*گفتگوی مستقیم شما با نمایندگان ایرانی تا چه بر روی روند مذاکرات تأثیرگذار بوده است؟
به نظرم اتفاقات مهمی در حال رخ دادن است. تاریخچۀ روابط ایالات متحده و ایران طولانی و در عین حال دشوار بوده است. اما در حقیقت با ملاقات دوجانبۀ آقای جان کری وزیر خارجۀ آمریکا، با آقای ظریف وزیر امور خارجۀ ایران، طی نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد و البته گفتگوی تلفنی تاریخی رؤسای جمهوری دو کشور، آقای روحانی و آقای اوباما، و نیز ملاقات من با طرف ایرانی در جریان مذاکرات ژنو، ما در ابتدای درک بهتری از یکدیگر هستیم، تا همینطور از نیازهای دو طرف و از آمال مردم هر دو کشور آگاه شویم؛ و به عقیدۀ من اینها اتفاقات ارزشمندی بوده اند، چرا که پیشرفت گفتگوها، برای ما که چندین دهه است نسبت به هم بی اعتماد بوده ایم، نیاز به زمان دارد، و همانطور که پرزیدنت اوباما در سخنرانی اخیرشان در نشست سالانۀ مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفتند، تنها با تعامل با یکدیگر است که می توانیم آن بی اعتمادی ها را برطرف نماییم و تلاش کنیم مشکلات حل شود. در این راستا، تمایل ایران برای پاسخ دادن به نگرانی های جامعۀ بین المللی نسبت به برنامۀ هسته ای اش امری اساسی است.

*آیا در جریان دیدارهای دوجانبه سوء تفاهمی هم پیش آمد؟
سوء تفاهمی در جریان دیدارهای دوجانبه نداشتیم، اما فکر می کنم در بارۀ بخشی از اظهارات چند روز پیش من در پاسخ به یکی از نمایندگان مجلس سنا ، در روز سوم اکتبر، از واژه ای استفاده کردم که به نظر موجب نگرانی هایی در میان مردم ایران و همینطور گروهی از ایرانی-آمریکایی ها در اینجا شد، که این واژه ها به نظر من نشان دهندۀ همان بی اعتمادی عمیقی است که پرزیدنت اوباما به آن اشاره کرد، و من فکر می کنم ما واقعأ باید با کمک همدیگر این بی اعتمادی ها را کنار بزنیم و این مذاکرات هسته ای به ما کمک خواهد کرد بتوانیم این کار را انجام دهیم؛ البته همانطور که آقای اوباما گفتند این کار زمان می برد؛ وقتی در طول چند دهه، از انقلاب پنجاه و هفت ایران تا کنون، این بی اعتمادی ها بوجود آمده اند، خوب برطرف کردن آنها هم نیاز به زمان دارد و برای این منظور لازم است که هر دو طرف با هم همکاری کنند؛ من در تلاش هستم که این کار انجام شود و معتقدم که همتایان ایرانی من هم دارند تلاش خودشان را می کنند و بهترین راه برای این کار این است که نگرانی هایمان را در موارد مختلف بیان کنیم و در این میان مهمترین نگرانی ایالات متحدۀ آمریکا ماهیت برنامۀ هسته ای ایران است.

گفتگوهایی که ژنو داشتیم، مفید بودند و به عنوان گام اول مناسب بودند. قرار است دوباره در شانزدهم و هفدهم آبان ماه با یکدیگر ملاقات کنیم و امیدواریم در این مسیر بتوانیم پیشرفتی داشته باشیم.

*منظورتان از اینکه «فریب کاری بخشی از دی ان ای است» چه بود؟
این در واقع مربوط به حوادث گذشته است؛ به طور تاریخی ایرانی ها فکر می کنند که ما فریبکار بوده ایم، و به نظر من در حقیقت اشاره ای بود که این بی اعتمادی بین ما چگونه است. همانطور که پرزیدنت اوباما گفته اند باید با یکدیگر در این زمینه کار کنیم و معتقدم که آقای روحانی هم می خواهند در همین مورد با هم همکاری کنیم. اعتماد دوجانبه و احترام متقابل میان ما وجود دارد. زمان زیادی نیاز دارد که بتوانیم به نقطۀ مطلوب برسیم. اما، من هم می گویم، قبلأ هم بطور علنی گفته ام، آقای کری، وزیر خارجه و آقای اوباما، رئیس جمهوری هم بطور علنی گفته اند که ما همگی احترام فراوانی برای مردم ایران قائل هستیم، برای تمدن و تاریخ ایران، و برای همۀ میراث فرهنگی فوق العاده ای که ایران به جای گذاشته و ما از آنها بهره مند می شویم، مثل همین فرشی که زیر پای ماست. از اینروست که باید با کمک هم روی این مساله کار کنیم.

