به گزارش یزد آوا، با توجه به تغییرات آب و هوا که در ماه‌های اخیر در استان شاهد بودیم، بحث سرمازدگی محصولات کشاورزی یکی از پیامدهای این وضعیت جوی بود به طوری که این شرایط موجب ایجاد خسارت‌هایی برای کشاورزان شده است. در همین رابطه خبرنگار یزد آوا گفت وگویی با یدالله جوادپور مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان یزد انجام داده است که در ادامه می‌آید:

با توجه به وضعیت آب و هوا در ماه‌های اخیر، آیا این وضعیت موجب سرمازدگی محصولات کشاورزی در استان یزد شده و اگر شده این سرمازدگی چه میزان بوده است؟

اینکه سرمازدگی شده بله. امسال خسارت سنگینی در درخت‌ها و حتی زارعت به خاطر عوامل نامساعدی که بود وارد شد. چرا که اولا سال گذشته تابستان خیلی گرمی را داشتیم و خسارات خیلی بالا بود و عملا جوانه‌هایی را که برای امسال باید داشته باشیم که گل بدهند مخصوصا در باغات پسته خیلی کم بود.

دوم اینکه زمستان، رمستان نامناسبی برای درختان بود یعنی زمستان خشک بود و سرد نبود. سرد نبودن زمستان خودش مشکل جدی است مخصوصا در درختانی که نیاز به سرمای زمستانه دارند. در خیلی از ارقام پسته به ویژه در رقم‌های اکبری علیرغم اینکه روغن پاشی هم شد، بازهم کمکی نکرد.

روغن پاشی برای جبران کمبود سرمایه زمستانه است اما باید این سرما به یک حدی برسد و بعد از آن روغن پاشی انجام بشود یعنی حداقل باید درخت 50 درصد نیاز سرمایی را دریافت کرده باشد که متأسفانه در خیلی از جاها دریافت نشد و حتی روغن پاشی هم نتوانست به ما کمک کند. بنابراین جوانه‌های درختان پسته ما به خصوص ارقامی مثل اکبری اصلا تأمین نشد و جوانه‌ها باز نشدند.

فصل بهار امسال شاهد سرمای دیررس بودیم

عامل دیگر سرمایی بود که ما در اول فصل بهار امسال داشتیم یعنی سرمای دیررس بهاره. با توجه به اینکه زمستان گذشته هم زمستان معتدلی بود به طوری که اسفند سال 96 از لحاظ درجه حرارتی تقریبا مشابه فروردین سال‌های گذشته بود، لذا سال مقداری جلو افتاد و خیلی از درختان شکوفه‌هایشان باز شد و حتی میوه‌هایشان تشکیل شد.

در درختان پسته در 28 و 29 فرودین که سرما داشتیم تا جایی که در برخی مناطق درجه حرارت حتی به زیر صفر هم رفت متأسفانه خیلی از گل‌ها آسیب دیدند و شاهد سرمازدگی بودیم.

در دهه اول فرودین در برخی ایستگاه‌ها حرارت به 37 درجه رسید

مسئله‌ای دیگری که امسال باغات ما را در ناملایمات خیلی اذیت کرد، گرمایی بود که تقریبا از سوم تا دهم و یازدهم فروردین در استان حادث شد. هر ساله ما در این مواقع حداکثر درجه حرارتی که داشتیم 23 و 25 درجه بود اما متأسفانه امسال در برخی از ایستگاه‌های ما حتی به 37 درجه هم رسید و به جوانه‌های گل که در درختان پسته باز شده بود بسیار آسیب رساند. حتی در درختان زردآلو علاوه بر اینکه گل‌ها را آسیب زد میوه‌های تازه تشکیل شده برخی از ارقام را هم باعث ریزششان شد و باعث تنک شدن میوه‌ها شد.

