به گزارش یزد رسا، فرش دستباف در خانه ها مانند روحی تازه است که در جسم مرده خانه می دمد و آرامش خانواده را به ارمغان می آورد.

به گزارش ایرنا، صنعت فرش ایران با قدمتی هزاران ساله به عنوان میراثی ماندگار و هنری با سرپنجه قالی بافان ایرانی در دنیا هنرنمایی می کند، اگر چه چند سالی ورود رقبای تازه به دوران رسیده بازارهای جهانی، نفس های آن را به شماره انداخت اما هنوز سوسوی امیدی در پیچ و خم جاده نه چندان هموار صادرات فرش دستباف ایران به چشم می خورد.

با شروع بحران های مالی در دنیا به نظر می رسد که کمتر کالای لوکسی در دنیا بتواند دوام زیادی در بازار داشته باشد، اگرچه کارشناسان معتقدند که فرش دستباف ایرانی از مشخص نبودن هویت ایرانی در برابر فرش های جعلی رقبای خود رنج می برد و شاید یکی از عوامل عقب افتادگی صادرات فرش اعلای ایرانی نداشتن برند مشخصی از فرش های ایرانی در بازارهای صادراتی دنیا است.

با این حال با روند نزولی صنعت فرش ایران در بازارهای صادراتی در سال های اخیر وعده های بسیاری برای بازاریابی و افزایش قدرت صادرکنندگان فرش ایرانی در بازارهای هدف مطرح شد اما به نظر می رسد محقق نشدن این وعده ها موجب شده تا بازاریابی فرش ایرانی با موانع جدی مواجه شده و مسئولان تنها با صرف هزینه های بالا به ساخت برخی فیلم ها و پخش تیزرهای تبلیغاتی در برخی شبکه های ماهواره ای دلخوش باشند؛ تبلیغاتی که حتی به شکل واقعی قادر به معرفی و تشخیص درست از زیرمجموعه های صنعت فرش ایران نبوده است.

البته با توجه به اینکه فرش دستباف ایرانی همچون درختی کهن همواره ریشه در ژرفنای خاک ایران داشته و به قولی دلی و با دلدادگی و از ژرفای وجود بافته شده نه تنها پیوند خود را از دیرباز با انسانیت از دست نداده بلکه طی قرون و اعصار بر تنوع و کیفیت آن افزوده شده است.

صنعت قالیبافی در سایر نقاط استان یزد در سالهای اخیر رواج پیدا کرده است به طور مثال قالیبافی در میبد تحت تأثیر نائین از چهل سال پیش آغاز شده و از رونق خوبی برخوردار است. در بافق، بهاباد، تفت، و روستاهای آن منطقه نیز در 20سال اخیر، صنعت فرش جایگاه خاصی یافته است.

قالیبافی در استان یزد نیز از اعتبار ویژه ای برخوردار است و همانند صنعت نساجی، از دیرباز در این استان و بخصوص شهر یزد جایگاه خاص خود را داشته است.

از آنجا که صنعت قالیبافی ویژه زنان است و جایگاه آن در روستاها دامنه وسیعی را شامل می شود، در نتیجه در اقتصاد روستایی اهمیت فراوانی داشته و در معشیت خانواده نقش اساسی ایفا می کند.

در کارگاههای خانوادگی معمولاً یک دار قالیبافی نصب می شود که اکثراً محل سکونت بافندگان نیز بوده، اما در کارگاههای بزرگ که تعداد آنها بسیار کم است، تعداد دارها متفاوت است.

قالی یزد عموماً از رنگ بندی تیره تری برخوردار است با اینحال طیف رنگهای تیره فام در اکثر موارد از هارمونی بسیار جذابی برخوردار شده اند. رنگهای زمینه در قالی یزد عبارتند از آبی و قرمز مایل به بنفش . از سفید، آبی روشن و صورتی (رنگهای روشن فام) جهت ایجاد کنتراست بهره گرفته شده است. آن دسته از قالیهای تولید شده در یزد که متأثر از قالی های کرمانی هستند عموماً از طریق چیرگی رنگ قرمز حاصل از قرمز دانه، رنگ آبی روشن یا تیره و همچنین رگه های آبی رنگ که در پشت قالی قابل رؤیت هستند قابل تشخیص هستند.

نقشه های اصیل فرش یزد به نام های هراتی ، گل و ماهی ، سردار جنگل ، کرمانی و نقوش مشابه بوده و 75 درصد فرش استان از خامه پشم و 25 درصد از خامه کرک بافته می شود.

