در سال‌های گذشته زمانی که بنگاه‌های معاملاتی و تبلیغاتی ترکیه با وعده‌های وسوسه‌انگیزشان در حال جذب سرمایه‌های ایرانیان در بخش ملک و ساختمان بودند، تجار این کشور برای صادرات سالانه ۴ میلیارد دلار فرش ماشینی می‌کردند. برخی بازار ملک ایران را سرکوب می‌کردند و برخی دیگر با سنگ‌اندازی بر سر صادرات فرش دستباف و ماشینی به دنبال متخلفان صادراتی بودند، غافل از اینکه همسایه غربی ایران با برنامه‌ریزی و حمایت صددرصدی از صادرکنندگانش نقشه‌های بسیاری در سر دارد.
رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه از افزایش نجومی رقم صادرات فرش از ترکیه در سایه کاهش چشمگیر رقم صادرات فرش ایران در سال‌های اخیر خبر داد و می‌گوید: ترک‌ها به بخش خصوصی‌شان بسیار بها می‌دهند و صددرصد از صادرات کالا حمایت می‌کنند. در سال ۲۰۲۰ این کشور برای صادرات ۴ میلیارد دلاری فرش برنامه‌ریزی کردند و یک سوم این برنامه‌شان محقق شد.
مهرداد سعادت دهقان می‌افزاید: در سال ۲۰۲۱ حدود یک میلیارد و ۶۱۷ میلیون دلار صادرات فرش داشتند و توانستند بازارهای صادراتی ایران را در این حوزه تصاحب کنند و به راستی زنگ خطری برای بازار صادراتی فرش ایران به صدا درآمده است. در حالی که ایران در دو سال اخیر صادرات فرشش کاهش یافته و حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار بوده است.
وی تأکید می‌کند: تا زمانی که وزارت صمت و سایر وزارتخانه‌ها بدون حضور بخش خصوصی برای حوزه تجارت ایران تصمیم‌گیری کنند، طبیعی است که آمار صادراتی‌مان روز به روز افت کند و همسایه‌ها بازارهای ما را تصاحب کنند. شبیه همان اتفاقی که در این سال‌ها برای بازار عراق، ترکیه، روسیه و افغانستان افتاده و دولتمردان هنوز تصمیم عاجلی نگرفته‌اند.
ایرانیان ۷ هزار و ۲۲۵ باب خانه در ترکیه خریدند
سعادت درباره موضوع انتقال سرمایه و سرمایه‌گذاری مردم ایران در بخش مسکن ترکیه آمارهای نگران‌کننده‌ای می‌دهد و می‌گوید: براساس آمار رسمی، ایرانی‌ها در سال ۲۰۲۰ حدود ۷ هزار و ۲۲۵ باب خانه در کشور ترکیه و به ویژه در شهر استانبول خریداری کردند که ما را در جایگاه نخست قرار داده است. آمار شگفت‌انگیزی هم که به تازگی دریافت کردیم، ایرانی‌ها فقط در ماه دسامبر ۱۳ هزار و ۳۵ باب خانه در ترکیه خریدند که باز هم در مقام اول قرار گرفتیم.
رئیس اتاق ایران و ترکیه می‌گوید: با بررسی‌هایی که انجام دادیم، بخش مسکن ترکیه در ۱۵سال گذشته حدود ۳۵درصد رشد داشته و این در حالی است که سرمایه‌گذاری در مسکن ایران قابل مقایسه با این کشور نیست و در این مدت بازدهی بسیار بیشتری داشته است. از سوی دیگر، نوسانات ارزش لیر در مقابل ارزهای دیگر حاکی از این است که سرمایه‌گذاری دچار مخاطره شده و اخیراً ارزش لیر به شدت کاهش یافته و هموطنان ما هجوم بردند و این موضوع شدت بیشتری گرفت. البته ما خیلی دوست نداریم درباره موضوع مسکن و مخاطرات آن بگوییم، چراکه نتیجه عکس داشته است و زمانی که از مردم درخواست کردیم روی این موضوع حساس نشوند، رفتار عکس داشتند. متأسفانه هموطنان ما بسیاری از مسائل را نمی‌دانند و آگاهانه اقدام نمی‌کنند.
