سرو ابرکوه؛

اقتصاد مقاومتی نه یک شعار زیبا بلکه راهبردی بنیانی با پشتوانه‌های قوی علمی است که تلاش همه‌جانبه برای تحقق آن‏، می‌تواند استحکام درونی کشور در بعد اقتصادی و به تبع‌ آن دیگر ابعاد را قوّت بخشد و اوضاع معیشتی و پیشرفت اقتصادی ایران و ایرانیان را با شتابی فوق‌العاده به سوی جایگاه‌های درخور خود رهنمون شود.

برای پیشبرد اقتصاد مقاومتی، همه نهادها و آحاد جامعه باید به ایفای وظیفه قانونی و اجتماعی خویش بپردازند و در این میان، نهادهای مالی و بانک‌ها نقشی ویژه بر عهده دارند‎؛ چه این‌که فعالیت‌های اقتصادی با منابع مالی در هم ‌تنیده‌اند و نوع عملکرد و همراهی بانک‌ها تاثیری متمایز در این عرصه به دنبال خواهد داشت.

‌بررسی عملکرد بانک‌ها در سال‌های اخیر نشان می‌دهد آن‌ها نتوانسته‌اند آن‌گونه که شایسته و بایسته است، به انتظارها از خود در این عرصه جامه عمل بپوشانند و از باب مشت نمونه خروار، شاهد مثال آن را می‌توان از تصریح اخیر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام دریافت. دکتر محمدجواد ایروانی- وزیر اقتصاد در سال‌های پیشین و عضو کنونی مجمع تشخیص مصلحت نظام- در سخنرانی هفته گذشته پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران با بیان این‌که وام با نرخ‌های بالا برای تولید به‌صرفه نیست، گفت: «60 درصد منابع مالی بانک‌ها صرف امور غیر تولیدی می‌شود»‎‎؛ واقعیت تلخی که پیش‌تر نیز مشابه آن، بارها از سوی دیگر خبرگان فن و صاحبان اطلاع مورد تصریح و هشدار قرار گرفته است.  

این در حالی است که انتظار برای اختصاص درصد معتنابهتری از منابع بانکی برای کمک به واحدهای تولیدی‏، بخصوص در اوضاع بغرنج کنونی که رکودی کم‌سابقه گلوی تولیدگران را زیرفشار قرار داده، انتظاری منطقی و خردمندانه به شمار می‌آید‎‎؛ چه این‌که تولید، رکن رکین پیشرفت اقتصادی محسوب می‌شود و برای تحقق اقتصاد مقاومتی، باید توجهی بس خاص به مقوله تولید و واحدهای تولیدی مبذول داشته شود.

از یاد نبرده‌ایم که رهبر انقلاب اسلامی در دیدار سال گذشته هیأت دولت، با اشاره به پیامدهای ناشی از فقدان مقابله جدی با رکود، فرمودند: «آقای نعمت‌زاده اگر می‌خواهند دنبال بکنند، تعداد کارخانه‌هایی را که الان کار نمی‌کنند -یعنی کارخانه‌ای است که همه چیزش آماده است و الان کار نمی‌کند- برای ما آمدند گزارش دادند؛ عدد و رقمی دقیق را؛ تعداد کارخانه‌هایی را که زیر پنجاه درصد دارند کار می‌کنند مشخّص کردند؛ تعداد کارخانه‌هایی را که زیر هفتاد درصد دارند کار می‌کنند مشخّص کردند. خب، حالا هفتاد درصد یک چیزی امّا زیر پنجاه درصد! بعضی از این‌ها مشکل نقدینگی دارند؛ یعنی سرمایه‌درگردششان مشکل دارد که این کار کار بانک‌ها است، بایست بانک‌ها جواب بدهند در این زمینه...».

 تردیدی نیست که در اوضاع نابسامان رکود کنونی و کاهش خریدوفروش محصولات، بسیاری از واحدهای تولیدی با مشکل شدید نقدینگی دست به گریبان هستند و برای خروج از بحران، به حمایت خاص بانک‌ها و بهره‌مندشدن از تسهیلات بانکی‌ نیاز دارند. از این روست که انتشار خبر اختصاص تنها حدود چهل درصد منابع بانکی به تولید، قابل تامل و البته نگران‌کننده است و نقطه‌ای منفی در کارنامه بانک‌ها به شمار می‌آید. متاسفانه برخی رویکردهای نظام بانکی در سال‌های اخیر موهم این نکته است که اقتصاد در خدمت بانک‌ها قرار گرفته، و نه بانک‌ها در خدمت اقتصاد! و نشانه‌ روشن آن، مشارکت صریح یا ضمنی بانک‌ها در امور سوداگرایانه و فعالیت‌های کاذب اقتصادی نظیر خرید و فروش زمین و ارز و سکه و بنگاه‌داری و ... است.

نکته دیگر در راستای حمایت از تولید، اختصاص وام‌هایی با سود متناسب، به صنایع تولیدی است. به عبارت دیگر در حالی که نرخ تورم کاهش یافته، منطقی این است که سود تسهیلات اختصاصی به واحدها و کاخانجات تولیدی هم متناسب با آن کاهش یابد و نیز در بازپرداخت تسهیلات، واقعیت‌های اقتصادی و فراز و نشیب‌های موجود فراروی فعالیت تولیدگران در نظر گرفته شود، تا نه تولیدگرانی درزیر فشار بازپرداخت تسهیلات شانه خم کنند و نه کسانی دیگر، با سوءاستفاده از فرصت‌ها عامدانه از بازپرداخت تسهیلات دریافتی خودداری ورزند. در این باره گفتنی‌ها فراوان است.

نویسنده: سینا علوی