متاسفانه امروز نوای خوش و زیبای خواندن نقشه های متنوع یزدی کمتر از خانه ها به گوش می رسد و بیشتر به کارگاهها رسیده و آنجا نیز کمتر این صداها شنیده می شود.

** بافت سه میلیون فرش دستباف در کشور

سرپرست مرکز ملی فرش ایران گفت: سالانه سه میلیون متر مربع فرش دستباف در کشور تولید شده که دو سوم این میزان صادر می شود.

ˈحمید کارگر در گفت وگو با خبرنگار ایرنا در یزد، تعداد بافندگان فرش دستباف در کشور را یک میلیون نفر اعلام و اظهار کرد: در سال گذشته فرش پنج منطقه کشور در مرکز مالکیت معنوی جهان به ثبت رسیده که فرآیند فرش دیگر مناطق کشور در حال پیگیری است.

وی خاطرنشان کرد: فرش دستباف ایران یک مقوله چند وجهی است که علاوه بر جنبه های فرهنگی و هنری قوی، دارای جنبه های اقتصادی نیز هست.

این مسوول، با بیان اینکه فرش دستباف ایران از پشتوانه تاریخی نزدیک به سه هزار ساله برخوردار است، افزود: در طول این مدت با فرهنگ، خرده فرهنگ های حاکم در مناطق مختلف کشور گره خورده است.

وی تحریم را عامل اصلی نزول صادرات فرش دستباف ایران دانست و افزود: اصلی ترین خریدار فرش ایران، آمریکاست و این کشور نیز محدودیت های خرید را بسیار بیشتر از قبل کرده به نحوی که خرید هر فرش دستبافی که مبدأ آن ایران باشد را ممنوع اعلام کرده است.

کارگر خاطرنشان کرد: گرچه به جز آمریکا، 80 کشور دیگر دنیا نیز خریدار فرش ایرانی هستند اما برخی عوامل از جمله رکود اقتصاد اروپا به صادرات فرش ایران ضربه وارد کرده است.

ˈکارگر به وضعیت فرش دستباف استان یزد اشاره کرد و گفت: تولید کنندگان فرش استان باید علاوه بر تولید به مقوله بازاریابی و اتصال به بازار جهانی توجه بیشتری داشته باشند.

** 18هزار قالیباف یزدی از بیمه تامین اجتماعی بهره مند هستند

فرش دستباف برخی از شهرهای ایران شناخته شده تر از بقیه شهرهاست همچون تبریز، کرمان ، قم ، اصفهان ، نایین و کاشان.

با وجودی که این روزها دیگر در کمتر خانه ای اثری از دار قالی مشاهده می شود اما زنان یزدی هنوز هم زمزمه های خوش نقشه خوانی قالی را به یاد دارند و کمتر زن یزدی است که در جهیزیه یک قالی یا قالیچه دستباف خود را به همراه نداشته باشد.

این سنت ها گرچه به نسل جدید منتقل نشده اما فرش دستباف یزد همچنان هم برای خود نام و نشانی دارد و نقشه های ویژه ، نوع بافت خاص و ابزار قالیبافی خاص فرش دستباف یزد را متمایز کرده است.

یزدی ها نیز در تلاش هستند در این خصوص با بالا بردن کیفیت بافت و ایجاد تنوع در نقش ها ، جایی در میان فرش های برتر ایرانی پیدا کنند بویژه در سال های اخیر که بحث بیمه قالی بافان مطرح شده و شرایط دستمزدها بهتر شده است.

رییس اداره فرش استان یزد در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: فرش دستباف این استان در کشور در بین 10 استان برتر قرار دارد و در واقع این جایگاه به خاطر ظرفیت، طرح و نقشه تولیدات است.

محمد مهدی نبی زاده آخرین آمار بیمه شدگان قالیبافی استان 18هزار نفر است که در بخش خانگی و کارگاهی مشغول بافت فرش هستند.

وی درباره تعداد بیمه شدگان سال جاری این رشته صنایع دستی در استان اظهار کرد: این اداره ،امسال 1740نفر را به تامین اجتماعی برای بیمه معرفی کرده که 1088 مورد آن جدید و 650 مورد بیمه قبلی یا تمدید بوده است.

وی افزود: در حال حاضر با توجه به استقبال مردم استان ، سالانه 200هزار مترمربع فرش دستباف در استان یزد بافته می شود.

نبی زاده ادامه داد: آمار کاملی از تعداد بافنده فرش دستباف در استان نداریم با این حال تعداد بافنده فعال استان نزدیک به 40هزار نفر است.