*آیا تحت فشارهای بیرونی مذاکرات را ترک می کنید؟
رئیس جمهوری و وزیر امور خارجه آمریکا از من خواسته اند که سرپرستی هیات مذاکره کننده را به عهده بگیرم. فکر می کنم که همکارانم بر این عقیده اند که من مذاکره کننده ای منصف و معتدل هستم که درپی حل مشکلاتم، و به دنبال گرفتن امتیازات غیرمنصفانه و بی احترامی به دیگران نیستم؛ از همتایان ایرانی خودم هم همین انتظار را دارم، همانطور که در ژنو دیدم که رویکردی بسیار متفاوت و عملی را اتخاذ کرده اند.

هر یک از اعضای گروه پنج به علاوه یک، همینطور ایران، برای حفظ منافع کشورخودشان تلاش می کنند و این کاری است که همۀ ما باید انجام دهیم؛ اما در عین حال می خواهیم مساله ای را حل و فصل کنیم که واقعا می خواهیم حل شود. آنچه را که رئیس جمهور روحانی گفته اند باور داریم، اما نیاز داریم که شاهد برداشتن گام هایی عملی و واقعی باشیم که به آن حرف ها جامۀ عمل بپوشاند.

*با کرۀ شمالی هم چنین مسائلی داشتید؟
در کنار هر گفتگویی، افراد تندرو، افراد معتدل و افراد لیبرال وجود دارند، اینجا در کشور خودمان هم داریم. اینجا هم افرادی بوده اند که فکر می کردند من مذاکرات را بیش از حد آسان می گیرم و باید در جریان گفتگوها سرسخت تر از این باشم. همینطور در ایران هم کسانی هستند که حرف های غیرمحترمانه ای راجع به آمریکا زده اند، می دانید که از ما به عنوان «شیطان بزرگ» نام می برند و مدام شعار «مرگ بر آمریکا» سر می دهند؛ این حساسیت ها را ما درک می کنیم چون دهه هاست که این بی اعتماد ی میان ما بوده است. اما حالا می خواهیم مشکلاتمان را حل کنیم و از آن دوران عبور کنیم؛ زمان خواهد برد، اما مصمم هستیم که این کار را انجام دهیم.

*از مذاکرات ژنو به این سو آیا تماس مستقیم دیگری بین مقامات آمریکایی و ایرانی بوده است؟
من خودم، از مذاکرات ژنو به این طرف، با مقامات ایران تماسی نداشته ام. تیم های کارشناسی ما قرار است هشتم و نهم آبان ماه با هم دیدار کنند تا گفتگوهای ژنو را با جدیت پیگیری کنند و همانطور که پیشتر گفتم، ملاقات در سطح بالاتر، با حضور من، خانم کاترین اشتون، نمایندۀ عالی اتحادیۀ اروپا، و هیات ایرانی به سرپرستی وزیر امور خارجه آقای ظریف، در شانزدهم و هفدهم آبان ماه در ژنو صورت خواهد گرفت و امیدوارم که بتوانیم پیشرفتی داشته باشیم.

*محل نشست بعدی کجاست؟
نشست کارشناسی در وین برگزار خواهد شد و بعد در ژنو، نمایندگان گروه پنج به علاوه یک و ایران با هم ملاقات خواهند کرد.

*آیا دولت اوباما می کوشد تصویب تحریم های جدید در سنا را به تأخیر بیاندازد؟
با مجلس نمایندگان و سنا رایزنی هایی را داشته ایم و چند روز پیش به اعضای مجلس نمایندگان بطور محرمانه گزارش اوضاع را دادم، با نمایندگان سنا هم گفتگو کرده ایم، البته سنا چند روزی جلسه نداشت ولی چند روز آینده برای رایزنی به آنجا خواهم رفت. ما بر این عقیده هستیم که الان زمانی است که باید برای تصویب تحریم ها دست نگه داریم تا ببینیم که مذاکرات هسته ای به کجا می رسد. البته کنگره اختیار خودش را دارد و قرار نیست که ما آنها را مدیریت کنیم، اما گفتگوهای فوق العاده جدی در جریان است و در این راستا با  کنگره شریک و همکاریم و به نظر من آنها در ارتباط با رویکرد ما به گفتگوهای هسته ای همراهی خیلی مؤثری را داشته اند و لازم است که این همراهی و مشارکت ادامه پیدا کند تا بتوانیم به نتیجۀ موفقیت آمیزی برسیم، و اطمینان دارم همینطور هم خواهد بود.

