به گزارش یزد آوا؛ خبرنگار عصر فرهنگ برای بررسی این معضل به صورت میدانی در برخی قهوه‌خانه‌های یزد حضور پیدا کرده است و به طور نامحسوس از قهوه‌خانه داران سوال کرده است که در روز چند سری قلیان برای مشتریان آماده می کنند. آن‌ها تعدادی بین 200 تا 500 عدد را ذکر کردند. با یک حساب سرانگشتی اگر تنها 20 قهوه خانه (با مجوز) در یزد فعالیت کنند این تعداد به بیش از 7000 قلیان در روز می رسد. البته این آمار تنها مخصوص قهوه‌خانه‌های علنی است و اگر رستوران‌ها، کافی‌شاپ‌ها و قهوه‌خانه های زیر زمینی به این مقدار اضافه شود این رقم چندین برابر خواهد شد.
با توجه به آسیب های متعدد قلیان و ایجاد ناهنجاری های اجتماعی و اخلاقی در مراکز عرضه آن مقابله با چنین مراکزی از مدت ها قبل در دستور کار دولت بوده است. در همین راستا پیگیری های متعدد سرانجام به ابلاغ بخشنامه ای برای حذف عرضه قلیان منجر شد. بخشنامه ای که علی رغم گذشت نزدیک به یک سال از تاریخ ابلاغ آن هنوز در یزد خاک می خورد!
وزارت صنعت و معدن طی بخشنامه ای که به شماره 60/219872 در تاریخ 22/10/1393 صادر شد سازمان های صنعت، معدن و تجارت و کمیسیون های نظارت سراسر کشور را مکلف به حذف قلیان از شرح شغلی واحدهای صنفی قهوه خانه داران و برخورد با متخلفان و خاطیان از این امر کرده است.

چرا به این بخشنامه عمل نمی شود؟
پیش از این مهندس حسن سلمانی، كارشناس مسئول بهداشت محیط ناحیه یک مرکز بهداشت شهرستان یزد در گفتگو با عصر فرهنگ با اشاره به این بخشنامه گفته بود: «تا به حال بازرگانی بخشنامه ای با این جدیت نداشته است.» با این وجود مشخص نیست که چرا از سوی مسئولین اقدام مناسبی برای اجرای این بخشنامه صورت نمی گیرد.
البته گفتنی است اگر همان 7 هزار قلیان ملاک محاسبات قرار گیرد و متوسط قیمت هر قلیان نیز 6000 هزار تومان باشد تراکنش یک میلیارد و دویست میلیون تومانی را برای یک ماه قهوه‌خانه‌های یزد به ارمغان می‌آورد. این تراکنش بالا سرمنشا ورود برخی افراد به این تجارت پر سود است. افرادی که مقابله با آن ها کار دشواری است و عزمی راسخ و همتی جهادی می طلبد.
لازم به ذکر است برخی از قهوه‌خانه به صورت مختلط و غیر مجاز فعالیت می کنند که منشا بسیاری از روابط  خارج از چارچوب شرعی در یزد را شامل می‌شوند و برخی از این قهوه‌خانه‌ها مبدل به خانه‌های فساد در یزد شده است که باید اقدام جدی برای برخورد با آن‌ها صورت گیرد.