یزد آوا ؛ چندی پیش در لابلای صفحات تاریخ، بخشی نظرم را به خود جلب کرد که باورش برایم سخت بود، قحطی بزرگی که در سال های 1296 الی 1298 در سراسر ایران اتفاق افتاد و جان حدود 9 میلیون نفر از هموطنانمان را گرفت (یعنی در حدود نیمی از جمعیت ایران)  تعدادی که به نقل از تاریخ حتی از قتل عام مغول هم بیشتر بود! و چهل سال طول کشید تا ایران مجددا جمعیت از دست داده خود را بدست آورد.

درک این مطلب برایم باورکردنی نبود ، مگر می شود همچون حادثه وحشت باری در یک قدمی تاریخ (کمتر از یکصد سال پیش ) در ایران اتفاق افتد و صفحات تاریخ آن خاموش و به فراموشی سپرده شود.

این اتفاق دقیقا همزمان با جنگ جهانی اول افتاد و علیرغم اینکه ایران در این جنگ ادعای بیطرفی کرده بود بیشترین خسارت انسانی را متحمل شد، این در شرایطی است که هیچ کدام از طرفین متخاصم جنگ جهانی اول خسارتی به این وسعت نداشتند و جالب اینکه تاکنون اسناد این قتل عام در زیر چکمه های استعمار انگلیس و چتر جهل و بی لیاقتی  احمدشاه قاجار باقی مانده است و همچنان در ردیف اسناد طبقه بندی شده و سری انگلستان قرار و این کشور هنوز هم از انتشار آن ها ممانعت می کند.

یکی از منابع انگشت شمار موجود مرتبط  با این حادثه را می توان در کتاب قحطی بزرگ" نوشته دکتر محمد قلی مجد مطالعه کرد در این کتاب و دیگر منابع محدود اطلاعاتی ،علت اصلی این حادثه خرید گسترده غلات موجود در ایران توسط دولت بریتانیا ، جلوگیری از  وارد کردن غذا و اتخاذ سیاست‌های مالی  از جمله نپرداختن درآمدهای نفت به ایران، عنوان شده است .

نکته جالب اینکه احمد شاه قاجار نیز به جای مدیریت بحران ، توزیع عادلانه منابع موجود و سعی در تسهیل شرایط موجود، اقدام به احتکار غلات روزمره مردم و سفر تفریحی به فرنگ کرد.

در این برهه حساس زمانی میرزا حسن خان مستوفی الممالک از رجال غیرتمند وقت،  با جدیت و تلاش فراوان درصدد مبارزه با سیاست های دد منشانه  انگلیس و نجات هموطنان خود از این وضع آشفته، برامد و مرهمی شد بر زخمهای مردم بی پناه  ایران.

امروز ابوالقاسم طالبی کارگردان با ذوق و غیرتمند ایرانی با بهره گیری از  هنر و قدرت سینما  گوشه هایی از این رخداد بی سابقه از جنایت انسانی  را با یک اثر منحصر به فرد به نام یتیم خانه ایران به تصویر کشید و روح تازه ای در کالبد این بخش از تاریخ متوفی ایران دمید.

اگر امکان و وقت مطالعه در مورد موضوعات و اتفاقات تاریخی خاک خود را نداریم، حداقل با کمک ابزار سینما که جذابیت و درک مفاهیم و موضوعات را به مراتب نسبت به مطالعه برای عموم بالاتر برده است ، نسبت به آن آگاهی بیشتر پیدا کنیم.

پس لطفا به دیدن یتیم خانه ایران بروید.

محمد کاظم وکیل

کارشناس ارشد ارتباطات