*اختلاف نظرات مطرح شده میان آمریکا و اسرائیل بر سر ایران چیست؟
هیچ دو بازیگری نیستند که منافع شان دقیقا یکسان باشد؛ این در مورد ما با اسرائیل صدق می کند، در مورد آمریکا و ایران صدق می کند و حتی در مورد ما و بریتانیا که شاید نزدیک ترین هم پیمان ما باشد هم صدق می کند. اینطور نیست که همیشه با هم همنظر باشیم؛ مهم این است که هدف نهایی ما چیست. در همۀ این موارد و در همۀ این کشورها در سراسر دنیا هدف این است که به نگرانی های جامعۀ بین المللی در بارۀ برنامۀ هسته ای پاسخ داده شود. آقای روحانی گفته است که برنامه هسته ای کشورش برنامه ای صلح آمیز باقی خواهد ماند. این چیزی است که همۀ ما می خواهیم، هدفی است که همۀ ما دنبال می کنیم و برای آن چنین در تکاپو هستیم.

*آیا آمریکا بخشی از دارایی های ضبط شدۀ ایران را در ازای گام های عملی تهران آزاد خواهد کرد؟
هر گزینه ای که در اختیار داشته باشیم را برای پیش بردن این مذاکرات بررسی خواهیم کرد. گفتگوهای جامعی داشتیم، همه چیز روی میز بوده، در مورد همه چیز صحبت شده و مطمئن هستم که این روند ادامه خواهد داشت.

*پس این گزینه دور از نظر نیست؟ 
در مورد هر چه که برای پیشبرد این مذاکرات لازم بود صحبت کرده ایم. می دانید یکی از موارد خیلی جالب این دور اخیر مذاکرات هسته ای در قالب گروه پنج به علاوه یک این بود که با ایران توافق کردیم در مورد جزییات صحبت نکنیم و این نشان دهندۀ جدی بودن این مذاکرات است. من از حس مسولیتی که همۀ طرف ها به خرج دادند بسیار سپاسگزارم؛ چون این برای رسیدن به یک نتیجۀ مناسب خیلی اهمیت دارد.

*آیا متناسب با تغییرات در تیم ایرانی، در تیم مذاکره کنندۀ آمریکا هم تغییری رخ داد؟
افراد جدیدی را به تیم مذاکره کننده مان اضافه کردیم. ما همیشه متخصصان هسته ای را در گروه داشتیم، اما این بار دو کارشناس امور تحریم را هم با خودمان بردیم، یکی از وزارت خزانه داری و یکی هم از وزارت امور خارجه. به نظرم اقدام ارزشمندی بود چون روشن است که نوعی تسهیل کردن بخشی از تحریم ها در گام نخست مهم خواهد بود و صد البته برای گام های نهایی این گفتگوها هم بسیار مهم خواهد بود و برای همین از حضور آنها در تیم مذاکره کننده خودمان بسیار خوشحالم.

*آیا موضوع دیگری غیر از مسالۀ هسته ای، مثل بحران سوریه یا وضعیت حقوق بشر، در ژنو مورد بحث و گفتگو قرار گرفت؟
تمرکز محض مذاکرات در ژنو بر روی برنامۀ هسته ای ایران بود؛ در مورد نگرانی های جامعۀ بین الملل بحث شد و این تضمین که اگر ایران به تکالیف و مسولیت های بین المللی اش پایبند باشد و جامعۀ بین المللی هم از ماهیت صلح آمیز برنامۀ هسته ایران اطمینان حاصل کند، آنگاه می تواند از برنامۀ مسالمت آمیز هسته ای برخوردار شود. موضوع های دیگر می تواند در زمان دیگری مورد بحث و گفتگو قرار بگیرند.

*پس در ملاقات بعدی برنامه ای برای طرح هیچ موضوع دیگری ندارید؟
نه نداریم. پرزیدنت اوباما در خلال سخنرانی خودش در مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفتند که حل مسالۀ هسته ای ایران، برای پرداختن به مسائل دیگر و برای توسعۀ روابط، امری حیاتی است. اولویت ما همین مسالۀ هسته ای است و باید بر سر آن بحث شود. تا این مساله حل نشود، ورود به مسائل دیگر دشوار خواهد بود. البته که ما در بارۀ آن موضوع هایی که شما اشاره کردید و همینطور موضوع های دیگر، نگرانی هایی داریم و امیدوارم، خیلی زود، روزی برسد که بتوانیم به آن موضوعات هم بپردازیم.