یزدآوا گزارش می دهد، نوروز 1401 سالی متفاوت بعد از دو سال توقف در گردشگری به شمار می رود زیرا دولت سیزدهم با بررسی شرایط کرونایی کشور، تصمیم به اعلام برقراری سفرهای نوروزی پس از دو سال گرفت.

بیش از دوسالی که از شیوع کرونا در جهان می گذرد، گردشگری به عنوان یکی از بخش هایی است که ضرر و زیان بسیاری را متحمل شدند و افراد زیادی در این دو سال به علت همین شرایط سخت اقتصادی تصمیم به کناره گیری از این شغل کردند.

عوامل نابودی صنعت گردشگری طی دو سال گذشته

هر چند بی تدبیری های دو سال گذشته دولت قبل در به وجود آمدن این شرایط اقتصادی بی تاثیر نبود ولی در کنار آن می توان کرونا را عاملی برای فلج کردن گردشگری دانست.

گردشگری استان یزد نیز از این قائله مستثنی نبود و فعالان این عرصه سال های بسیار سخت و دشواری را سپری کردند و حتی برخی از آنها برای تامین امرار معاش مجبور به فروش وسایل خود شده اند تا بتوانند این صنعت را در یزد سرپا و زنده نگه دارند.

یزد به واسطه وجود مناطق گردشگری، تاریخی و میراثی و حتی آب و هوای چهار فصل در دل کویر به عنوان الماس و نگین گردشگری ایران شناخته می شود و سالانه هزاران نفر به این استان سفر می کنند تا از جاذبه های دیدنی آن بازدید کنند.

با توجه به برقراری سفرهای نوروزی در سال 1401 دستگاه های مرتبط با بحث گردشگری فعالیت ها و برنامه ریزی های بسیاری را طرح ریزی کرده اند تا مسافران نوروزی بیشترین بهره و لذت را از سفر به استان دارالعباده یزد ببرند.

گردشگری یزد نوروز ۱۴۰۱ احیا می شود

احمد آخوندی مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد به برنامه های این اداره کل برای سال جدید و در ایام نوروز اشاره کرد و گفت: امسال همه اماکن گردشگری دارای راهنمای مسلط گردشگری می‌شوند. علاوه بر آن، باید از تمام پتانسیل‌های مردم و پایگاه‌های بسیج بافت تاریخی برای ایجاد امنیت در زمان نوروز استفاده شود.

وی از ایجاد چندین منطقه ویژه عکاسی، بازگشایی تمام مساجد، حسینیه‌ها و مدارس برای استفاده گردشگران و همچنین تامین فضای لازم برای پارکینگ خبر داد و افزود: بازی‌های بومی محلی، برنامه‌های شاد رادیویی، نقالی و قصه گویی و همچنین برگزاری جشن‌های شاد در همه اماکن مناسب بافت تاریخی جزو برنامه‌های نوروز ۱۴۰۱ خواهد بود.

آخوندی بر لزوم تعامل اداره کل میراث و شهرداری برای برگزاری برنامه‌های نوروز تأکید کرد و ادامه داد: گردشگری یکی از اصلی‌ترین پایه‌های اقتصادی استان یزد به شمار می‌رود و پس از گذشت دو سال که اقتصاد گردشگری دنیا دچار بحران شده است باید این صنعت را با اهتمام دو جانبه احیا کنیم.

مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد از تدارک برنامه‌های متنوع و مختلف برای مسافران و گردشگران نوروزی در ایام نوروز از جمله برگزاری برنامه نوروزگاه در محوطه مجموعه باغ دولت آباد و حسینیه امیرچقماق و پخش برنامه‌های متنوع از شبکه‌های ملی صدا و سیما با محوریت جاذبه‌های گردشگری یزد خبر داد.

در جهت تسهیل در رفت و آمد گردشگران در ایام نوروز، بافت تاریخی شهرداری نیز برنامه ریزی کرده تا نواقصی که در سال های قبل در زمان حضور مسافران نوروزی وجود داشت برطرف شود.

عزم شهرداری منطقه تاریخی یزد بر احیای مسیرهای گردشگری

سرپرست منطقه بافت تاریخی شهرداری یزد با اشاره به نگاه عدالت محورانه مجموعه شهرداری در زمینه اجرای طرح‌ها و توزیع امکانات در تمام محلات، در خصوص برخی طرح‌های در دست انجام جهت پیرایش و احیای مسیرهای گردشگر در عرصه تاریخی شهر توضیح داد.

علیرضا نقوی به طرح بدنه سازی مسیرهای گردشگری محله سرجمع یزد با مساحت ۷۰۰ مترمربع و با اعتباری افزون بر دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال اشاره و این طرح را از جمله طرح‌های پیرایش مسیرهای گردشگری این منطقه ذکر کرد.

وی اجرای طرح‌های بدنه سازی و کف سازی مسیرهای گردشگری را احیای یک مسیر غنی فرهنگی، تاریخی و مذهبی دانست.