به گفته وی از این تعداد ، شماری در کارگاههای خانگی و تعدادی در قالب شرکت های تعاونی فرش دستباف روستایی و نیز شماری در 42کارگاه تولیدی فرش در این عرصه فعالیت دارند .

رییس اداره فرش استان یزد با اشاره به رکود بازار فرش اضافه کرد: با این حال با توجه به بحث بیمه قالیبافان ، نه تنها از تعداد بافندگان کم نشده بلکه بیشتر شده و تعداد زیادی متقاضی استفاده از بیمه تامین اجتماعی قالیبافی در استان داریم .

وی گفت: به تازگی سقف بیمه شدگان یزد کامل شده و بیمه کردن جدید مقدور نیست و در این مرحله در حال راستی آزمایی بیمه شدگان هستیم.

** حذف 200بیمه شده غیرواقعی

این مسوول ادامه داد: در راستای راستی آزمایی، بیمه 200نفر قطع شده چون معتقدیم این بیمه فقط متعلق به بافندگان واقعی فرش دستباف است و صرف اینکه فردی قالیبافی بلد بوده و تنها یک دار قالی در منزل به پا کند نمی تواند از آن بهره مند شود.

نبی زاده از بیمه شدگان قالیبافی نیز تقاضا کرد تا ضمن تمدید به موقع بیمه خود و استمرار کار قالیبافی مانع لغو بیمه شوند که در صورت لغو به دلیل تکمیل شدن سقف بیمه شدگان استان ، کاری از عهده این اداره برای تمدید یا بیمه دوباره بر نمی آید.

وی درباره مشکلات فرش دستباف استان یزد گفت: تکمیل سقف بیمه شدگان استان با وجود تعداد زیاد متقاضی ،نبود وام تسهیلات مشاغل خانگی، رکود بازار و کاهش صادرات و عدم نقدینگی مهمترین مشکلات این حوزه است که بخشی را با رایزنی برای پرداخت تسهیلات کم بهره در حال حل کردن هستیم.

به گفته این مسوول در حال حاضر به دلیل کاهش صادرات این صنایع دستی استان یزد ، فرش دستباف یزد در بازارهای داخلی به فروش می رسد.

وی صادرات فرش استان را با توجه به تحریم های اقتصادی محدود اعلام کردو اظهار کرد: در سال گذشته تنها 200 هزار دلار از محل صادارت فرش استان کسب شده است.

** دست اندرکاران زنجیره تولید فرش دستباف تسهیلات کم بهره می گیرند

رییس اداره فرش استان یزد یادآور شد: برای حمایت از تولید کنندگان و نیز بافندگان ،رایزنی هایی با صندوق مهر امام رضا(ع) انجام دادیم تا تسهیلات کم بهره به واحدهای تولیدی ارائه شود.

نبی زاده افزود: در این راستا 15واحد معرفی شده اند که پرونده آنها در دست بررسی است و در صورت تایید می توانند تا سقف 500میلیون ریال تسهیلات کم بهره دریافت کنند.

وی یادآور شد :این وام به بافندگان خانیگ تعلق نمی گیرد اما علاوه بر تولید کنندگان واحدهای تولیدی به سایر بخش های زنجیره تولید از تولید کنندگان مواد اولیه تا بخش های رو کارگیری و فروش فرش نیز پرداخت خواهد شد.

این مسوول تصریح کرد : البته توافقی هم مرکز فرش کشور با صندوق توسعه ملی برای پرداخت تسهیلات کلان به واحدهای بزرگ تولید فرش دستباف انجام داده که امیدواریم بزودی مراحل پرداخت انجام شود.

**لزوم معرفی و رونق برند قالی دستباف یزدی در دنیا

حمایت از قالیبافان در این استان مورد تاکید مسوولان ارشد نیز قرار گرفته به گونه ای که استاندار یزد در بازدید از خانه هنرمندان قالیباف یزد گفت: از جنبه های تشویقی و کمک های معنوی در راستای حمایت از این صنعت و هنر ارزشمند غافل نبوده و امیدواریم برای توسعه امر قالی بافی در استان و بهبود کیفیت قالی های دست باف تولیدی و دستیابی روزافزون به برند جهانی در این عرصه تلاشهای موثر تری شاهد باشیم.

سیدمحمد میرمحمدی اظهار امیدواری کرد تا با تلاش بیشتر، شاهد رونق روزافزون برند قالی دستباف یزد در دنیا هم از نظر نقش و کیفیت و هم از منظر ارزش آن باشیم و این هنر ناب و ارزنده، بتواند در بازارهای دنیا سرآمد بوده و به رقابت بپردازد.

