یزد رسا ؛ سایه سیاست بر روی تمام افعال و حوزه‌هایی که اصلاح‌طلبان در آن حضور دارند، افکنده شده است. درواقعاصلاح‌طلبان نگاهی ابزاری به حوزه‌های دیگر از جمله اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی برای دستیابی به اهداف سیاسی دارند. 

این موضوع به عنوان یک تاکتیک پوششی از سوی اصلاح‌طلبان از بدو تشکیل این جناح سیاسی تا به امروز مورد بهره‌برداری قرار گرفته و می‌گیرد و تا به امروز اصلاح‌طلبان این تاکتیک قدیمی‌شان را کنار نگذاشته‌اند، بلکه تاکید بیشتری نیز جهت وارد شدن در حوزه‌های تازه اجتماعی‌ و فرهنگی از سوی افراد تندرو و محوری این جریان در حال حاضر صورت می گیرد. 

بر همین اساس به تازگی سعید حجاریان در اظهار نظری جالب سیاست را اولویت این جناح سیاسی دانسته و با توجه به اینکه سبک زندگی و شبکه‌های اجتماعی این روزها به دغدغه جوانان تبدیل شده‌ است، اعتقاد دارد که اصلاح‌طلبان بایستی این دو حوزه را به عنوان ابزار سیاسی مطمح نظر قرار دهند.

حجاریان در پاسخ به این سئوال که اصلاح‌طلبان را حول چه ایده‌ای می‌توان گرد هم جمع کرد، بیان می‌کند: «مساله کشور کماکان سیاسی است و لذا بین واقعیت که من معتقدم همچنان مساله دمکراسی است و مساله ذهنی جوانان که سبک زندگی است، باید پل زده شود.مساله ای که الان من را به خود مشغول کرده، این است که چگونه می‌شود بین این دو پل زد. کار سختی است و ایده‌های مختلفی هم وجود دارد.

مثلا تکثرخواهی مقومات دمکراسی‌خواهی است و از این مسیر می‌شَود به سبک زندگی پل زد. یکی دیگر از مقومات دمکراسی‌خواهی شایسته‌سالاری است که جوانان هم روی آن حساس هستند و از این هم می‌شود به سبک زندگی پل زد.»[1]  

وی در بخش دیگری از این مصاحبه با تاکید بر اینکه این تاکتیک سیاسی در دولت نیز مورد بهره‌برداری قرار می گیرد، می‌گوید:«ببینید ما نباید فیتیله را اینقدر پایین بکشیم که فیتله در مخزن نفت فانوس بیفتد و خاموش شود. ما نگران این نیستیم. حرف‌های آقای روحانی و آقای علی جنتی را که می‌بینیم و اینکه می‌شنویم خانه احزاب قرار است باز شود، یعنی دمکراسی خواهی خاموش نشده است.» [2]

اما مساله قابل توجه این است که تاکتیک سیاسی کاری در پوشش حوزه‌های مختلف در دولت دهم و همچنین دولت یازدهم نیز مورد بهره‌برداری قرار گرفته است و جز اینکه جنجال‌های زیادی به پا کرده و برخی از اهداف سیاسی جناح‌های مختلف را به طور ناقص برآورده ساخته، نتیجه دیگری برای جامعه جز ترویج و تزریق ملغمه‌ای از انحرافات در جامعه نداشته است.

بهره برداری جریان انحرافی از تاکتیک «استتار سیاسی»

جریان موسوم به جریان انحرافی در دوران دولت دهم نیز با همین روش به سراغ برآورده ساختن اهداف سیاسی خود رفت. برگزاری همایش پر خرج همایش ایرانیان خارج از کشور و رونمایی از مکتب انحرافی « مکتب ایرانی»‌ از جمله مواردی بود که این جریان سعی کرد به وسیله آن جامعه و بویژه افکار جوانان را تحت تاثیر خود قرار دهد. [3]

همایش ایرانیان خارج از کشور در رسانه‌ها

اسفندیار رحیم‌مشایی، رئیس وقت دفتر رئیس جمهور، در مراسم اختتامیه همایش ایرانیان مقیم خارج از کشور، در ۱۳ مرداد ۸۹، سخنانی بر زبان راند که سرآغاز انتقادات جدید از وی، احمدی‌نژاد و دولت شد.