نقوی با بیان اینکه محله سرجمع در تداول عامه «سرچم» گفته می‌شود، خاطرنشان کرد: این محله از جمله محله‌های قدیم یزد است که از جهت‌های شمال به محله‌های جنت‌آباد و سید گلسرخ، از جنوب به محله شاه ابوالقاسم، از غرب به محله شیخداد و از شرق به محله کوشکنو محدود می‌شود.

سرپرست منطقه بافت تاریخی شهرداری یزد در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به نگاه عدالت محورانه مجموعه شهرداری یزد در زمینه اجرای طرح‌ها و توزیع امکانات، بیان کرد: این نکته همواره در دستور کار شهرداری و شورای اسلامی شهر یزد بوده است که کیفیت طرح‌ها به فراخور جغرافیای شهری نباید تفاوت داشته باشد و از شهرداران خواسته‌ شده در انتخاب کیفیت مصالح مصرفی و شیوه طراحی و اجرا، حساسیت به خرج دهند.

نقوی همچنین اعلام کرد: طرح بدنه سازی و کف سازی مسیرهای گردشگری محله پیر و برج یزد نیز بر اساس سیاست‌های راهبردی حفاظت از این شهر جهانی، در آستانه بهره‌برداری است.

به گفته وی، عملیات کف سازی این طرح با مساحت ۲۰۰ مترمربع و بدنه سازی آن با مساحت ۵۰۰ مترمربع با پیشرفتی افزون بر ۹۰ درصد در حال اجرا است.

سرپرست منطقه بافت تاریخی شهرداری یزد با بیان این که برای اجرای طرح مذکور در مسیرهای گردشگری این محله اعتباری افزون بر دو میلیارد و ۷۰۰ میلیون ریال اختصاص داده شده است، اجرای این طرح‌ها را بستر مناسبی برای توسعه مسیرهای گردشگری ارزیابی کرد.

نقوی تاکید کرد: با ساماندهی منظر شهری منطقه بافت تاریخی، فرصتی جدید به فضاهای گردشگری یزد اضافه و رویکرد زندگی پیاده در شهر از مسیرهای تاریخی به‌ عنوان بخشی از هویت این شهر جهانی آغاز می‌شود.

نگاهی به آثار تاریخی و گردشگری استان یزد

یزد، نامی است که به عنوان نخستین شهر ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.

بافت تاریخی شهر یزد با مساحتی در حدود ۸۰۰ هکتار عنوان گسترده‌ترین و اصولی ترین بافت تاریخ ایران را به خود اختصاص داده است و  به عنوان دومین بافت خشتی دنیا و دست نخورده‌ترین بافت تاریخی کشور به شماره ۱۵۰۰۰ در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده است.

بعد از راه یافتن یزد به فهرست یونسکو و ثبت جهانی این شهر، اهمیت این شهر بیش از پیش افزایش یافت و توجه گردشگران بیشتری به آن جلب شد. در این گزارش قصد داریم به جاهای دیدنی یزد بپردازیم.

مسجد جامع یزد

مسجد جامع یزد یکی از شاهکارهای تاریخی ایران بوده که در هر گوشه و کنار آن، یادگارهایی از دوران گوناگون برجای مانده‌است و به شیوه یک ایوان در دل کویر می‌باشد و در طی حدود ۱۰۰ سال و سه دوره بنا شده‌است.

پایه‌های اصلی مسجد راساسانیان و بنای فعلی مسجد، از لحاظ شیوه معماری متعلق به دو دوره موسوم به آذری دانسته‌اند. بنای گنبد خانه متعلق به دوره ایلخانی و سر در رفیع مسجد را متعلق به زمان شاهرخ و دوره تیموری دانسته‌اند. این بنا از لحاظ خوابیدگی گنبد، سردر رفیع و بلند و همچنین کاشیکاری زیبا و منحصربه‌فرد، شهرت دارد.

مسجد جامع یزد که به قطع، همانند مرواریدی بی‌بدیل در شهر یزد می‌درخشد، در ضلع غربی خیابان امام خمینی و یکی از محله‌های قدیمی این شهر، قرار دارد.

آتشکده زرتشتیان

آتشکده نام گونه ای از نیایشگاه های زرتشتیان است که در آن آتشی در یک جایگاه ویژه دیده می شود و مهم ترین نیایش های دینی از جمله خواندن اوستا و گات ها در آن و در برابر آتش صورت می گیرد.

باغ دولت آباد

باغ دولت‌ آباد یزد یکی از 9 باغ ایرانی است که نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو به چشم می خورد و شهرت بین المللی دارد و بلندترین بادگیر جهان را در خود جای داده و از نظر معماری، بسیار ارزشمند است.

طرح باغ دولت آباد یکی از اصیل ترین و بدیع ترین طرح های باغ ایرانی را به نمایش می گذارد. در واقع این باغ چهار بنای اصلی را در بر می گرفته که سه مورد از آنها به نام هشتی، تالار طنبی و سردر هنوز هم وجود دارند و قسمتی از اتاق های زمستانی نیز به چشم می خورند؛ اما باقی ساختمان ها و حتی محوطه آنها از بین رفته و تنها 40000 متر مربع از کل باغ باقی مانده است.

