به گزارش سرو ابرکوه، علی اکبر قیومی در معرفی یکی از بازی های محلی و قدیمی مردم ابرکوه در سال های دور نوشت:

در اقلیم کویری ابرکوه، با عبور سوز و سرمای دی ماه و گذار برف و بوران بهمن، باد و بوی بهار از پنجره های اسفندماه به درون می وزد و نشاط نوروز، میهمان مردم می شود.

با آغاز ایام نوروز، همچنان که طبیعت از خواب گران بر می خیزد و دشت و دمن لباس نو بر تن می کند، حس و حرکت دوباره مردمان نیز دیدنی است که به وسع خویش در تدارک نوروز و شادباش گفتن و شادمانی کردن می کوشند.

در این میان پرداختن به بازی های بومی و ستنی که بهانه ای برای رفاقت و قابت و تفریح و تفرج بوده از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است. از میان بازی های سنتی ایام بهار هیچکدام رواج و رونق "پل چفته" بازی را نداشته است.

چهره شاد و خندان کودکان، جوانان و حتی بزرگانی که با دقت و دلواپسی و سرشار از اشتیاق و انگیزه مشغول "پل چفته بازی" بودند، از زیباترین خاطرات همه اهالی ابرکوه است.

فراگیر بودن این تفریح سالم، مهیج و مهارتی، به اندازه ای بود که بسیاری از پیرمردان و بزرگان قوم و حتی روحانیان و افراد صاحب عنوان و عمامه نیز در زمره طرفداران جدی و حرفه ای "پل چفته بازی" محسوب می شدند. 

تنها چند قطعه چوب تر و ترکه (شاخه درخت) کافی بود تا با دقت و مهارت تعدادی چفته مناسب و پل در ابعاد و اندازه های مختلف آماده شود. غیر از این فقط دو آجر، کلوخ و یا قطعه سنگ مناسب برای تدارک "کوخ گاه" یا "کخ گاه" لازم بود تا با سرعت و سهولت بساط این بازی فراهم آید.

پل، چفته، مردن، زنده شدن، مرغ، نحس، فس، کخگاه، گالی دادن و خوردن، آش گالی و ... از جمله ادبیات و اصطلاحات رایج در این بازی به حساب می آمد.

برای یک "پل چفته بازی" دلچسب و مطمئن به فضایی باز و بزرگ و مسطح نیاز است. زمین های آیش و لم یزرع، "حل گاه" صحراها و قنوات و برخی از سنگ و سون های مناسب، میدان گاه های خوبی برای بازی مذکور به حساب می آمدند. برخی از میدان گاه های مناسب و مشهور، نه تنها در ایام نوروز بلکه در بسیاری از دیگر اوقات سال، پاتوق "پل زن های قهار" بودند.

داد و فریاد، جست و خیز، خنده، دقت و مهارت، جرزنی، دعوا و احیاناً فرار و نامردی "گالی خورها" که گاه به اخم و خشم می انجامید و البته اتفاقات و مخاطرات طبیعی بر اثر اصابت پل به سر و دست همبازی ها از صحنه های به یادمادنی بازی است.

"پل چفته" بازی نیز امروزه مانند بسیاری از دیگر آداب بومی، سنن فرهنگی و مواریث معنوی رفته رفته رنگ غربت و فراموشی به خود گرفته است. در ایام نوروز امسال تنها در یکی یا دو نقطه بچه ها را مشغول این بازی دیدم و بر نشاطی که در جامعه غایب است، تأسف خوردم.

"پل چفته" بازی به عنوان یک بازی بومی علاوه بر ارزش تاریخی و فرهنگی شاخصی از روحیه نشاط و شادمانی اجتماعی برخوردار است. شور و شادمانی لازمه یک زندگی سالم و متعادل است که علی رغم افزایش وحشتناک امکانات رفاهی در جامعه کنونی به دلایلی همچون گرفتاری های اقتصادی و نابرابری های اجتماعی و بیشتر از همه عادات غلط فرهنگی و تغییر شکل و شیوه زندگانی ایرانیان، در حاشیه قرار گرفته است.

انتهای پیام/م.ف