سرو ابرکوه؛ آری صحبت از رسیدن لیالی قدر است. شب هایی که بنا به گفته خداوند عزوجل برتر ازهزار ماه عبادت و بندگی است.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ ﴿۱﴾ وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَیْلَةُ الْقَدْرِ ﴿۲﴾ لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ ﴿۳﴾ تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ ﴿۴﴾ سَلَامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ ﴿۵﴾

ما [قرآن را] در شب قدر نازل كردیم (۱) و از شب قدر چه آگاهت كرد (۲) شب قدر از هزار ماه ارجمندتر است (۳) در آن [شب] فرشتگان با روح به فرمان پروردگارشان براى هر كارى [كه مقرر شده است] فرود آیند (۴) [آن شب] تا دم صبح صلح و سلام است (۵)

 نزدیک شدن به این لیالی حقیر را بر آنداشت تا چند نکته ای درباب فضیلت این شبها با خوانندگان گرامی داشته باشم. امید است مرا از دعای خیر خود بی نصیب نفرمایند.

«قدر» در لغت به معناى اندازه و اندازه‏گیرى است. «تقدیر» نیز به معناى اندازه‏گیرى و تعیین است. اما معناى اصطلاحى «قدر»، عبارت است از ویژگى هستى و وجود هر چیز و چگونگى آفرینش آن به عبارت دیگر، اندازه و محدوده وجودى هر چیز، «قدر» نام دارد.

برای درک و برداشت صحیح از سوره فوق رجوع به آیات ذیل ضروری است.

•  خداوند درآیه ۱۸۵ سوره مبارکه «بقره» مى‏فرماید: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ»؛ ماه رمضان که در آن قرآن ‏نازل شده است.» طبق این آیه، نزول قرآن (نزول دفعى) در ماه رمضان بوده است. و در آیات ۳ – ۵ سوره مبارکه دخان مى‏فرماید: «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ* فِیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ* أَمْراً مِنْ عِنْدِنا إِنَّا کُنَّا مُرْسِلِینَ.» ما آن را (يك جا) در شبى پربركت (كه شب قدر است) فرو فرستاديم، زيرا ما همواره (طبق سنّت جاريه خود) بيم‏دهنده (جهانيان) بوده‏ايم. در آن شب مبارک هر امر در هم فرو رفته باز می ‏شود.

این آیه نیز تصریح دارد که نزول [دفعى‏] قرآن در یک شب بوده است که از آن به شب مبارک تعبیر شده است. 

نتیجه جمع آیات سه گانه فوق.

1- قرآن در ماه رمضان نازل شده است.

2- قرآن در شبى مبارک از شب‏هاى ماه مبارک رمضان نازل شده است.

3- این شب، در قرآن شب قدر نام دارد.

4- ویژگى خاص این شب بر حسب آیات سوره مبارکه دخان دو امر است:

الف. نزول قرآن.

ب. هر امر حکیمى در آن شب مبارک جدا مى‏گردد.

شب قدر, يعنى شب بزرگ و با عظمت, زيرا در قرآن كريم((قدر))به معناى منزلت وبزرگى خداوند عالم آمده هم چنان كه در اين آيه مى خوانيم: ((ما قدروا الله حق قدره) آنان عظمت خداوند را نشناختند. و ((حبيش)) در كتاب ((وجوه القرآن)) ليله القدر را به ليله العظمه معنا كرده.رمز اين بزرگى هم در خود سوره((قدر))بيان گرديده است آن جا كه مى فرمايد: شب قدر, از هزار ماه بهتر است.

- شب با ارزش و پر قيمت, جهت ديگرى براى معناى ((قدر)) مى تواند باشد, زيرا از يك سو در همين سوره مى خوانيم: ((عبادت)) در اين شب از عبادت در هزار ماه بهتر و با ارزش تر است در فارسى هم مى گوييم: ((قدر جوانى, ((قدر))سلامت ونعمتى را كه در اختيار دارى, بدان)).

ـ ((قدر)) به معناى ((سختى معيشت)) نيز آمده, در قرآن كريم مى خوانيم: ((ومن قدر عليه رزقه فلينفق مما آتاه الله)) هر كس گرفتار تنگى روزى و تنگدستى در زندگى شود مقدارى از آنچه را خداوند به او عطا كرده, در راه خدا انفاق نمايد.

ـ طبق آيات متعدد قرآن كريم, ((قدر))به معناى اندازه گيرى, تقدير و تنظيم امور آمده است. در آيه اى مى خوانيم: ما قرآن را در شب مباركى نازل كرديم, و ما همواره بيم دهنده بوده ايم; و در آن شب: ((فيها يفرق كل إمر حكيم)) هر كارى, بر طبق حكمت خداوند, تعيين و تنظيم مى گردد.))