امسال مجموعه‌ای از عوامل نامساعد برای باغات داشتیم

دوباره ما اختلاف درجه حرارت شدیدی را که در روز و شب داشتیم در همین شروع فصل بهار باز به گل‌ها و میوه‌های جوان آسیب زد. در 14ام و 15ام فروردین ماه دوباره موج سرما را داشتیم که بخصوص در مناطق کوهستانی این بار خسارت بالا بود. درختان هسته‌داری مثل زردآلود، بادام، گیلاس، آلبالو و امثالهم که در این فصل در حال شکفتن بودند آسیب دیدند. متأسفانه موج بعدی سرما که در اواخر فرودین یعنی حدود 28ام و 29ام آمد باز در برخی مناطق خسارت وارد کرد.

بنابراین ما امسال کلکسیونی از عوامل نامساعد برای باغات داشتیم و خسارت بسیار بالا بود. به طوری که بر اثر سرمازدگی170 میلیارد تومان خسارت به باغات وارد شده است. در واقع مجموعه این عوامل یعنی گرمای تابستان سال گذشته، کمبود سرما در زمستان، گرمای روزهای ابتدایی فرودین ماه و سرمای فروردین ماه موجب شد که خسارت‌های سنگینی وارد شود.

با این اوصاف تکلیف کشاورزانی که محصولات آن‌ها با سرمازدگی همراه شده چیست و آیا از سوی مسئولین جهاد کشاورزی حمایتی از آن‌ها خواهد شد؟

برای جبران خسارت به کشاورزان کمک خواهد شد

در رابطه با جبران خسارات باید بگویم جاهایی را که بیمه هست یعنی باغاتی که بیمه شده‌اند قطعا تا ریال آخرش پیگیری خواهد شد و بیمه محصولات کشاورزی این خسارت را جبران خواهد کرد. اما جاهایی که بیمه نشده‌اند گزارشی تهیه شد که به مدیریت بحران استانداری ارسال می‌شود و از وزارت کشور پیگیری می‌شود تا ان‌شاالله از محل اعتبارات خودشان بشود کمک‌هایی به کشاورزان بکنیم.

گرچه خسارت‌هایی که وارد شده اینقدر سنگین است که با این جبران هایی که ما در برنامه داریم قطعا خسارت‌های کشاورزان را نمی‌تواند جبران کند اما بالاخره مقداری می‌توان تسکین آلام داد.

آیا اطلاع‌رسانی‌ و آموزش‌هایی به کشاورزان در رابطه با بحث سرمازدگی و چگونگی مواجهه با این مسئله جهت اندیشیدن تدابیری برای کاهش آسیب دیدگی محصولات صورت گرفته بود؟

سرمازدگی یا خشکسالی و یا حتی گرمازدگی از عوامل ناشناخته نیست و از قبل هم وجود داشته است. برای سرمازدگی راه‌حل‌های بسیار زیادی داریم. یک سری راه‌حل‌ها هستند که هنگام احداث باید در نظر داشته باشیم. مثلا ارتفاع از سطح دریا، چه شیبی را بکاریم، کجای مزرعه بکاریم، چه درختانی را در چه منطقه‌ای بکاریم، چه ارقامی را بکاریم ارقامی که دیرتر گل می‌کنند یا ارقامی که زودتر گل می‌کنند؛ همه‌ی این موارد شناخته شده است و آموزش‌های کافی هم به کشاورزان در این رابطه داده شده است.

جهت مقابله با سرمازدگی به کشاورزان آموزش داده شد

اما یک سری عوامل وجود دارد که در هنگام اینکه سرما می‌آید باید مدنظر داشته باشیم که چی کار کنیم. در این رابطه هم کارگاه آموزشی داشتیم در تمامی شهرستان‌ها و در تمام روستاها کشاورزان آموزش دیدند. و اقداماتی که امسال داشتیم با توجه به اینکه می‌دانستیم امسال مشکلات را خواهیم داشت اکیپی را به اسم اتاق بحران در شب‌هایی که سرمازدگی بود تشکیل دادیم و در طول فصل هم از طریق پیش‌آگاهای‌های کشاورزی اطلاع‌رسانی کردیم.