وی گفت:«مکتب اسلام دریافت‌های متنوعی از آن وجود دارد… دریافت ناب از حقیقت ایمان و وحقیقت توحید وحقیقت اسلام مکتب ایران است. باید از این پس ما مکتب ایران را به دنیا معرفی کنیم.»[4]

مکتب ایرانی که با نوعی ناسیونالیسم افراطی در بطن خود سعی داشت جلوه فروشی کند، با حضور افراد معلوم الحالی همچون "هوشنگ امیر احمدی" به طور التقاطی با موضوع مذهب برخورد می‌کرد و با آمیختن ارزش‌های انقلاب اسلامی با مسائل تاریخ تمدن کشورمان به اصطلاح سعی داشت طرحی نو دراندازد و در پس پرده با جلب توجه برخی از افراد اهداف سیاسی خود را تامین کند.

درست مثال تاکتیک فرهنگی که در زمان طاغوت توسط محمدرضا پهلوی، شاه مخلوع مورد استفاده قرار گرفت و همین موارد سبب برگزاری جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی شد. 

از این سو نیز با ورود قرضی منشور کورش به کشورمان شوی تبلیغاتی جریان انحرافی اغاز شد و در همین راستا شهریورماه ۸۹، منشور کوروش (استوانه باستانی مشهور به اولین متن حقوق بشر در جهان) به ایران آورده شد.[5]

احمدی‌نژاد در مراسم افتتاحیه نمایشگاه این اثر باستانی (۸۹/۶/۲۱) به گردن کوروش و کاوه‌ی آهنگر نمادین «چفیه» انداخت.[6]

رئیس جمهور در این مراسم منشور کوروش را «منشور عشق» و کوروش را «شاه جهان» نامید و محتوای این منشور را «همان چیزی که همه پیامبران و یگانه‌پرستان فریاد می‌زدند» و رونمایی از آن را «تاکید مجدد بر ارزش‌ها و اصولی که بشر امروز به شدت به آن نیازمند است» عنوان کرد. در این مراسم به نقل‌هایی که کوروش را همان ذوالقرنین (پادشاهی الهی در قرآن) می‌دانند نیز اشاره شد. [7]

از جمله دیگر افعال سیاسی در پوشش اجتماعی و فرهنگی انتشار نشریه « خاتون»‌ و متعاقب آن ساخت فیلم 8 میلیاردی «لاله»‌ توسط کارگردان هالیوودی اسد الله نیک نژاد بود که بسیار جنجال ساز شد. جنجالی که در پس تاکتیک غوغاسالاری در دولت دهم سعی داشت، اذهان عموم را متوجه خود سازد اما با هوشیاری رسانه‌ای و برملا شدن انحرافات جز ناکامی چیزی نصیب حلقه جریان انحرافی نکرد. [8]

استفاده ابزاری از هنر و بویژه فعالیت در حوزه زنان از جمله مواردی بود که این جریان فعالیت خود را در برهه‌ای از تاریخ بدان متمرکز کرد و نشریه خاتون اوج چنین فعالیتی بود که پیش از آن با بازدید اسفندیار رحیم مشایی از گالری عکس بازیگران زن سینما همراه شده بود. [9]

با این اوصاف اما این جریان نتوانست از چنین فعالیتی‌هایی طرفی ببندد و بازتاب منفی چنین افعالی در اذهان عمومی نیز بیشتر از گذشته سبب شد تا جریان انحرافی منزوی شود.

