به گزارش یزد آوا، استان یزد داراي 21باب موزه‌است كه‌ نه باب آن به صورت دولتی، نه باب دیگر به صورت مشارکتی و 3باب از موزه ها توسط بخش خصوصی  اداره مي‌شود.

در زیر به معرفی چند نمونه از موزه های استان یزد می پردازیم:

موزه آینه و روشنایی یزد :

همانگونه که از نام آن پیداست، آثار این موزه در زمینه استفاده پیشینیان از نور برای روشنایی است و اینکه چگونه بدون امکانات با استفاده از ابزارهایی ساده از زندگی خود لذت می بردند. این محل که  گفته می شود پیش از انقلاب اسلامی به عنوان باغ و خانه یکی از سرمایه داران یزد مورد استفاده بوده است، پس از پیروزی انقلاب اسلامی با استناد به فتوای چهارمین شهید محراب حضرت آیت ا... صدوقی به عنوان موزه قصر آئینه مورد استفاده عامه مردم قرار گرفت. ساختمان این موزه کوشکی در میان باغ است. حیاط وسیع با استخری در وسط، اتاقهای گچ بری و آینه کاری شده رو به استخر، راهروهای تو در تو و حوض خانه از جاذبه های چشم نواز این بنا می باشد که در زمان پهلوی اول بنا شده است. موزه آیینه و روشنایی در سال 1377 هجری شمسی، پس از انجام تعمیرات اساسی در خانه صراف زاده، به این مكان منتقل و افتتاح شد تا پذیرای علاقمندان باشد.

موزه یاد شده با زیر بنای 837 متر مربع در باغی مصفا با وسعت هشت هزار و 174 متر مربع قرار گرفته و تنها موزه تخصصی در رابطه با موضوع نور در ایران است.

آنچه در این موزه در معرض نمایش قرار گرفته است شامل انواع پیه‌ سوز، شمع سوز، نفت سوز و اشیای برقی قدیمی است. اشیای موجود در این موزه از جنس سفال،‌ شیشه، برنج، مس و برنز است که از قدمت بالایی برخوردار است و زیبایی خاصی نیز دارد.
از دیگر اشیای موجود در این موزه می‌توان به پیه‌سوزهای پایه‌دار چند شعله سفالی، آیینه‌های سنگی و كارهای هنری انجام شده بر روی شیشه و آیینه اشاره كرد.

یادآور می شود،  این موزه در خیابان آیت الله كاشانی، روبروی پارك هفتم تیر قرار دارد.

موزه زیلو و پلاس میبد:

این موزه در کاروانسرای شاه عباسی "چاپارخانه" شهرستان میبد قرار دارد. این کاروانسرای قدیمی که در دوران صفویه به شیوه چهار ایوانی بنا شده و دارای حیاطی بزرگ، صفه ها، شترخان و هشتی بوده ساختمان این موزه را تشکیل می دهد . کاروانسرای یاد شده در کنار حصار تاریخی شارستان واقع شده است.

تعداد زیادی از زیلوهای قدیمی مساجد و دیگر اماکن تاریخی در این موزه نگهداری می شود. قدیمی‌ترین زیلوی موجود در این موزه، مربوط به قرن نهم هجری قمری است که توسط علي بيدي ابن حاجي ميبدي با طرح محرابي و فنون خاصي بافته شده‌است و با گذشت سالیان زیاد از بافت آن، هنوز هم اسکلت آن حفظ شده است. ‪ در كنار این موزه، چند كارگاه بافت زیلو نیز دایر شده است و اطلاعات مربوط به این هنر نیز در قالب بروشور و پوستر در اختیار بازدید کنندگان قرار می گیرد.
زیلوهای تاریخی این موزه به همت دوستداران میراث فرهنگی و اداره کل میراث فرهنگی استان گردآوری شده اند.

    
موزه مردم شناسی ابرکوه:

خانه صولت یکی از منازل تاریخی ابرکوه میباشد که در زمان قاجار بنا گردیده است. ساختمان زیبای این خانه با حیاط مرکزی ، اتاقهای سه دری و پنج دری دارای سردر بلند مقرنس کاری و گچ کاری شده است . ستونهایی به شکل کاج در داخل حیاط به زیبایی خودنمایی میکنند. این بنا در سال 1383 به موزه تغییر کاربری داده شد.

در این موزه انواع وسایل معیشت، اسناد و نسخ خطی، سکه، تفنگ و ... به نمایش درآمده است. همچنین مشاغل سنتی منطقه از قبیل قفل سازی ، نمد مالی ، گیوه دوزی و ... در قالب پیکره های انسانی در این موزه باز زنده سازی شده اند.
             
