یزد آوا؛ هرچند در ظاهر اینگونه به نظر می‌رسد که بین اصلاح‌طلبان و دولت، رابطه‌ای حسنه برقرار است؛ اما یقینا واقعیت چیز دیگری است و اصلاح‌طلبان -که زمانی همه آنچه داشتند را به میدان آوردند تا حسن روحانی به کرسی ریاست جمهوری بنشیند-، از کنش‌های سیاسی روحانی به ویژه در عرصه‌ی سیاست داخلی دل خوشی ندارند. این را حتی در گلایه‌هایی هم که گوشه و کنار از برخی چهره‌های این جریان نقل می‌شود، می‌توان دریافت. مانند گلایه‌های محمدرضا عارف و برخی مواضع محمدرضا تاجیک و ابراهیم اصغرزاده و امثالهم.

اما به نظر می‌رسد، این بگومگوها و اختلافات بعد از فوت هاشمی رفسنجانی که نقش حکم و ریش سفید دو جریان را بر عهده داشت، بیش از پیش خود را نشان دهد. به ویژه آنکه حتی قبل از فوت هاشمی هم برای اصلاح‌طلبان قرار گرفتن ذیل جریان کارگزاران و دولت سخت بود و آن‌ها این مسئله را از روی ناچاری و با اکراه پذیرفته بودند. این در حالی است که این وضعیت با انتقادهایی از سوی برخی چهره‌های اصلاح‌طلب نیز همراه بود. اصلی‌ترین چالش آن‌ها در این زمینه هم به رنگ باختن هویت اصلاح‌طلبی مربوط می‌شود.

اما بعد از رفتن هاشمی، یقنا این وضعیت سخت‌تر خواهد شد و آن شیخوخیت و ریش سفیدی که قبلا بود دیگر وجود ندارد و اصلاح‌طلبان حالا شرایط سخت‌تری را نسبت به قبل تجربه می‌کنند. آن‌ها که نگاه‌شان به دولت یازدهم -به تعبیر ابراهیم اصغرزاده- «رحم اجاره‌ای» بود حالا عملا خودشان به «رحم اجاره‌ای» دولت تبدیل شده‌اند و حسن روحانی به خوبی آن‌ها را برای اهداف مورد نظر خود به بازی گرفته است.

هرچند ممکن است در انتخابات پیش رو، این امکان برای اصلاح‌طلبان به راحتی میسر نباشد که بخواهند مسیرشان را از روحانی جدا کنند و آن‌ها در واقع ناگزیر به حمایت از روحانی هستند، اما این حمایت از روحانی بازهم برای آن‌ها هزینه‌های جدی به دنبال خواهد داشت. اصلاح‌طلبان به خوبی می‌دانند که حمایت دوباره از دولت روحانی یعنی اینکه هویت اصلاح‌طلبی را به لقایش بخشیده‌اند و آن‌ها یقینا این را هم می‌دانند که این حمایت یعنی اینکه در همه‌ی ناکامی‌ها و ضعف‌های دولت نیز شریک هستند و در آینده باید پاسخگوی این مسئله باشند.

شاید بتوان گفت رحلت هاشمی رفسنجانی می‌تواند بهانه‌ای باشد برای جدایی اصلاح‌طلبان از دولت و اینکه آن‌ها مرز خودشان را با روحانی مشخص کنند. به طوری که عباس عبدی در این رابطه می‌گوید: «اکنون که آقای هاشمی درگذشته‌اند، اصلاح‌طلبان بهتر می‌توانند در راه استقلال و روی پای خود ایستادن فکر کنند. این تصور دقیق نیست که گمان کنیم یک نفر سرمایه‌ای داشته و با فوتش این سرمایه را هم با خود می‌برد. بلکه کسان دیگر می‌توانند، با برنامه درست آن را به تملک خویش درآورند. البته اگر اصلاح‌طلبان نتوانند مجموعه ظرفیت بالقوه سیاسی را از آنِ خود کنند، طبعا موازنه قوا بیش از گذشته به ضررشان خواهد شد.» البته بدون شک آن‌ها برای این مسئله نیز موانع جدی پیس روی خود دارند.

وحید سالار

یزد رسا