سروابرکوه؛ در شهر ابرکوه مانند يزد و کرمان و فارس، زيارتگاه هايي به نام پير وجود دارد. چنانکه پير حمزه، پير کل احمد، پير پسته از زيارتگاه هاي مشهور اين ديار مي باشند.

ايرج افشار معتقد است که زيارت اين پيرها ميان زردشتيان و مسلمانان مشترک است و چه بسا پيرهاي ابرکوه نيز يادگارهايي از روزگار ساساني باشند. مقبره پير حمزه در نزديکي مسجد جامع و در يکي از کوچه هاي قديمي ابرکوه به صورت بنايي پر حجم با نمايي خشتي خود نمايي مي کند.

فضاي داخل بقعه داراي چهار ضلع مي باشد که بر روي هر يک از ضلع هاي چهارگانه، چهار طاقنما ايجاد شده و در پايين هر ضلع ازاره بنا قرار دارد که از سه بخش تشکيل شده: در بالا به عرض 20 سانتي متر کتيبه اي به خط نسخ از آيات قرآني، در زير آن يک حاشيه تزييني و سطح وسيعي که به هفت ضلعي هايي تقسيم شده و داخل آنها با طرح هاي گياهي تزيين يافته است.

دکتر ورجاوند گچبري هاي جالب اين ازاره را از نظر شيوة کار شبيه گچبري هاي جامع نايين، نطنز و برخي از آثار دوره سلجوقي مي داند. شهرت بنا به مناسبت زيبايي تزيينات و ظرافت خاصي است که در گچبري محراب و کتيبه هاي کوفي و نسخ آن به کار رفته و موجب گرديده که اين بناي کوچک را در شمار يکي از گنجينه هاي هنري ارزنده قرن ششم به حساب آوريم.

به طوري که اين گچبري ها با گچ کاري هاي گنبد علويان در همدان و مدرسه حيدريه قزوين و مسجد جامع ورامين برابري مي کند. در قسمت بالاي محراب کتيبه اي با نقش گچبري و به خط نسخ وجود دارد که نام سازنده و تاريخ بنا به اين صورت خوانده مي شود: در سمت راست(عمل محمد بن ابي الفرج العراقي غفرالله له) و در سمت چپ:(في رمضان ...و خمس مائه).

ايرج افشار متن کتيبه سمت چپ را به اين صورت ثبت کرده است.«في المحر (م سنه) ... ين و خمس مئه». محراب فوق در تاريخ 31 مرداد 1313 ذيل شماره 205 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيد.

عزیزالدین نسفی کیست؟

عزیز الدین نسفی یکی از بزرگان و دانشمندان بزرگ است که که به پیر صدیق و پیر حمزه سبز پوش معروف است و مهمترین اثر وی "انسان کامل" است که در دوران تدریس در مسجد جامع ابرکوه به رشته تحریر درآورده است.

وی در فرارود (ماوراءالنهر) می زیست و در ۶۱۷ هجری قمری در زمان هجوم مغولان آن دیار را ترک کرد.

وی منسوب به شهر نخشب (نسف یا قارشی در ازبکستان امروزی) است.

. ...

 منبع: حامد اکرمی