هر هفته جلسات پیش‌آگاهی با حضور کشاورزان و توأمان با حضور کارشناسان هواشناسی در سازمان جهاد کشاورزی تشکل می‌شود. با توجه به پیش‌بینی‌هایی که آن‌ها از آب و هوا دارند کارشناسان کشاورزی راهکارهای مقابله با رخدادها را به کشاورزان آموزش می‌دهند و حتی در قالب اطلاعیه در رادیو و تلویزوین به کشاورزان اعلام می‌شود و به طور هفتگی در جریان قرار می‌گیرند.

برخی شب‌ها تا صبح بیدار بودیم

در مواقعی مثل امسال که ما سرمازدگی را در دو سه شب داشتیم در این شب‌ها اتاق بحران تشکیل شد و کارشناسنان در اداره هواشناسی مستقر شدند و تا صبح بیدار بودند. خود بنده تا صبح بیدار بودم و مرتب پیام می‌فرستادم. چون در شب‌ها بیشتر وظیفه ما این بود که به بهره‌بردارانی که در مناطق مختلف هستند اعلام کنیم که کی درجه حرارت بحرانی می‌شود تا آن‌ها آتش روشن کنند یا بخاری‌ها را روشن کنند و یا کارهای دیگری را که در باغ می‌توانند انجام دهند.

مثلا برخی مواقع می‌شود در شب آبیاری انجام داد چرا که وقتی سرما هست وجود آب برای جلوگیری از سرمازدگی کمک می‌کند. بخاری‌‍‌هایی بودند که به طور اتوماتیک روشن می‌شدند و خیلی کمک می‌کردند. دودی که خود مردم ایجاد می‌کردند اینها کمک می‌کرد و از قبل آمادگی اعلام شده بود و کسانی که دلسوزانه به موضوع نگاه می‌کردند برنامه‌ریزی کرده بودند و شب در باغ حضور داشتند.

14 هزار شماره تلقن را ما شب رصد می‌کردیم و در هر منطقه‌ای که قرار بود آتش روشن شود و یا بخاری‌ها روشن شود اطلاع‌رسانی می‌کردیم. بعضی مناطق ابتدای شب مثلا ساعت 10 شب، درجه حرارت پایین می‌آمد و برخی از مناطق هم ما تا ساعت 4 و 5 صبح درجه حرارت را کنترل می‌کردیم و به طور کلی اطلاع‌رسانی خیلی خوبی شد.

همه کشاورزانی که با سرمازدگی مقابله کردند کمترین سرمازدگی را داشتند

همه کسانی که شب در باغ حضور داشتند و دلسوزانه عمل کردند خیلی توانستند که جلوی سرمازدگی را بگیرند و الان اعلام می‌کنند که راضی هستند. ما بازخورد آن را بررسی کردیم همه کسانی که شب در باغ بودند خوشبختانه کمترین سرمازدگی را در باغات‌شان داشتند.

در هر سه دوره که امکان سرمازدگی بود ما این برنامه و بحث اتاق‌های بحران را داشتیم. از طریق فرمانداری‌ها و دهیاری‌ها و شوراها که عضو پیام‌رسان‌های ما بودند اطلاع‌رسانی‌هایی شد و جایی نبود که بگوییم مردم از سرمازدگی غافلگیر شدند. غافلگیری نبود الا اینکه نتوانستند و یا اینکه علاقه‌مندی برای مقابله با سرمازدگی نشان ندادند و یا شاید برخی هم اصلا اعتقادی به این کارها نداشتند. ولی به هر حال آن کسانی که اقداماتی را انجام دادند و نتیجه هم گرفتند، دیگران از آن‌ها تجربه خواهند گرفت و در سال‌های آینده این مشکلات کمتر خواهد بود.

برنامه شما و در واقع اقدامات تان برای سال های آینده با توجه به تجربیاتی که کسب کردید، جهت مقابله با سرمازدگی محصولات کشاورزی چیست؟

مباحث جدیدی را در بحث سرمازدگی داریم پیگیری می‌کنیم که یکی از آن‌ها ایجاد سایه‌بان‌ها در روی باغات است. به طوری که می‌توانیم تمام باغات را زیر پوشش سایه‌بان‌هایی ببریم که هم از سرما و هم از گرما جلوگیری می‌کند و هم جلوی بارش تگرگ را می‌گیرد.

