيت‌هاي كم در سياست خارجي‌اش، يكي از كساني است كه بيشترين نياز به توافق را دارد.»

به نوشته كارنگي، اگر توافق به دست نيايد، واشنگتن در مقايسه با تهران، در داخل چيزهاي بيشتري براي از دست دادن دارد.» به نوشته كارنگي، اوباما در داخل با انتقاد «قبلا به تو گفته بوديم» از طرف جمهوري‌خواهان روبه‌رو خواهد شد ولي تهران، موضع روحاني و ظريف را در صورت عدم توافق، به خاطر دفاع از حقوق ايران خواهد ستود.

منبع : جوان آنلاین

انتهای پیام/ص