به‌گزارش سرو ابرکوه، عباس قدیریان سرپرست اداره میراث‌فرهنگی شهرستان، در این رابطه اظهار کرد: یخدان یا یخچال گونه‌ای ساختمان است که در معماری قدیم ایران برای تولید و نگه‌داری یخ ساخته می‌شد که معمولاً هر یخچال دارای یک استخر و یک دیوار بلند و یک مخزن گنبددار بود. حصار طوری ساخته می‌شد که تمام روز سایه آن بر استخر می‌افتاد و از گرم شدن آب استخر جلوگیری می‌کرد. یخی را که در زمستان در استخر یخچال درست می‌شد می‌شکستند و در خزانه انبار می‌کردند و در فصل گرما آن را به‌کار می‌بردند.

قدیریان تصریح کرد: بنای یخچال‌های قدیم غریب‌ترین عناصر معماری هستند که نه‌تنها مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند بلکه تقریباً به بوته فراموشی سپرده شده‌اند. در وجود یخچال‌ها و تولیداتش که در قلب تابستان‌های داغ و سوزان، خنکای آب گوارا را به درون خانه‌ها می‌کشانده، رمز و رازی هست که گواه معجزه فروتنانه خشت‌خام و دستان پُرتوان معمار فرزانه‌ای است که به‌عشق خدمت‌به‌خلق، خشت بر خشت نهاده است.

سرپرست اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری ابرکوه، افزود: در سرتاسر خطه ایران‌زمین و به‌خصوص در مناطق گرم و خشک، مانند شهر تاریخی ابرکوه که تابستان‌های طاقت‌فرسایی دارد، یخ همواره جزو ضروریات مردم به‌شمار می‌رفته که علاوه‌بر خنک کردن آب شرب، برای حفظ خوراکی‌ها هم از آن استفاده می‌شده است. برخلاف آب‌انبارها و برکه‌های عمومی آب آشامیدنی در شهرها و روستاها که احداث آن‌ها از مبانی خیرات محسوب می‌شده و ساختمان و آب آن وقف بوده است، یخچال‌ها منبع درآمد سرشاری برای صاحبانشان به‌شمار می‌رفته‌اند.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: شهرستان ابرکوه به‌مناسبت تعدد یخچال‌های خشتی به "شهر یخچال‌ها"هم معروف است و یکی از این یخچال‌های تاریخی "یخچال برزن" است.

قدیریان در مورد اقدامات مرمتی این بنای منحصربه‌فرد، گفت: ترمیم خشت‌های فروریخته بدنه یخچال، اجرای ازاره سنگی پای یخچال، بندکشی ازاره‌های سنگی، مرمت بدنه بیرونی طبق الگوی موجود باقی‌مانده، نظافت و حمل نخاله‌های داخل یخچال به بیرون، از عمده‌ترین اقداماتی است که برای این یخچال تاریخی انجام شده است.

وی در ادامه اذعان کرد: پس از مرمت این بنای تاریخی، سامان‌دهی محوطه بیرونی و محوطه‌سازی اطراف یخچال برزن نیز در دستورکار این اداره قرار دارد.

روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری یزد

انتهای پیام/م.ف