برای سال آینده روش‌های جدیدی جهت مقابله با خسارات داریم

تگرگ هم امسال خسارت زیادی به ویژه در شهرستان خاتم وارد کرد. در باغات زردآلو و پسته در منطقه چاهک و منطقه هرات امسال تگرگ را شاهد بودیم که خسارت زیادی وارد کرد. که اگر باغات به سایه‌بان مسلح بودند به خوبی می‌توانستیم با این مشکل مقابله کنیم. کاری دیگری که می‌شود کرد مستقر کردن سامانه‌های ضدتگرگ در مناطق است که هر سامانه ضدتگرگ می‌تواند حدود 100 هکتار را پوشش دهد و این سامانه به صورتی است که در مواقعی که احساس می‌شود تگرگ قرار است بیاید این سامانه به کار می‌افتد و طوری عمل می‌کند که تگرگ را به باران تبدیل می‌کند و آسیب آن را از بین می‌برد.

کشاورزان می توانند از تسهیلات بانکی برای مقابله با خسارات استفاده کنند

ان شاالله برنامه این است که در سال آینده جدی‌تر این کارها را پیگیری کنیم. مردم که خسارت دیده‌اند اگر راغب باشند بیایند و از محل تسهیلات بانکی وام‌های 7 ساله می‌توانیم در اختیارشان قرار دهیم. پیگیری‌هایی در سطح کشور در حال انجام است که اگر امکان داشته باشد وام‌هایی با سود کمتر داده شود و یا حتی اگر شد مقداری از محل اعتبارات دولتی کمک بشود که کشاوران بتوانند باغات‌شان را در برابر سرما و گرما و تگرگ‌های اول فصل بیمه و مسلح کنند.

توصیه شما به کشاورزان جهت مقابله با خسارات طبیعی مانند سرمازدگی چیست؟

استان یزد برای کشاورزی استانی آسیب‌پذیر است هم به لحاظ خشکسالی و کم‌آبی و هم به جهت گرماها و سرماهای ناگهانی. بنابراین توصیه ما به کشاورزان این است که اگر می‌خواهند باغداری کنند باغداری کاملا نوین انجام بشود تا بتوانیم باغات را حفظ کنیم. نمی‌توان باغات را به حال خود رها کرد و بگویم حالا یا سرما می‌زند یا نمی‌زند.

توصیه می کنیم کشاورزان به سمت ایجاد گلخانه بروند

نکته دیگر اینکه در خیلی از جاها که در فضای باز کشاورزی صورت می‌گیرد توصیه ما این است که به سمت ایجاد گلخانه بروند. گلخانه هم از مصرف زیاد آب جلوگیری می‌کند به طوری که مثلا یک هکتار گلخانه اندازه ده هکتار در فضای باز تولید دارد و یک دهم آن هم مصرف آب دارد. اشتغال خیلی خوبی هم دارد. عوامل طبیعی خیلی کم روی آن تاثیر می گذرند.

همچنین مقدار آب باقیمانده‌ای که ما در استان در سفره‌های زیرزمینی داریم دیگر در محصولات پرمصرف نمی‌توانیم هزینه کنیم در فضای باز نمی‌توانیم استفاده کنیم. حتی خیلی از باغات ما باید زیر پوشش‌های گلخانه‌ای قرار بگیرد هم به جهت مبارزه با سرما و هم به لحاظ کنترل رطوبت و هم آفتاب سوختگی‌هایی که ما در تابستان داریم. در استان یزد ناملایمات پشت سر هم می‌آیند به طوری که مثلا همین امسال در برخی از مناطق سیل هم بود و ما خسارت سیل را هم داشتیم. در تابستان گرمازدگی بالا می‌رود و میوه‌هایی مثل انار و پسته آفتاب سوختگی شدید دارند که اگر زیر پوشش سایه‌بان‌ها قرار بگیرند به خوبی می‌توان با آن‌ها مقابله کرد.

انتهای پیام/