               
موزه مردم شناسی مهریز:

این موزه در باغ پهوانپور مهریز واقع شده است. از سال 1381 اشیای مرتبط با فرهنگ و آداب و رسوم مردم مهریز از قبیل پوشاک سنتی ، ظروف مربوط به طبخ و صرف غذا، وسایل استحمام ، وسایل روشنایی و ... در این موزه نگهداری می شوند. همچنین مشاغل سنتی از قبیل چاقوسازی ، تخت کشی، گیوه چینی، سبد بافی و ... به کمک پیکره های انسانی در آن به نمایش درآمده اند.

موزه مفاخر( رجال) اردکان:

موزه رجال اردکان نیز از دیگر موزه های استان یزد است که آثاری از علما و مشاهیر یزدی را در خود نگهداری می کند. بنای این موزه منزل مرحوم آیت ا... خاتمی( از رجال معروف و بنام اردکان ) می باشد که در محله چرخاب واقع گردیده است. خانه ای قدیمی با حیاط مرکزی ، اتاقهای سه دری، سه بادگیر، حوض و راه آب که در اواخر قاجار بنا گردیده است.

از سال 1383 این خانه به موزه مفاخر اردکان تبدیل شد . زندگی نامه، تصاویر و آثار مکتوب مشاهیر و علمای بزرگ اردکان از جمله مرحوم مجد العلماء،  مرحوم آیت الله شیخ عبدالکریم حائری ، صدرالعلماء، حاج شیخ علی بهجتی، آخوند ملاعلی اردکانی ، آیت ا... روح ا... خاتمی و ... در آن نگهداری می شود.

موزه مردم شناسی اردکان:

چند سالن بزرگ به هم پیوسته که در کنار حوزه علمیه اردکان واقع شده  ساختمان این موزه را تشکیل می دهند .

این موزه دارای بخش های مختلف مردم شناسی، باستان شناسی، گیاه شناسی، جانور شناسی ، فرهنگ و اسناد می باشد که در سال 1370 بهره برداری شده و به صورت خصوصی اداره می شود.کلیه اشیاء این موزه به همت دوستدار تاریخ و فرهنگ ، علی سپهری اردکانی گردآوری شده است.

موزه فرش اردکان:

ساختمان اصلی موزه " خانه افضلی" نام داشته که ساخت آن به دوران قاجار باز می گردد. حیاط مرکزی ، تالار با بادگیر بلندی بر روی آن، اتاقهای سه دری در دو جبهه ساختمان ، زیرزمین و آب انباری در خانه از ویژگیهای این منزل قدیمی ست که در محله چرخاب اردکان واقع شده است.

در سال 1389 با هدف باز زنده سازی مراحل تهیه فرش و نمایش فرش های بافت استان به ویژه اردکان، با همکاری بخش خصوصی این مکان به موزه فرش تبدیل شد. مراحل تهیه نخ از پنبه یا پشم، رنگرزی، چله دوانی، طراحی سنتی، بافت فرش و سایر امور مربوط به فرش در قالب پیکره های انسانی در این موزه به نمایش در آمده اند.

موزه مردم شناسی تفت:

ساختمان این موزه بقعه شاه خلیل ثانی( یکی از نوادگان شاه نعمت الله ولی) می باشد که در گذشته به صورت خانقاه بوده است. کتیبه دور تا دور فضای داخلی، سنگ نوشته های تاریخی با ارزش و گنبد زیبای آجری از جلوه های بارز این بنا می باشند.

از سال 1389 در این موزه انواع مشاغل سنتی تفت از قبیل چیلا نگری، نوغان داری، تارسازی و ... به کمک مولاژ به نمایش درآمده اند. همچنین انواع وسایل معیشت، ابزار و وسایل روشنایی، نسخ خطی ، ابزار کتابت و ... در این موزه در معرض دید عموم قرار گرفته است.
 

موزه سفال میبد:

مکان این موزه آب انبار حاج علی محمد میبد است که 400 متر مربع مساحت دارد و دارای دو بادگیر، خزینه، پله ، پاشیرو فضایی در کنار گنبد می باشد. این بنا در زمان صفویه ساخته شده و از سال 1386 به موزه سفال تبدیل شده است.

انواع ظروف سفالی با طرح ها و نقش های سنتی متفاوت از زمان های گذشته تاکنون که در میبد ساخته شده اند ؛ در این موزه نگهداری می شوند. کارگاه زنده ساخت سفال از دیگر ویژگی های جذاب این موزه به شمار می آید .

موزه پست میبد:

چاپار خانه میبد دارای معماری ویژه ای است که در زمان قاجار بنا شده و از بدو تاسیس میزبان پیک ها و چاپارهایی بود که از اقصی نقاط کشور بزرگ ایران در مسیر خود از میبد می گذشتند.

از سال 1384 اداره کل پست استان یزد با نمایش انواع تمبر از زمان قاجار تاکنون، پاکت های نامه، انواع مهرهای پستی، صندوق پست، ترازو و سایر وسایل و تجهیزات ارتباطی در این محل ، کاربری تازه ای به بنا بخشیده است.
 