فروش ملک فقط به سازمان‌های دولتی
سعادت با تأکید بر اقتصادی نبودن خرید ملک در ترکیه می‌گوید: یکی از موضوعات مهم این است که حتماً باید به لیر خرید انجام دهید و اینطور نیست که دلار وارد ترکیه کنید و خرید دلاری انجام دهید، بلکه باید دلار را به نرخ روز تبدیل به لیر کنید و زمانی هم که خانه را می‌فروشید، پول را به لیر دریافت می‌کنید. براساس آمار رسمی با توجه به کاهش ارزش لیر در سال ۲۰۲۱ و تقاوت ارزش لیر با دلار، مردم ترکیه به طور میانگین حدود ۵۰درصد دارایی‌های خود را از دست دادند. در نتیجه به نظر بنده سرمایه‌گذاری در بخش مسکن ترکیه هیچ توجیه اقتصادی ندارد و افرادی هم که این کار را انجام دادند، قطعاً به آن سودی که فکر می‌کنند نخواهند رسید.
وی می‌افزاید: نکته مهم بعدی این است بانک‌های ترکیه مدارکی از طریق دفاتر اسناد رسمی برای سند خانه در اختیار خریداران قرار می‌گیرد را به عنوان رهن قبول نمی‌کنند. از سوی دیگر، هزینه‌های نگهداری سالانه مسکن و هزینه شارژ در ترکیه بسیار بالاست و زمان خرید و فروش نیز مالیات بسیار سنگینی هم دریافت می‌شود که رقم کمی نیست.
رئیس کمیسیون اتاق بازرگانی درخصوص جدیدترین تصمیمات دولت ترکیه در خصوص ایرانیان ساکن در این کشور می‌گوید: براساس تصمیم دولت ترکیه، ایرانیانی که ملک یا آپارتمان خریداری کرده‌اند، در صورت فروش تنها می‌توانند به سازمان‌هایی که دولت مشخص کرده مراجعه کنند. این سازمان، املاک ایرانی‌ها را با قیمت ۴۰ تا ۵۰ درصد کمتر از ارزش روز آن به فروش می‌رساند.
جشن صادرات ترک‌ها
رئیس اتاق بازرگانی ایران و ترکیه با اشاره به صادرات بالای این کشور در سایه حمایت‌های دولت ترکیه می‌گوید: این کشور با وجود بدهی بالایی که دارد صادرات بسیار بالایی هم دارد، به نحوی که در سال ۲۰۲۱ مردم ترکیه جشن صادرات ۲۵۵ میلیارد دلاری کشورشان را گرفتند. میزان واردات این کشور از دنیا نیز ۳۰۰میلیارد دلار است که متأسفانه سهم ایران از این ۳۰۰ میلیارد دلار بسیار ناچیز بود.
وی می‌افزاید: این امر به تصمیمات ناشی از برگشت ارز صادراتی در کشور ما مرتبط است. یکی از موضوعات مهم دیگر نداشتن اخلاق تجارت است که با ترکیه‌ای‌ها خیلی خوب رفتار نکردیم و می‌توانستیم بهتر باشیم. ما تجارت ترجیحی ۱۵ میلیارد دلاری با ترکیه داریم که برای صادرات این کالاها نیاز به بازاریابی در ترکیه نداریم، اما ترکیه این کالاها را از کشورهای همسایه و دیگر کشورها خریداری می‌کند، در حالی که می‌توانستند از ما بخرند، چون مسیر ما از نظر لجستیکی و هزینه حمل مزیت‌دار است. این موضوع هم دلایل مختلفی دارد که یکی از دلایل آن ممنوعیت واردات هزار و ۴۰۰ قلم کالا بود که در این ممنوعیت، ۶۸ قلم از کالاهایی که در فهرست تجارت ترجیحی با ترکیه بود هم ممنوع شد.
منبع: روزنامه جوان