به گزارش یزدآوا به نقل از خبرگزاری دانشجو، دکتر عادل پیغامی در برنامه تلویزیونی «حذف و اضافه» بیان داشت: امروز ما در حالی شروع به مقاوم‌سازی اقتصاد کردیم که غرب پر از تجربه و تئوری است و این تجربه باید از سوی نخبگان به حوزه‌های عملیاتی و صنعتی پمپاژ شود، اما متاسفانه دانشجویان ما حتی دو واحد تئوری‌های مقاوم‌سازی‌های اقتصاد نمی‌خوانند.

این استاد دانشگاه امام صادق (ع) که میهمان چهلمین قسمت از برنامه تلویزیونی «حذف و اضافه»‌ بود، درباره رابطه دانشگاه و اقتصاد مقاومتی بیان داشت: اقتصاد ایران دو نیمه دارد. در نیمه پر لیوان من خود را فرزند میهمنی می‌بینم که در 200 سال گذشته شروع به بیداری کرده است. نظیر ملی‌شدن صنعت نفت یا انقلاب اسلامی و... . در این 30 سال گذشته نیز سعی کردیم در لایه‌های جدیدتری بیدار شویم، نظیر جهاد اقتصادی، درون‌زایی، جهاد علمی و... . امروز جوانان نخبه‌ای را می‌بینیم که صحبت از مسائلی می‌کنند که پیش از این نبود.

50 سال پیش از کشورهای پیشرفته کلید واژه‌های اقتصاد درون‌زا را تولید کردیم

عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) افزود: اما این ماجرا نیمه خالی نیز دارد. تقریبا همه ملت‌هایی که در دنیا پیشرفت اقتصادی کردند، همه آنها پروسه مقاوم‌سازی اقتصاد و درون‌زایی آن را طی کردند. ما در این 200 سال جز حرکت‌هایی که پیش از انقلاب مشروطه توسط علمای ما در بحث درون‌زایی اقتصاد با توصیه خرید کالای ایرانی و مقابله با هجمه کالاهای خارجی شروع شد، کاری نکردیم. در حالی که چیزی حدود 50 سال پیش از آنکه آلمان همین پروژه را با ناسیونالیسم اقتصادی شروع کند، ما دقیقا همان کلیدواژه‌ها را از علمای مکتب اصفهان و میرزای شیرازی تولید کرده بودیم. متاسفانه این جریان در قاجاریه و پهلوی خاموش و خاموش‌تر می‌شود تا دوباره با انقلاب اسلامی مجدد رو بیاید.

تئوری‌های اقتصاد مقاومتی در غرب آدکامیک شده است

وی افزود: تجربه‌های دنیای پیشرفته در 50 سال اخیر و به ویژه 20 سال اخیر، تبدیل به حجم عظیمی از تئوری‌های علمی آکادمیک شده است که همه آنها ادبیات علمی مقاوم‌سازی اقتصادی در اقتصاد غرب هستند. اما در دانشکده‌های اقتصاد، مدیریت و علوم انسانی ما متاسفانه حرکتی را نمی‌بینیم.

پیغامی ادامه داد: یعنی لایه‌هایی از جامعه ما زنده شده است، لایه‌هایی نیز نیازهایی دارد نظیر بیکاری، فقر و...، لایه‌هایی دارد پوست می‌اندازد که دانش‌بنیان شود، اما اینها را جامعه دانشگاهی به خصوص در مباحث علوم انسانی حمایت نمی‌کند. مثلا متخصص ما منحصر به فرد است و داروی تولیدی وی در دنیا تک است، اما این دارو در بحث بازاریابی، حقوق مالکیت معنوی و تجاری‌سازی حمایت نمی‌شود.

دانشجویان ما حتی دو واحد تئوری‌ مقاوم‌سازی‌ اقتصاد نمی‌خوانند

این استاد دانشگاه اضافه کرد: ما 8 سال جنگیدیم، اما دانشکده‌های اقتصاد به دنبال تولید اقتصاد دفاع و جنگ نیامدند تا پشتیابی نخبگانی و تئوریک کنند. امروز اقتصاد مقاومتی شروع شده است و غرب پر از تجربه و تئوری است که باید از سوی نخبگان به حوزه‌های عملیاتی و صنعتی پمپاژ شود، اما متاسفانه دانشجویان ما حتی دو واحد تئوری‌های مقاوم‌سازی‌های اقتصاد نمی‌خوانند.

پیش از انقلاب نیز تحریم بودیم

پیغامی با اشاره به تحریم‌های غرب علیه اقتصاد ایران بیان داشت: ما از روزهای اول انقلاب تحریم شدیم. پس تحریم مسئله‌ای است که در اقتصاد ایران با انقلاب جدی شد. قبل از انقلاب نیز تحریم شدیم. ما زمان پهلوی تحریم‌های مختلف اقتصادی داشتیم، منتها مردم حس نمی‌کردند، چون زنده نبودند تا حس کنند.