موزه آب یزد :

در میدان میرچخماق ابتدای خیابان قیام خانه ای قاجاری با وسعت بیش از 700 متر مربع قرار دارد که به خانه " کلاهدوزها" مشهور بوده است. این خانه دارای حیاط مرکزی و اتاقهایی در اطراف آن، زیر زمین وسیع با اتاق ها و راهروهای تودر تو و پایاب می باشد. موزه آب یزد هم زمان با برگزاری نخستین همایش بین المللی قنات در اردبیهشت ماه سال 1379 هجری شمسی در شهر یزد افتتاح شد. این موزه محل مناسبی برای شناخت آثار و ابنیه تاریخی مربوط به آب است.

در این موزه لوازم مختلف حفر قنات، ابراز و ادوات اندازه گیری حجم آب، وسایل تامین روشنایی در قنات، اسناد و مدارک خرید و فروش آب و وقف نامه های قدیمی، کتابچه میراب ها و اسناد توزیع آب، ظروف نگهداری و حمل آب برای انتقال نسل به نسل حفظ می شود.

موزه موقوفه میرزا محمد کاظمینی یزد :

این موزه نیز در ردیف موزه های شاخص استان قرار دارد که میرزا محمدکاظمینی آن را جمع آوری و اشیاء و آثار آن را در سال 1385 درزادروزولادت حضرت زهرا(س) وقف کرده است.

این موزه نیز عمر کوتاهی دارد و با وجود اینکه در سال ‎1382 تاسیس شده است در آن هشت هزار و‎ 40 نسخه خطی مربوط به قرن هفتم هجری قمری تا به امروز نگهداری می‌شود.

از آثار ارزشمند این گنجینه گران سنگ می‌توان به قرآن مجید مربوط به سده هفتم هجری، نسخه‌ای از دیوان حافظ در سده نهم هجری، شجره نامه آدم تا خاتم و سلسله سادات عریضی دو اصفهان به طول 36 مترمربع اشاره کرد.

این موزه که در مجاورت درب ورودی آستان مقدس امامزاده جعفر(ع) در هسته مرکزی شهر قرار دارد، شامل مجموعه اسناد و نسخ خطی، قرآنها و کتب خطی گوناگون، سکه و اسکناس های مختلف، عکس، نگین ، مهر و اشیای قدیمی ، انواع کبریت و تمبر می باشد.

موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده یزد :

ساختمان این موزه یکی از خانه های قاجاری یزد به نام" خانه عرب زاده" در محله فهادان واقع می باشد. این خانه دارای کریاس ورودی با گچبری های زیبایی در سقف، حیاط مرکزی، تالار، بادگیر و اتاق های پنج دری و سه دری با انواع تزیینات گچ بری و آینه کاری می باشد.

از سال 1383 اشیای جمع آوری شده توسط آقای حسین حیدرزاده که تعداد آن به بیش از چهار هزار و 800 قلم شیء مختلف می رسد، شامل انواع سکه ها و مسکوکات تاریخی، ابزار و وسایل مرتبط با زندگی گذشته مردم، زیور آلات نقره، اسناد و نسخ خطی و ... در این موزه نگهداری می شوند.

یادآور می شود، آثار نگهداری شده در این موزه مربوط به 42 دوره تاریخی است که سکه های مربوط به دوره هخامنشیان تا عصر حاضر نگهداری می شود.

سکه های طلا و نقره عباس ابن مامون، احمد ابن علی سامانی، جلوس کریم خان زند و نادر شاه با اشعار شیعی از معروفترین آنها به شمار می روند.

موزه علوم یزد :

موزه علوم يزد اين مركز آموزشي پژوهشي به عنوان اولين موزه وابسته به آموزش و پرورش يزد است كه داراي بخش‌هاي متنوعی است.

این موزه در سال 1369 توسط اداره کل آموزش و پرورش و زیر نظر هیات علمی تاسیس شد. این موزه در بخشی از بنای دبیرستان ایرانشهر یزد قرار دارد. مساحت آن حدود سه هزار و پانصد متر مربع است و در حال حاضر دارای بخش های جانور شناسی، گیاه شناسی، زمین شناسی، نجوم، فیزیک، تاریخ طبیعی و کارگاه تاکسیدرمی است.

هدف از تاسیس این موزه، گردآوری جانوران و موجودات مختلف تاکسیدرمی شده، نمایش پدیده های جالب فیزیکی و همچنین شکل یابی بخش های مختلف از جمله بخش علوم طبیعی و زیستی، بخش نجوم و فیزیک بود.

همچنین جسد یک انسان نیز که سارقان قصد سرقت آن را داشتند در این موزه نگهداری می شود که قدمت آن به بیش از 850 سال می رسد.
 

منبع: یزد رسا