سرو ابرکوه؛ سلامتی، نعمتی است که قدر آن در هنگام از کف رفتن، بیش از پیش شناخته می‌شود؛ این مهم هنگامی دردناک‌تر می‌شود که با بیماری‌هایی خاص از جنس صعب‌العلاج و خدای‌ناکرده لاعلاج مورد تهدید قرار گیرد. تلخ است اما واقعیت دارد که وضعیت استان یزد در زمینه برخی بیماری‌ها بسیار بغرنج و نگران‌کننده ‌است.

سال گذشته بود که وزیر بهداشت در سفر به یزد، واقعیت ناگواری را بیان کرد؛ واقعیتی که البته چندان دور از ذهن نبود و تازگی نداشت اما چون از زبان بالاترین مقام بهداشتی کشور مطرح شد، توجه‌ فراوانی را به خود معطوف کرد.

قاضي‌زاده هاشمي گفته بود: «يزد در زمينه ابتلا به سرطان‌هاي زنان رتبه اول كشور و در زمينه ابتلا به سرطان‌هاي مردان، رتبه سوم كشور را داراست.»

متاسفانه سرطان، از جمله بیماری‌هایی است که «هزینه‌هایی کمرشکن» را بر بیمار و خانواده وی تحمیل می‌کند و اگر حمایت‌های بیمه‌ای قابل توجهی در کار نباشد، می‌تواند خانمان‌سوز باشد؛ این بیماری از یک‌سو فرد بیمار و خانواده و بستگان او را با «تلاطم‌های روحی» ناشی از تحمل عوارض مستقیم و غیرمستقیم بیماری روبه‌رو می‌کند و از سوی دیگر درمورد قشرهای متعارف جامعه، تمام یا بخش مهمی از دارایی ‌مالی‌شان را نیز فرومی‌بلعد. از این روست که تمرکز ویژه بر پیشگیری و مهار این بیماری خاص، اولویتی بی‌بدیل و ضرورتی فوری دارد.

در این میان مسئولان ارشد استان می‌توانند با هم‌اندیشی‌ و ارائه طرح‌هایی کاربردی در اشل‌های کوتاه و میان‌مدت، گامی چشمگیر در این باره بردارند. البته چنین مساله‌ای به طور متعارف در دستورکار مسئولان ذی‌ربط قرار دارد؛ اما بی‌گمان برای دستیابی به نتایج قابل توجه و مبارزه با روند رو به رشد گسترش این بیماری ناگوار در استان، به اقداماتی اساسی با قید فوریت لازم است؛ اقداماتی از سنخ مقابله‌ با بحران و اپیدمی دارای پیامدهای سنگین در ابعاد گوناگون. در این صورت است که می‌توان به کاهش آمار این بیماری امید داشت.

تردیدی نیست که برای مقابله با این بیماری، همکاری تنگاتنگ همه نهادهای ذی‌ربط و آحاد جامعه ضرورت دارد؛ برای نمونه صداوسیما می‌تواند با تولید برنامه‌های آموزشی و ...، راه‌های پیشگیری از بیماری فوق را به مخاطبان آموزش دهد و به تبیین این واقعیت همت گمارد که دشواری احتمالی ناشی از برخی پرهیز‌های غذایی و اهتمام به ورزش و تحرک کافی و مراجعه برنامه‌ریزی شده به پزشک برای چکاب سلامتی، به مراتب از دشواری تحمل این بیماری کم‌تر است.

متاسفانه هنوز بسیاری از مردم آگاهی کافی از نقش تغذیه ناسالم در ابتلا به سرطان ندارند؛ اما چنان‌چه در برنامه‌های آموزشی و از زبان پزشکان حاذق، به صورت دقیق و مستند از تاثیر تغذیه ناسالم در شکل‌گیری این بیماری آگاه شوند، انگیزه بیش‌تری برای اصلاح شیوه‌های تغذیه‌ای خود خواهند داشت.

دستگاه‌های مسئول می‌توانند با اطلاع‌رسانی انبوه و پی‌در‌پی درباره راه‌های پیشگیری از سرطان و نیز دشواری‌های خاص فردی و خانوادگی مرتبط با آن با ذکر برخی مصادیق و گفت‌وگو با برخی آسیب‌دیدگان مستقیم و غیرمستقیم از این بیماری، مردم استان را بیش از پیش به سمت رعایت نکات ضروری در این رابطه ترغیب کنند.

اطلاع‌رسانی در قالب پیامک، تهیه بروشور و کتابچه‌های کوتاه و مستند و توزیع متناوب آن در مراکز آموزشی، مدارس، مساجد، ادارات، وسایط نقلیه عمومی، و ... گامی مهم در این راستا به شمار می‌آید.

 حضور کارشناسان در مراکز آموزشی، مساجد ، ادارات، و ... برای تبیین راه‌های پیشگیری و هشدار درباره پیامدهای سنگین سهل‌انگاری در این رابطه، نیز می‌تواند بازدهی قابل‌توجهی داشته باشد.

البته نباید از نظر دور داشت که همه عوامل مؤثر در پیدایی سرطان، به شیوه تغذیه و رفتارهای شخصی محدود نمی‌شود و «عوامل زیست‌محیطی» نیز نقش برجسته‌ای در شکل‌گیری و تشدید این بیماری دارند. متاسفانه روند رو به ‌رشد «توسعه صنعتی» به ویژه در محور یزد-اردکان و راه‌اندازی پی در پی کارخانجات گوناگون بدون توجه کافی به «پیوست‌های قوی زیست‌محیطی»، موجب شده تا هوای استان یزد روزهای آلوده فراوانی را تجربه کند و عوارض آن، سلامتی شهروندان را با خطر جدی روبرو سازد.

نکته قابل تامل دیگر این‌که ابتلا به بیماری سرطان در استان، «روندی رو به رشد» دارد و طبق گمانه‌زنی معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در گفتگو با ایرنا «سالانه 7 تا 9 درصد به آمار مبتلایان به سرطان در این استان افزوده می شود» و این مهم، ضرورت هم‌اندیشی همه نهادهای ذی‌ربط و هم‌افزایی مسئولان و قشرهای گوناگون مردم را می‌طلبد.

نویسنده: یدالله طاهره‌الساداتی