نگاه اصلاح‌طلبان به وزارت ارشاد دولت یازدهم

پاره‌ای از اقدامات فرهنگی در دولت یازدهم نیز در این راستا مورد انتقاد قرار گرفته است. خوانندگی زنان یکی از همین موارد است که حتی تا بخش اعطای مجوز به آلبوم یک خواننده زن نیز جنجال ساز شد اما این موضوع از سوی وزیر ارشاد تکذیب شد و وی بیان داشت که در این آلبوم همخوانی بوده است نه تک خوانی. [10] اما موضوع رونمایی از این آلبوم به صورت دیگری جلوه داشت و برخی از رسانه‌ها نیز از انتشار آلبوم با صدا و همچنین تصویر غالب یک زن روی جلد این آلبوم انتقاد کردند و آنرا مصداق حرکت نرم به سمت شکستن قبح خوانندگی زنان دانستند. [11]

البته این موضوع در وزارت فرهنگ سری نسبتا دراز دارد. بعد از تک خوانی یکی از خوانندگان زن در کشور که تصاویر آن در سایت‌های داخلی بازتاب داشت، رسانه‌های ضد انقلاب از جمله بی‌بی‌سی فارسی مانور خبری خاصی نسبت به این موضوع دادند و این موضوع را به عنوان اولین اجرای تک خوانی زنان در ایران پس از انقلاب اسلامی عنوان کردند.

در این شرایط بود که مراجع عظام و کارشناسان فرهنگی نیز نسبت به ادامه زیرپوستی چنین روندی انتقاد کردند و بیشتر انتقادات نیز نسبت به مسامحه و عدم برخورد با کسانی بود که با نام و عنوان رونمایی از آلبوم تک خوانی یک زن مراسمی برگزار کرده بودند.

صفار هنرندی، وزیر ارشاد دولت نهم با بیان اینکه اشتباه وزارت ارشاد این بود که آنها از این آلبوم با عنوان آلبوم تک‌خوانی یک زن رونمایی کردند، گفت: «عکس روی جلد آن آلبوم تنها عکس یک خانم بود. در واقع آنها می خواستند بگویند قضیه تک خوانی خانم‌ها در کشور آزاد شده است. بنابراین چرا وزارت ارشاد به این قضیه در صورتی که به آلبوم تک خوانی زنان مجوز نداده بود واکنش نشان نداد و برخوردی با این موضوع نکرد. این اشتباه بزرگی بود که وزارت ارشاد مرتکب شد.»[12]

خبر انتشار کتاب‌های عوامل فتنه و موسسات انتشارتی که کتب انحرافی را چاپ و ترویج می‌دهند از جمله موارد انتقادی به وزارت ارشاد بود که همین رابطه می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. تمدید این مجوز بنابرآنچه در صفحه اجتماعی عوامل فتنه و نزدیکانشان اطلاع‌رسانی‌ شده، با عنایت ویژه وزیر ارشاد بوده است به صورتی که این موضوع سبب شد تا جمیله کدیور همسر عطالله مهاجرانی و خواهر محسن کدیور در صفحه شخصی خود در فیس‌بوک از علی جنتی نسبت به این موضوع تشکر و قدردانی کند. [13]

با این اوصاف فضای فرهنگی و اجتماعی قالبی است که از دیرباز گروه‌های مختلف سیاسی بدان توجه داشته‌اند و حیات و رشد سیاسی خود را در فعالیت بالفعل در آن می‌بینند؛ گرچه روند سیاسی کاری سبب شده که فضای فرهنگی و اجتماعی جامعه با انحرافات و تبعات آن روبرو شود اما گروه‌های سیاسی با شعار « هدف وسیله را توجیح می کند»‌ به سراغ این حوزه‌ها می‌روند و گاها با رانت‌های مختلف فرهنگی مثال آنچه در روزنامه‌های اصلاح‌طلب به هنرمندانی که یک بعد سیاسی نیز دارند اعطا می‌شود، در راه پیشبرد اهدافشان عمل می کنند.

حجاریان نیز به خوبی در تازه ترین سخنان خود به این موضوع اشاره می‌کند. وی با تشریح این تاکتیک سیاسی ضمن اینکه اصلاح‌طلبی را همان دمکراسی‌خواهی بیان می‌کند، می‌گوید: « درست است که من به عنوان کسی که دوم خرداد را دیده‌ام، با این‌ها اقناع نمی‌َشوم ولی برای جوانی که دغدغه‌اش سبک زندگی و اینستاگرام و این شبکه‌هاست، این نشانه وجود دارد که ببیند دمکراسی‌خواهی همچنان در جریان است.»[14]