وی افزود: نکته اینجاست که اقتصاد ایران همواره تحریم بوده و پس از انقلاب تنها بیشتر شده است. در 7-8 سال اخیر خیلی بیشتر تحریم شدیم، اما چرا دانشجوی اقتصاد این مملکت دو واحد اقتصاد تحریم نخواند و تئوری‌های آن را نداند؟ پس معلوم است که سربازی برای این ملت نخواهد بود. ما امروز در حوزه سیاست‌های علمی کشور و مدیریت مشکل بسیاری داریم.

عادت کرده‌ایم داشته‌های اقتصادی خود را نبینیم

روح‌الله ایزدخواه، پژوهشگر اقتصاد مقاومتی نیز که میهمان دیگر برنامه «حذف و اضافه» بود در ادامه بیان داشت: اقتصاد ایران امروز همچون کشتی‌ می‌ماند که بخش عظیم‌تر آن زیر است. از اقتصاد آنچه در افکار عمومی بیشتر جا افتاده است، آن ناکارامدی‌ها و نواقص است. چون دانشگاهیان ما عادت کرده‌اند آنها را تنها پررنگ کنند. تورم، بیکاری و... . اینکه ما منابع نداریم، یا نمی‌توانیم یا نمی‌شود...

وی با اشاره به آنکه ما آن داشته‌های اقتصاد خود را نمی‌بینیم، گفت: اقتصاد تنها بر مدار منابع طبیعی نمی‌چرخد. چندین عامل تاثیر دارد همچون سرمایه، دانش، نیروی انسانی و... . حتی اگر تنها منابع طبیعی را ببینیم، من لیستی از منابع موجود به شما ارائه می‌دهم که دنیا تشنه آن است و ما داریم و از آنها استفاده نمی‌کنیم و آنها را حتی به عنوان منبع ثروت اقتصادی و اشتغال‌زایی نمی‌شناسیم.

بسیاری از منابع طبیعی کشور را نمی‌شناسیم

ایزدخواه ادامه داد: یک نمونه آن دریا است. در دنیا کشورها تشنه دریا هستند و عامل اصلی بسیاری از جنگ‌ها بوده است. ما کشوری با 2700 کیلومتر ساحل هستیم. همسایه‌های کشور ما تنها همین 10-15 کشور نیست، بلکه 60-70 کشور است. به خاطر آب‌های آزاد ما حتی دسترسی به کشورهای آن سوی دنیا داریم. این منبع عظیم کجا در مباحث اقتصادی ما به عنوان یک منبع کارآفرینی درنظر گرفته شده است؟ این یک منبع درون‌زا است.

این پژوهشگر با طرح آنکه دانشگاه دیده‌بان و چراغ راه کشور است، ادامه داد: در کدام کلاس اقتصاد دانشگاه شما امروز می‌بینید اقتصاد دریا تدریس شود؟ این یک قلم از ده‌ها منبع طبیعی است. از حدود 12 اقلیم شناخته شده در دنیا که مباحث کار کشاورزی است، 9 اقلیم را داریم. در شهرهایی مثل شاهرود حتی 6 اقلیم از این 9 اقلیم را یکجا داریم. این آن مواردی است که دیده و فکر نشده است.

ایزدخواه افزود: ما در ایران 18 میلیون هکتار زمین زیر کشت داریم. همچنین 18 میلیون هکتار دیگر داریم که مستعد کار کشاورزی است، اما کشت نمی‌شود. طبق عرف دنیا از همان 18 میلیون هکتار، 12 میلیون هکتار کفایت می‌کند برای جامعه 80 میلیونی ایران تا همه نوع غذا را تامین کند. اما چرا غذایمان تامین نمی‌شود؟ چون منابع ما خوابیده است. برداشت ما از زمین‌ها کم است یا زمین‌هایی هست که می‌تواند 3 فصل کشت شود، اما یک فصل کشت می‌شود.

ایران، بهشت پروژه

وی افزود: در دنیا اصطلاح است که ایران بهشت پروژه است. هر نوع پروه عمرانی، مخابراتی و... . ایران بخاطر جمعیت فراوان، اقلیم متعدد، دسترسی‌های ژئوپولیتیکی زیاد کشوری است که به انواع و اقسام پروژه‌های نیاز و کشش دارد، اما از آن برای اشتغال‌زایی و سرمایه استفاده نمی‌شود.

در ادامه دکتر عادل پیغامی بیان داشت: در حوزه برنامه‌های درسی که دانشجویان محصول این برنامه‌ها هستند، دانشجویان ما از دروس روز دنیا عقب هستند. امروز دانشجویان ما برای برنامه دانش‌بنیان تربیت نشده است. او در رشته خود دروس اقتصاد را نمی‌خواند تا برای تولید ثروت از علم آماده باشد. در کشورهای غربی حدود 50 سال است که مباحث دانش‌بنیان را جدی گرفته‌‌اند و برنامه‌های درسی دانشجویان خود را مطابق آن تغییر داده‌اند.