** لزوم احیای فرش دستباف یزدی

مدیرکل فنی و حرفه ای استان یزد در جلسه بررسی مشکلات فرش دستباف استان یزد با حضور رئیس مرکز ملی فرش ایران اظهار داشت: نیاز است صنعت فرش بافی در استان یزد احیا شود و برای تحقق این امر باید از اتفاقات گذشته درس بگیریم و ناکامی های امروز را در گذشته جستجو نکنیم.

حبیب الله کارگر عنوان کرد: در سال های قبل در یزد در هر خانواده یک یا دو بافنده فرش داشتیم اما اکنون کمتر جوانی پیدا می شود که علاقه به بافت فرش نشان دهد در حالی که این هنر از صنایع دستی اصیل استان یزد به شمار می رود .

مدیرکل فنی و حرفه استان یزد بر لزوم فرهنگ سازی در زمینه احیای هنر صنعت فرش بافی تاکید کرد و بیان داشت: اگر در این زمینه فرهنگ سازی شود، موفق تر خواهیم بود.

** لزوم حمایت بیشتر مسئولان از قالی بافی و قالیبافان

تولید فرش یکبار مصرف تبعات بسیار بدی برای تولیدکنندگان به دنبال خواهد داشت

یکی از تولید کنندگان فرش دستباف استان یزد نیز درباره وضعیت قالیبافی گفت: با وجودی که وقت زیادی برای بافت قالی می گذاریم و سعی می کنیم کیفیت بیشتر مد نظر ما باشد اما قیمت ها مناسب نیست.

خانم فائزه صفار افزود: معتقدم قالی دستباف برآمده از فکر و اندیشه و هنر و حاصل تلاش هنرمندان ایرانی است و باید مورد حمایت بیشتر مسوولان باشد.

وی خواستار ارائه تسهیلات به بافندگان خانگی در کنار کارگاهها شد و اظهار کرد: یزد صاحب فرش های باکیفیت است اما نباید همه نگاهها به کارگاهها متمرکز باشد و تسهیلات با نرخ سود کمتر به بافندگان فرش در کنار دارندگان کارگاه های فرش بافی در استان یزد نیز پرداخت شود.

یکی دیگر از بافندگان فرش دستباف که در یک کارگاه تولیدی قالی دستباف یزد در مرکز شهر فعالیت دارد، گفت: متاسفانه دستمزدها مناسب نیست و باید با توجه به شرایط روز جامعه و هزینه های خانواده ها ، حقوق ما نیز افزایش یابد.

خانم مریم کارگر افزود: امروز کمتر جوانی علاقه به قالی بافی دارد ما هم با وجودی که بیمه هستیم برخی مواقع دچار مشکلاتی در تمدید هستیم .

وی تصریح کرد: بد نیست مسئولان به لزوم افزایش سهم بیمه شدگان این هنر صنعت در استان یزد و افزایش دستمزدها و نیز ایجاد زمینه های صادرات فرش دستباف یزد توجه بیشتری داشته باشند.

وی در پایان خواستار گسترش تبلیغات برای روی آوری جوانان به قالیبافی شد و گفت: مادیات بخشی از مشکلات ماست ولی حمایت های معنوی نیز می تواند زمینه ساز روی آوردن و حضور بانوان جوان یزدی در کارگاهها شود.

به هر حال به نظر می رسد دخالت فروشندگان و صاحبان سرمایه در کار طرح و رنگ فرش و سفارشات غیرمسئولانه آنها به کیفیت این دستباف ،عدم نظارت صحیح بر کار بافت فرش و بسیاری عوامل دیگر از جمله قیمت ها و چگونگی صادرات طی نیم قرن گذشته، رقبای فرش ایران را به میدان رقابت کشانده و از سوی دیگر سودجویان را به سوء استفاده از غفلت دست اندرکاران و انجام تقلب در مراحل مختلف تهیه موارد اولیه و تولید فرش وا داشته و در نتیجه موجبات سقوط کیفیت و کمیت و گرمی بازار فرش ایران را فراهم کرده است.

استان یزد یک میلیون و 57 هزار نفر جمعیت دارد.

عمده صنایع دستی استان یزد را سرامیک و سفال، کاشی سازی، زرگری، زیلوبافی، شعربافی، ترمه بافی، فرش بافی، شمد، دستمال، مخمل، دارایی، چادرشب بافی، قناویز، دندانی، گیوه بافی، حصیر بافی، خورجین بافی، روفرشی، سفره، احرامی، قلم زنی، شیشه گری، چرم سازی، موتابی و نمدمالی تشکیل می دهند.

انتهای پیام /ع