ارزش تاریخی و معماری این باغ باعث شد تا نامش در تاریخ 23 اسفندماه سال 1346، با شماره ۷۷۴ در فهرست آثار ملی ایران قرار گیرد. نام باغ دولت آباد در سطح جهانی نیز مطرح شد. در سال 2011 در زمره باغ‌های ایرانی ثبت شده در میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.

یکی از زیباترین ساختمان های حکومتی و تاریخی یزد در این باغ قرار دارد.

مجموعه میدان امیرچقماق

میدان امیرچخماق مهم ترین میدان یزد است. مجموعه امیرچخماق یزد شامل بازار، تکیه، مسجد و دو آب‌انبار که قدمت‌شان به دوره تیموریان می‌رسد.

تکیه امیر چخماق در سال ۱۳۳۰ و مسجد امیر چخماق در سال ۱۳۴۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند. میدان امیرچخماق، یکی از شاخص‌ترین مجموعه‌های تاریخی و گردشگری در شهر یزد محسوب می‌شود.

موزه آب یزد

موزه آب یزد در یکی از خانه های قدیمی یزد برپاست و بازدیدکنندگان با ورود به آن می توانند به تاریخ چند هزار ساله آب در این شهر تاریخی پی ببرند.

موزه آب که در خانه ی تاریخی به نام کلاهدوزها واقع است در سال ۱۳۷۹ همزمان با اولین همایش بین المللی کاریز کار خودش را آغاز کرد و هدف آن نشان دادن ارزش و اهمیت آب در منطقه ای کویری است که به مردم نشان دهد آب چقدر اهمیت دارد.

تقریبا بیش از ۲۰۰ شی تاریخی از مجموعه وسایل کندن قنات تا اسناد و مدارک قنات ها اصلی یزد در این موزه در حال حاضر نگهداری می شود.

مدرسه‌ ضیائیه

مدرسه‌ ضیائیه که به زندان اسکندر نیز معروف است یکی دیگر از آثار تاریخی شهر یزد است. آغاز ساخت این بنای تاریخی در قرن هفتم هجری و در سال ۶۳۱ هجری قمری آغاز و در سال ۷۰۵ هجری قمری به پایان رسید. این اثر در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۴۶ با شمارهٔ ثبت ۷۷۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

این بنا در کنار دیگر آثار کهن و تاریخی شهر یزد، همانند گنجی بی‌قیمت عهده‌دار حفظ تمدن، هویت، تاریخ و فرهنگ کشور ایران و مردم این سرزمین خواهد بود.

آب‌ انبار شش بادگیر

آب‌ انبار شش بادگیر زیباترین آب‌ انبار یزد شناخته می شود که به دلیل داشتن شش بادگیر، به این نام شهرت پیدا کرده است و متعلق به دوران قاجاریه است، در محله تپه یزد، کوچه شش بادگیر واقع شده است. وجه تسمیه نام آب‌انبار به این دلیل است که آب‌انبار، شش بادگیر دارد. این آب‌انبار زیباترین آب‌انبار یزد شناخته می‌شود.

این بنا دو ورودی دارد که یکی در شمال و دیگری در جنوب مخزن قرار گرفته است.

این آب‌انبار زیبا ۵۵ پله دارد. ورودی آب‌انبار در قسمت جنوبی قرار گرفته و بین پله‌های ۲۵ و ۲۶ آن، از بالا یک هشتی با سنگ فرش آجری قرار دارد.

میدان مارکار

میدان مارکار و ساعتی که درست در مرکز ایران قرار گرفته است! ساعت فردوسی، ساعت شهر بزرگی است که در میدان مارکار یزد قرار دارد و در کنار مجموعه ی دیگری از مارکارها مثل دبیرستان و پرورشگاه قرار گرفته است.

این بناها به هزینه شخصی یک زرتشی ساخته شده و در اختیار عموم مردم قرار گرفته است.

تاریخچه ساعت مارکار یزد به سال 1313 باز می گردد.

حمام خان یزد 

حمام خان یزد یکی از صدها حمام قدیمی ایرانی است که خوشبختانه از گزند حوادث طبیعی و تاریخی در امان مانده است و در حال حاضر به سفره‌خانه‌ای زیبا تبدیل شده که با انواع غذاهای ایرانی و غذاهای سنتی یزدی پذیرای گردشگران شهر تاریخی یزد است.

ساخت این مجموعه ی چشم نواز در شهر یزد به زمان ناصرالدین شاه باز می گردد و بازار خان به عنوان طولانی ترین و عریض ترین بازارهای شهر یزد شناخته شده است و مصالح به کار رفته در آن خشت و گل است.

این مجموعه ارزشمند در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این مناطق گردشگری و بناهای تاریخی که در این گزارش به آن اشاره شد، تنها بخش کوچکی از میراث های ماندگار و جهانی استان یزد است که سالیان سال پذیرای هزاران مسافر و گردشگری داخلی و خارجی بوده و امسال نیز پس از دو سال بازهم می تواند چشم هر بیننده ای را به خود جذب کند.

گزارش از محمد جواد خاکپور