راغب اصفهانى, مى نويسد: ((ليله القدر اى ليله قيضها لامور مخصوصه)) شب قدر, يعنى شبى كه خداوند براى تنظيم و تعيين امور مخصوصى, آن را آماده و مقرر فرموده است.

طبق روايات فراوانى كه وارد شده, در شب قدر, سرنوشت افراد براى سال آينده, مانند: رزق و روزى, مرگ و مير خوشى و ناخوشى, و امور و حوادث ديگر زندگى, بر اساس استعدادها و لياقت ها, رقم مى خورد, و اين تقدير و تنظيم حكيمانه هم, در انسان هيچ گونه ((اجبار)) و ((سلب اختيارى)) به وجود نمى آورد.

درباره تنظيم و تقدير سرنوشت افراد در ((شب قدر))براى سال آتى آنان, امام صادق(ع)فرموده اند: ((التقدير فى ليله القدر تسعه عشر, والابرام فى ليله احدى و عشرين, والامضإ فى ليله ثلاث و عشرين)) تقدير امور و سرنوشت ها در شب نوزدهم, تحكيم آن در شب بيست و يكم و امضاى آن در شب بيست و سوم صورت مى گيرد.

طبق روايات فراوانى كه در منابع شيعى آمده, شب هاى نوزدهم, بيست و يكم و بيست و سوم ماه مبارك رمضان ((شبهاى قدر))معرفى شده اند,

با توجه به شواهد حديثى و تاريخى, احتمال ((شب قدر))بودن بيست و سوم ماه مبارك رمضان را تاييد می کند اما , حضرت رسول(ص) و امامان معصوم(عليهم السلام), عنايت داشتند, كه ((شب قدر)) براى افراد مخفى بماند, تا آنان با اطاعت و عبادت در چند شب, براى درك ((شب قدر))و معارف و معنويات آن, تلاش و جستجوى بيش ترى داشته باشند.

به روايت ((ابن ابى الحديد)) وقتى درباره تعيين ((شب قدر))از امير مومنان(ع) سوال مى شود, آن حضرت از مشخص كردن, طفره مى رود و مى فرمايد: ((ليس إشك إن الله انما يسترها عنكم نظرا لكم, لا نكم لو إعلمكموها, عملتم فيها و تركتم غيرها, وإرجو إن لا تخطئكم ان شإ الله). در اين جهت ترديد ندارم, كه خداوند جهت مخفى داشتن ((شب قدر)) به شما نظر و عنايت دارد, زيرا اگر آن را براى شما اعلام داشته بود, در همان شب به عمل عبادت مى پرداختيد و عبادت در شب هاى ديگر را ترك مى نموديد, ومن هم به خواست خداوند (در مورد بهره بردارى شما از شب هاى ديگر) اميدوارم شما را محروم نگردانم.

 در نتیجه ، شب قدر، شب وصل است. از مهمترین اداب آن غسل خاص آن شب، قرآن بر سرگداشتن جهت اعتراف به قادر مطلق بودن  خداوندو توبه از گناهان  به همراه طلب بخشش و مغفرت همچنین اقامه نماز  مخصوص و شب زنده داری  و دعا و رازو نیاز بیشتر به درگاه الهی است. التماس دعا (برگرفته ازسایت شهید آوینی و دیگر سایتهای مرتبط با اندکی تغییربه همراه نظر نویسنده و جمع بندی نهایی)

اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذَا الْقُرْآنِ وَ بِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ بِهِ وَ بِحَقِّ كُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فِيهِ‏

خدايا به حق اين قرآن و به حق كسى كه به او فرستادى آن را و به حق هر مؤمنى كه در آن او را ستودى

وَ بِحَقِّكَ عَلَيْهِمْ فَلاَ أَحَدَ أَعْرَفُ بِحَقِّكَ مِنْكَ‏

و به حق تو بر آنها كه احدى شناساتر به حق تو از خودت نيست.

پس ده مرتبه بگويد

بِكَ يَا اللَّهُ‏

و ده مرتبه

بِمُحَمَّدٍ

و ده مرتبه‏

بِعَلِيٍ ‏

و ده مرتبه‏

بِفَاطِمَةَ

و ده مرتبه‏

بِالْحَسَنِ‏

و ده مرتبه‏

بِالْحُسَيْنِ‏

و ده مرتبه‏

بِعَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ‏

و ده مرتبه‏

بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍ‏

و ده مرتبه‏

بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ

و ده مرتبه ‏

بِمُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ

و ده مرتبه ‏

بِعَلِيِّ بْنِ مُوسَى‏

و ده مرتبه‏

بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍ‏

و ده مرتبه‏

بِعَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ

و ده مرتبه‏

بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍ‏

و ده مرتبه‏‏

بِالْحُجَّةِ

پس هر حاجت كه دارى طلب كن.

التماس دعا