به گزارش یزد رسا، محققان مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان از سال 92 تاکنون در تلاش برای اجرای طرح پیوند خیار سبز گلخانه‌ای بر پایه کدو هستند.
این کار تحقیقاتی برای بررسی تاثیر این شیوه کاشت از نظر عملکرد، کیفیت و مزه با هدف افزایش مقاومت در برابر تنش‌هایی همچون دمای پایین، شوری و رطوبت بالای خاك، افزایش جذب آب و عناصر غذایی و قدرت رشد گیاه و در پی آن طولانی كردن دوره برداشت اقتصادی محصولات انجام شده است.
اجرای این تحقیق برای استانی مانند یزد که در شرایط خشکسالی قرار گرفته و همچنین در کشت گلخانه‌ای جزو استان‌های برتر کشور است، اهمیت دارد.
روزنامه همشهری برای اطلا‌ع از نتایج این کار تحقیقاتی با «علی جعفری ندوشن» عضو كمیته علمی فنی مركز تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی استان و محقق این کار تحقیقاتی به گفت‌وگو پرداخته است.

درباره انجام کار تحقیقاتی پرورش خیار گلخانه‌ای بر پایه کدو توضیح دهید.
فلسفه و هدف اصلی پیوند در سبزی‌ها مبارزه با عوامل بیماری‌زای خاكزاد مانند فوزاریوم است. در تحقیقی كه در سال‌های 92و93 در مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی استان انجام شد تاثیر پیوند خیار روی پایه كدو از نظر عملكرد، كیفیت و مزه ارزیابی شد و در نهایت از نظر عملكرد، تحمل شرایط سخت و سایر موارد دخیل در تولید، اختلاف قابل توجهی به دست آمد.

هدف از انجام این تحقیق چه بود؟
تحقیق پیوند خیار بر پایه کدو با هدف افزایش مقاومت محصول خیار در برابر تنش‌هایی همچون دمای پایین، شوری و رطوبت بالای خاك، افزایش جذب آب و عناصر غذایی و قدرت رشد گیاه و در پی آن طولانی كردن دوره برداشت اقتصادی خیار گلخانه‌ای که از محصولات گلخانه‌ای خاص استان است، انجام شده است.

مزایای این تحقیق چیست؟
استفاده از نشاهای پیوندی خیار روی پایه كدو در گلخانه‌ها مزایای زیادی را در کشت‌های گلخانه‌ای از جمله خیار برای استان به دنبال خواهد داشت. از جمله آن می‌توان به افزایش عملکرد و کیفیت، استفاده كمتر از مواد شیمیایی اعم از سم و كود و افزایش طول دوره برداشت اشاره کرد.

البته این شیوه کاشت خیارسبز گلخانه‌ای امكان استفاده از تك كشت را در سال‌هایی که واردات بذر خیار کاهش می‌یابد، فراهم می‌کند و كاهش هزینه‌های کاشت را به همراه دارد.

همچنین با انجام این پیوند، مقاومت بوته‌ها به شوری آب، خاك و فشارهای محیطی اعم از گرما و سرما افزایش می‌یابد. با توجه به اینكه كیفیت آب مورد استفاده در گلخانه‌ها از اهمیت خاصی برخوردار و منابع آبی استان محدود است، با استفاده از نشاهای پیوندی سطح تحمل بوته‌ها به شوری افزایش یافته و حجم بیشتری از آب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به این ترتیب امكان گسترش گلخانه در سطوح بیشتری از كشور به وجود خواهد آمد در حالی که اکنون گسترش گلخانه‌ها محدود شده است. اعمال این شیوه کشت علاوه بر این مزایا، در کاهش سوخت مصرفی گلخانه‌ها و کاهش مصرف انرژی هم بهره‌وری خواهد داشت.

به نظر شما طرح علمی تاثیر پیوند و پایه‌های مختلف بر عملكرد كمی و كیفی خیار گلخانه‌ای با توجه به چالش بی‌آبی یزد چه مزایایی دارد؟
با این شیوه کاشت، افزایش عملكرد با استفاده از واریته‌های پرمحصول، استفاده بهینه از آب، كود، زمین و جلوگیری از ضایعات محصول توسط آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز و سایر عوامل امكا‌ن‌پذیر است.

یكی از روش‌های افزایش عملكرد در واحد سطح استفاده از انواع كشت‌های ‌متراكم و محصور گلخانه‌ای است که با توجه به شرایط آب و هوایی ایران، به ویژه استان، ضرورت استفاده از آن‌ها برای كاهش تبخیر و افزایش بهره‌وری از منابع آبی ‌مشهود است. استان یزد دارای اقلیم گرم و خشك طاقت فرسایی است، متوسط نزولات جوی سالانه حدود 106 میلی‌متر و ظرفیت تبخیر آب چند ده‌برابر این رقم است.

ظرفیت تولید در شرایط گلخانه حدود 10 برابر شرایط آزاد است. با توجه به این‌که خیار از محصولات مهم گلخانه‌ای استان است، تاثیر پیوند و پایه‌های مختلف بر عملكرد كمی و كیفی خیار گلخانه‌ای می‌تواند باعث بهبود محصول خیار و افزایش بار اقتصادی این محصول برای فعالیت کشاورزی و اقتصادی استان باشد.

فناوری و تکنیک‌های علمی چه کمکی به افزایش بازده محصولات کشاورزی خواهد کرد؟
اکنون سطح زیر كشت گلخانه‌ها در استان بیش از 1200 هكتار است كه عمدتا به كشت خیار اختصاص دارد و بیشتر در دو نوبت كشت می‌شود. این امر سبب هدررفت وقت و سرمایه كشاورز می‌شود و به تبع آن هزینه تولید را افزایش می‌دهد. اما به دنبال پیشرفت صنعت سبزی‌كاری در دنیا تكنیك‌های كاربردی متفاوتی در پرورش و تولید سبزی‌ها در فضای آزاد و محیط‌های محافظت شده مانند گلخانه‌ها به كار گرفته می‌شود.

یكی از روش‌هایی كه امروزه در سطح وسیع و به صورت تجاری در كشت و پرورش سبزی‌ها در كشورهای صنعتی و توسعه یافته به‌كار می‌رود تكنیك پیوند است. سطح تحمل بوته‌ها در مقابل شوری با استفاده از نشاهای پیوندی افزایش یافته و محدوده بیشتری از آب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد كه امكان توسعه گلخانه در سطوح بیشتری در استان را به وجود می‌آورد.

این تکنیک هم باعث افزایش محصول خیار می‌شود و بازده اقتصادی کشاورزی را بالا می‌برد و هم مصرف انرژی و آب را کاهش خواهد داد.