علوم انسانی صنعت خودروسازی ما مشکل دارد

وی افزود: قبل از انقلاب وقتی که وزیر صنعت کره جنوبی آن زمان – که به لحاظ توسعه اقتصادی از ایران عقب تر بودند- از شرکت ایران ناسیونال بازدید کرد، در دفترچه یادداشت کارخانه می‌نویسد "ای کاش کشور من چنین کارخانه ای داشت". من همیشه می‌گویم ما زودتر از کره جنوبی مونتاژ و ساخت اتومبیل در داخل را شروع کردیم، چه شد که پیکان ما همان پیکان ماند و آنها در خودروسازی پیشرفت کردند؟ آیا مهندسان و طراحان بدنه و موتورساز ما مشکل دارند؟ خیر. علوم انسانی خودروی ما مشکل دارد. تأمین مالی، مدیریت منابع انسانی، مسائل حقوقی، مسائل اقتصادی و... . اینهاست که خودروی ما را عقب کشانده است.

سرمایه انسانی و جامعه یادگیرنده، دو عوامل پیشرفت کشور

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) ادامه داد: نکته اینجاست که این منابع عظیم طبیعی که از آن حرف می‌زنیم را چه کسی باید استفاده کند؟ آن انسان است. آن انسان در دانشگاه خلق می‌شود و در دانشگاه بزرگ می‌شود. امروزه تمام تئوری‌های پیشرفته علمی می‌گویند کشوری پیشرفته می‌شود، که دو ویژگی داشته باشد. یک، سرمایه انسانی داشته باشد و دو، جامعه یادگیرنده یا آموزش‌پذیر. در آموزش و پرورش کشورهای پیشرفته به بچه‌ها اقتصاد درس می‌دهند و در پیش‌دبستانی مفهوم کارآفرینی را به آنها آموزش می دهند.

دانشکده‌های اقتصاد ایران 30 سال از علم اقتصاد عقب است

وی با طرح این سوال که چرا باید نوجوان ایرانی با نیازهای اقتصادی زندگی خود اقتصادی آشنا شود، بیان داشت: این برمی‌گردد به اینکه دانشکده‌های علوم انسانی ما قبل از انقلاب پایه‌هایش بد چیده شده است. به نحوی چیده شده است که هم از مرزهای دانش دنیا عقب باشد که هست. من ادعا می‌کنم دانشکده‌های اقتصاد ایران 30 سال از علم اقتصاد دنیا عقب هستند. و هم آن مملکت خود را درست نمی‌شناسیم. نیازهای مردم این کشور را نمی‌شناسیم. نیازهای بومی را نمی‌شناسیم تا آنها را پایان‌نامه کنیم و اقتصاد دریا، اقتصاد شیلات، اقتصاد مسکن و... را تولید کنیم.

پیغامی در انتها بیان داشت: به لحاظ اقتصادی و معیشتی درآمد سرانه کشورمان از ابتدای انقلاب تا امروز 12 الی 13 برابر شده است. اما مردم احساس رشد نکرده‌اند. به لحاظ استفاده، بهره‌مندی، سفره، سبد معشیتی بزرگ شده‌ایم، اما احساس آرامش وجود ندارد. این بخشی به رسانه‌ها مربوط می‌شود که این احساس را از جامعه به آنها ندادند یا درواقع حافظه تاریخی مردم را به یادشان نیاورده‌اند. مردم باید امید داشته باشند و بازی‌گری درون‌زا کنند و کالای ایرانی بخرند تا کشورشان پیشرفت کند.

گفتمان غرب‌زده حاکم بر دانشگاه مانع ایجاد رشته‌های اقتصاد درون‌زا است

در ادامه روح‌الله ایزدخواه، پژوهشگر اقتصاد مقاومتی اظهار داشت: امروز گفتمان غرب‌زده‌ای که در فضای دانشکد‌ه‌های اقتصاد ما حاکم شده است اجازه ایجاد و تولید رشته‌های همچون اقتصاد دریا و مسکن و... را نمی‌دهد. والا کم نیستند اساتیدی که در این زمینه تحقیق کرده‌اند و سرفصل رشته‌های را تعیین کرده‌اند. البته اینها تازه همه غرب هم نیستند در غرب هم 20 نحله اقتصادی وجود دارد که اینها همان را زیر پا می‌گذارند. در ایران اگر منابع تحقیق شما روزنامه و رسانه باشد، می‌گویند کار غیرعلمی کرده‌اید در صورتی که در غرب چنین نیست.

ایزدخواه در انتها بیان داشت: دانشجویان معطل این نباشند که رشته و مدرک آنها به آنها راه را نشان دهد. از مسئله مردم خود شروع کند و به نیازهای کشور فکر کند. پای خود را از دانشگاه خود بیرون بگذارند و وارد صنعت و کشاورزی شوند.